Gajowiec żółty (Galeobdolon luteum) nazywany czasem jasnotą żółtą lub jasnotą gajowiec, to roślina należąca do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). W Polsce można ją spotkać w stanie dzikim – w lasach, na polanach, rumowiskach i zaroślach.
Wygląd rośliny
Gajowiec to bylina osiągająca 30-60 cm wysokości. Wykształca wzniesioną, owłosioną, czterokanciastą łodygę. Posiada sercowate liście o ząbkowanych brzegach, często ze srebrzystymi przebarwieniami.
Gajowiec żółty kwitnie od kwietnia do czerwca. Kwiaty są żółte, grzbieciste, wargowe. Wyrastają w kątach liści. Są zapylane jedynie przez duże gatunki trzmieli (mniejsze owady dostają się do środka wygryzając w płatkach dziurki i tym samym ich nie zapylają). Owocem jest rozłupka, która zawiera nasiona rozsiewane przez mrówki (myrmekochoria).
Roślina wytwarza kłącza i liczne rozłogi – jest ekspansywna.
Wymagania i uprawa
Gajowiec żółty jest silną rośliną, która może zagłuszać inne kwiaty na rabatach. Bylinę powinno sadzić się na stanowiskach półcienistych i zacienionych. Preferuje gleby żyzne, świeże, średnio próchnicze, umiarkowanie wilgotne. To gatunek mrozoodporny.
W czasie susz wymaga podlewania. Nawożenie zwykle nie jest konieczne ale roślina dobrze na nie reaguje. Poleca się stosować głównie nawozy organiczne.
Można go sadzić jesienią lub wiosną. Zwykle na 1 m² sadzi się ok. 10 roślin. Nasiona sieje się wczesną wiosną wprost do gruntu.
Zastosowanie
Gajowiec żółty szczególnie dobrze prezentuje się w ogrodach naturalistycznych i leśnych. Można wykorzystać go do tworzenia cienistych rabat lub obsadzania terenu pomiędzy drzewami i krzewami. Jest także dobrą średnio wysoką rośliną okrywową.
Kwiaty i liście są wykorzystywane w ziołolecznictwie. Jako roślina zielarska gajowiec zwykle łączy się w mieszankach ziół do robienia naparów. Roślina posiada właściwości wykrztuśne i wspomaga trawienie. Nie powinny go stosować kobiety karmiące piersią. Kiedyś polecano go też do łagodzenia bólów menstruacyjnych.
Odmiany ozdobne
- 'Florentinum' – liście ze srebrzystymi plamami
- 'Hermann’s Pride' – liście wąskie ze srebrnymi smugami
Zdjęcia: AdobeStock, Hans Braxmeier / Pixabay