Wiąz pospolity / Wiąz polny Ulmus minor

Wiąz pospolity (Ulmus minor), nazywany też wiązem polnym, to duże drzewo z rodziny wizowatych (Ulmaceae). Roślina występuje naturalnie w Europie (także w Polsce, gdzie uznawana jest za gatunek rodzimy), Azji Zachodniej i Afryce północnej, gdzie najchętniej zasiedla lasy i obrzeża rzek. Posiada też kilka odmian, uprawianych w parkach i ogrodach jako drzewa ozdobne.

Jak wygląda wiąz pospolity?

Wiąz polny to okazałe drzewo o stosunkowo wąskiej, ale bardzo zmiennej koronie, mogące dorastać do ok. 30 m wys. Drzewo posiada gruby pień, otulony mocno spękaną korowiną, silne, niemal poziomo ułożone konary oraz liczne pędy, pokryte sezonowymi, zielonymi, niesymetrycznymi, jajowatymi lub lancetowatymi liśćmi z zaostrzonym wierzchołkiem i wyraźnie zaznaczonym na blaszce unerwieniem. U niektórych odmian na starszych pędach widoczne są też charakterystyczne listwy korkowe.

Drzewo zakwita wczesną wiosną (III-IV), rozwijając na pędach drobne kwiaty, osadzone na krótkich szypułkach i zebrane w gęste pęczki (kwiatostan wierzchotkowy). Po przekwitnieniu, kwiaty przekształcają się w nasiona (skrzydlaki), mające postać orzeszków otoczonych dyskowatym, skórzastym skrzydełkiem. Nasiona zebrane są na pędach w niewielkie kępki.

Wymagania i uprawa wiązu pospolitego

Wiąz polny uważany jest za gatunek pionierski, ale mimo iż potrafi dostosować się do różnych warunków, to najlepiej czuje się na ciepłych, słonecznych stanowiskach i żyznych, bogatych w składniki pokarmowe, lekko wilgotnych glebach, zasobnych w wapń. Drzewo posiada średnią mrozoodporność (znosi spadki temp do ok. -20/-23°C), wiec powinno być uprawiane w cieplejszych rejonach kraju.

Gatunek może być rozmnażany przez wysiew nasion, jednak jego odmiany rozmnaża się przez szczepienie.

Choroby i szkodniki wiązów

Wiąz polny może być atakowany przez różne choroby i szkodniki (np. mszyce, szpeciele, wciorniastki, przędziorki, czerwce), ale najbardziej zagraża mu agresywna choroba grzybowa znana jako holenderska choroba wiązu (grafioza), która może w krótkim czasie doszczętnie zniszczyć całe drzewo. Do jej rozprzestrzeniania przyczyniają się chrząszcze z podrodziny korników (ogłodki), roznoszące zarodniki grzyba po całej roślinie. Zwalczanie choroby jest bardzo trudne i polega przede wszystkim na profilaktyce czyli całkowitym usuwaniu wczesną wiosną, jeszcze przed wylotem chrząszczy, porażonych drzew wraz z korą, pokrywającą pniaki oraz uprawie odmian jak najbardziej odpornych lub tolerancyjnych na chorobę.

Wyjątkowo cenne odmiany można spróbować opryskiwać jednym z aktualnie polecanych preparatów ochrony roślin (warto szukać zamienników stosowanego dawnej, a obecnie wycofanego ze sprzedaży Topsinu M 500 SC, polecane zamienniki to głównie Switch 62,5 WG), jednak na chwilę obecną nie ma zarejestrowanych środków, dedykowanych specjalnie na tę chorobę.

Zobacz, jakie środki ochrony roślin kupisz w naszym sklepie online

Zastosowanie wiązu pospolitego w ogrodzie

Wiąz polny jako gatunek rzadko bywa uprawiany w ogrodach (dawniej sadzony w parkach, jednak ze względu na swoją wrażliwość na popularną chorobę wiązów, w zieleni miejskiej pojawia się obecnie znacznie rzadziej), gdyż dużo bardziej atrakcyjne są jego odmiany ozdobne. Drzewa osiągające większe rozmiary i posiadające ozdobne liście, sprawdzają się jako solitery i mogą stanowić w ogrodzie piękny akcent kolorystyczny (np. odmiana 'Argenteovariegata'). Odmiany karłowe znakomicie nadają się natomiast do tworzenia ciekawych drzewek typu bonsai.

Wybrane odmiany wiązu pospolitego

• 'Lobel' ('Bea Schwarz') – odmiana mieszańcowa, odporna na holenderską chorobę wiązów
• 'Argenteovariegata' – piękna, ale wrażliwa na holenderska chorobę wiązów odmiana o biało-zielonych, pstrych liściach, ok. 10-15 m wys
• 'Jacqueline Hillier' – karłowa odmiana o krzaczastym pokroju i zielonych liściach, polecana do tworzenia bonsai,. ok. 3-4 m wys
  
  

Jak i gdzie kupować sadzonki wiązu pospolitego?

Przy zakupie wiązu pospolitego ważne jest, aby wybrać zdrowe, dobrze rozwinięte egzemplarze z renomowanych źródeł. Najlepiej wybierać kilkuletnie sadzonki w donicy. Oto kilka polskich sklepów internetowych, gdzie można nabyć wiąz pospolity:

• Szkółka Matysiak - pigwowiec.eu
• drzewka-owocowe.pl
• sadowniczy.pl

Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: simona, Dmitrii Potashkin, Anna, nahhan / AdobeStock 

Czy w opisie są wszystkie informacje, których szukałaś/-eś? Daj znać w komentarzu!