Macierzanka wczesna (Thymus praecox)

Macierzanka wczesna (Thymus praecox) to niewielka krzewinka z rodziny jasnowatych (Lamiaceae). Naturalnie występuje w Europie, w tym także w Polce, gdzie jednak jest rośliną rzadką i pod ścisłą ochroną gatunkową. Macierzanka wczesna posiada też kilka podgatunków, które są charakterystyczne dla danego regionu jej występowania. W naturze roślina najchętniej zasiedla murawy naskalne na skałach wapiennych, jednak często uprawiana jest też w ogrodach jako roślina ozdobna.

Jak wygląda macierzanka wczesna?

Macierzanka wczesna rośnie wolno. Może dorastać do ok. 5 cm wys, tworząc jednocześnie długie, pokładające się, czerwononabiegłe, omszone, elastyczne, rozgałęziające się, drewniejące u podstawy pędy, osiągające ok. 30 cm długości. Pędy na całej swojej długości pokryte są parami małych, łopatkowatych lub jajowatych, zielonych, matowych, lekko owłosionych liści (włoski na liściach są rzadkie, ale dość długie). Po zetknięciu z podłożem pędy mają zdolność do ukorzeniania się, dlatego na dobrych stanowiskach roślina może być ekspansywna.

Macierzanka wczesna kwitnie wiosną (V-VI), wydając małe, liliowe, wargowe kwiaty, zebrane na szczytach wzniesionych końcówek pędów w główkowate kwiatostany.

Wymagania i uprawa macierzanki wczesnej

W uprawie macierzanka wczesna preferuje w pełni słoneczne stanowiska i lekkie, przepuszczalne, suche, niezbyt żyzne, a nawet jałowe gleby, najlepiej o obojętnym lub zasadowym odczynie pH.  Macierzanka wczesna jest dostatecznie mrozoodporna i może być uprawiana na terenie całego kraju (nie wymaga zimowego okrycia).

Macierzankę wczesną można rozmnażać przez wysiew nasion (gatunek, możliwy samosiew), podział dorosłych egzemplarzy lub odkłady poziome (odmiany).

Jak pielęgnować macierzankę wczesną?

W jej uprawie ważne jest systematyczne odchwaszczanie podłoża, gdyż roślina łatwo może zostać zagłuszona przez gatunki bardziej ekspansywne.

Warto też po kwitnieniu usuwać z pędów kwiatostany, aby nie szpeciły rośliny i bez potrzeby jej nie wyczerpywały.

Choroby i szkodniki macierzanki

Macierzanka wczesna uważana jest za roślinę dość odporną na choroby i szkodniki, jednak na zbyt wilgotnych stanowiskach może być porażana przez choroby grzybowe (np. szarą pleśń, mączniaka), a jej korzenie mogą zagniwać.

Zastosowanie macierzanki wczesnej w ogrodzie i nie tylko

Macierzanka wczesna to znakomita roślina na skalniaki. Wspaniale prezentuje się też na murkach i skałkach, z których jej pędy mogą malowniczo spływać kaskadami w dół. Może być także sadzona w szczelinach między płytami chodnikowymi lub kostką brukowa, a także wykorzystywana do obsadzania zielonych dachów. Ponieważ rośnie wolno i tworzy gęstą, mocno przylegającą do podłoża darń, sprawdza się też jako wieczniezielona roślina okrywowa na stanowiskach słonecznych, suchych i jałowych.

Liście rośliny wydzielają intensywny, przyjemny, cytrusowy aromat, dlatego mogą być stosowane w kuchni jako przyprawa lub dodatek do sałatek, surówek czy potraw jajecznych (do celów kulinarnych zbiera się ulistnione, młode pędy jeszcze przez kwitnieniem).

Wybrane odmiany macierzanki wczesnej

• 'Coccineus' – kwiaty czerwono-różowe
• 'Albiflorus' – kwiaty białe
• 'Minor' – kwiaty jasnoróżowe
• 'Pygmaeus' – niska, bardzo gęsta, zwarta odmiana, poza okresem kwitnienia przypominająca mech, kwiaty fioletoworóżowe
  
  

Zdjęcia: Anna, Daan, christiane65, jlf46 / AdobeStock

Czy w opisie są wszystkie informacje, których szukałaś/-eś? Daj znać w komentarzu!