Lipa Henry'ego (Tilia henryana) to średniej wielkości drzewo z rodziny ślazowatych. Gatunek pochodzi z Chin, ale jest też uprawiany w innych rejonach świata jako roślina ozdobna.
Czym wyróżnia się lipa Henry'ego?
Lipa Henry'ego dorasta w naturze do ok. 15 m wys, jednak w naszym kraju rzadko przekracza 8-10 m wys. Gatunek posiada jeden lub kilka wzniesionych pni, pokrytych jasnoszarą, z czasem spękaną korą i tworzy luźną, zaokrągloną lub szerokostożkowatą koronę. W chłodniejszym klimacie, często przybiera wielopniową formę krzaczastą. Drzewo rozwija sezonowe, duże, zaokrąglone, zielone i błyszczące z wierzchu oraz matowe i jaśniejsze od spodu liście z wyraźne zaznaczonym na blaszce unerwieniem i mocno ząbkowanymi brzegami (brzeg liścia wygląda jakby był orzęsiony). Najmłodsze liście, podobnie jak ogonki liściowe oraz pędy są jasne i delikatnie omszone. Później liście przybierają brązowo-czerwone zabarwienie, a następnie stają się zielone. Przed opadnięciem wszystkie przebarwiają się na pomarańczowożółty kolor.
Gatunek kwitnie bardzo późno, bo dopiero we wrześniu, rozwijając białożółte, miododajne, mocno pachnące kwiaty, zebrane po kilkadziesiąt na końcach zwisających, długich, wyrastających z kątów liści łodyżek w gęste, baldachowate kwiatostany. Po przekwitaniu kwiaty przekształcają się w małe, twarde, kuliste owoce (orzeszki), pokryte kutnerem. Owoce zebrane są w pęczki na długich szypułkach i zaopatrzone w wąskie, wydłużone skrzydełko.
Wymagania i uprawa lipy Henry'ego
Lipa Henry'ego to bardzo dekoracyjny, ale wymagający gatunek. W uprawie oczekuje zacisznego, bardzo ciepłego, słonecznego lub lekko półcienistego stanowiska i żyznej, próchniczej, przepuszczalnej, lekko wilgotnej gleby o obojętnym lub lekko kwaśnym odczynie pH. Drzewo źle znosi palące słońce i suszę.
W naszym klimacie lipa Henry'ego może być uprawiana jedynie w najcieplejszych rejonach kraju, gdyż jest bardzo wrażliwa na mrozy i może przemarzać już przy temp. -10/-15°C (strefa mrozowa 7-9), a na stanowiskach wietrznych nawet przy 2-3 stopniach poniżej zera. Szczególnie wrażliwe na zimno są młode egzemplarze, dlatego przez kilka pierwszych lat uprawy, należy osłaniać je przed zimą słomianymi matami lub włókniną.
Drzewo może być rozmnażane przez nasiona, jednak w naszym klimacie nasiona nie zawsze mają szansę dojrzeć.
Pielęgnacja lipy Henry'ego
Lipę Henry'ego należy regularnie podlewać, szczególnie w okresach suszy, gdyż szybko reaguje na niedobory wody. Jednocześnie nie wolno doprowadzać do zastojów wody, które mogą prowadzić do gnicia korzeni.
Zaleca się stosowanie nawozów wieloskładnikowych na wiosnę, aby wspierać jej rozwój i kwitnienie. Jak już wspomniano wcześniej, ważne jest, by chronić drzewo przed silnymi wiatrami i zimnem, szczególnie w młodym wieku.
Szkodniki i choroby lipy Henry'ego
Lipa Henry'ego może być narażona na różne szkodniki, takie jak mszyce, które żerują na liściach, powodując ich deformacje i osłabienie rośliny. Choroby grzybowe, takie jak mączniak prawdziwy, mogą również stanowić problem, objawiając się białym nalotem na liściach i pędach.
Zastosowanie lipy Henry'ego w ogrodzie
Lipa Henry'ego uprawiana w najcieplejszych rejonach kraju dobrze prezentuje się jako soliter na trawniku lub na tle jasnej ściany domu. Jest świetnym uzupełnieniem ogrodów japońskich itp., gdzie będzie równoważyć częściej sadzone iglaki.
Ponieważ kwitnie bardzo późno, może być też cennym, jesiennym pożytkiem dla pszczół.
Zdjęcia: JAG IMAGES, Jon Benedictus, Bill Ernest / AdobeStock