Uprawa roślin egzotycznych – w ogrodzie lub w doniczce | Jakie wybrać? Jak dbać?

Uprawa roślin egzotycznych może dostarczyć nam wiele satysfakcji i przyjemności oraz wzbogacić nasze domy i ogrody o oryginalne ozdoby. Najpopularniejsze rośliny egzotyczne to gatunki kwitnące, pnącza, krzewy i drzewa oraz warzywa i zioła charakterystyczne dla krajów Dalekiego Wschodu oraz tropików.

Orient w ogrodzie

Orientalny zakątek w ogrodzie wyczarujemy czerpiąc z tradycji i doświadczeń Dalekiego Wschodu. Część roślin występujących naturalnie w tych rejonach z powodzeniem można zaadaptować do warunków europejskich, przestrzegając zasady osłaniania ich w okresie zimowym. Podstawą ogrodów chińskich i japońskich jest prostota i umiar. Kształtowanie otoczenia opiera się na zasadach feng shui, które zakładają, że natura i człowiek są partnerami, więc ich współdziałanie daje szczęście i harmonię. Wytyczając rabaty warto wykorzystać ukształtowanie terenu oraz wprowadzić wijące się łagodnie żwirowe ścieżki. Nieodłącznymi elementami ogrodów Wschodu są także kamienie i woda, mające symboliczne znaczenie dopełniających się przeciwieństw – jin i jang.

Roślinność to tylko jeden z elementów tworzących harmonijną całość. Główną rolę grają różne odcienie zieleni – od starannie wypielęgnowanego trawnika po niewielkie iglaki. Ważna jest dbałość o szczegóły, najlepiej więc wybierać odmiany karłowe bądź z pieczołowitością formować rośliny.

Sztuka bonsai, polegająca na starannym, długotrwałym przycinaniu drzew i krzewów, aby w efekcie oddać ideał natury jest ukoronowaniem tej idei. Tradycyjnym drzewem wykorzystywanym w sztuce bonsai jest sosna (Pinus sp.) – symbol długowieczności. Kwiatowe elementy ogrodów Wschodu stanowią azalie (Azalea sp.) lub różaneczniki (Rhododendon sp.). Pierwsze kwitną jeszcze przed pojawieniem się liści, zaś rododendrony nieco później tworzą, bujne kwiatostany na tle ciemnozielonych mięsistymi liśćmi.

Warto podkreślić, że w ogrodach Wschodu element dekoracyjny może stanowić tylko jedna roślina przykuwająca uwagę - obsypana kwiatami magnolia (Magnolia sp.), miłorząb japoński (Gingko biloba) o ciekawym kształcie liści lub lekki i zwiewny klon palmowy (Acer palmatum).

Tropikalne rośliny w domu

„Sztuka Dalekiego Wschodu może być także inspiracją dla osób, które nie mają ogrodu i cenią sobie minimalizm. Orientalny charakter domu uzyskamy, eksponując np. fikusa w postaci drzewka bonsai (Ficus microcarpa ‘Ginseng’) w płaskiej donicy. Latem drzewko można wystawić na balkon lub taras. Jeżeli uzupełnimy dekorację o kilka pięknych kamieni, uzyskamy niepowtarzalny orientalny charakter. Wysokie rośliny bambusa w ozdobnych donicach stworzą azjatycki klimat, a zarazem odgrodzą nas od sąsiedniego balkonu.” – radzi dr. inż. Małgorzata Mirgos z Katedry Roślin Warzywnych i Leczniczych z wydziału Ogrodnictwa, Biotechnologii i Architektury Krajobrazu SGGW w Warszawie.

„Do takiej oazy spokoju pasuje filiżanka herbaty lub kawy. Te dwa popularne napoje zawdzięczamy również roślinom kojarzonym z azjatyckimi krajobrazami. Obie krzewinki charakteryzują piękne, błyszczące, ciemnozielone liście. Krzew kawowy dobrze rośnie w warunkach domowych, a w oranżerii czy szklarni wytwarza nawet kwiaty i owoce. Liści herbaty raczej w uprawie domowej nie uzyskamy, ale możemy podziwiać jej piękniejszą siostrę – kamelię, której kwiaty przypominają nieco róże.”

Egzotyczne rośliny, ze względu na swój oryginalny wygląd, warto traktować jako pojedyncze, unikatowe elementy wystroju. Najbardziej rozpoznawalnymi z gatunków liściastych są okazałe, sercowate, błyszczące liście monstery (Monstera), pokryte charakterystycznymi otworami. Monstera tworzy drewniejący u podstawy pęd i korzenie powietrzne, osiągając duże rozmiary, więc polecana jest do przestronnych pomieszczeń.

Pięknymi liśćmi i drzewiastą formą cechują się drzewa bananowca (Musa tropicana) a palmy o pierzastych, intensywnie zielonych liściach wprowadzają lekkość i świeżość. Najbardziej znaną jest smukła palma kokosowa (Cocos nucifera), z charakterystyczną podstawą, którą stanowi orzech kokosowy. Równie atrakcyjne są palmy o wachlarzowatych liściach (Livistona rotundifolia), czy delikatniejsze i bardziej wiotkie z rodzaju Areca bądź Chamedorea.

Efekt tropikalnego lasu w domu uzyskamy dzięki roślinom o dekoracyjnych kwiatach, które nieodłącznie kojarzą się z egzotyczną dżunglą. Storczyki, inaczej zwane orchideami znane są wszystkim i traktowane jako synonim elegancji. Już jeden okaz wystarczy, by dodać wnętrzu klasy i nacieszyć oczy pięknymi kwiatami. Najczęściej spotykane są storczyki z rodzaju Phalenopsis, które charakteryzują okazałe kwiatostany w całej palecie barw. Wyjątkowo dekoracyjne są kwiaty storczyka Vanda, które oprócz znacznych rozmiarów cechuje nietypowy kolor kwiatów w odcieniach od niebieskiego po fiolet i róż. Nie mniej dekoracyjne, chociaż posiadające drobniejsze kwiaty są storczyki z rodzaju Dendrobium czy Oncidium.

Egzotyka to nie tylko storczyki – to także rodzina ananasowatych (Bromeliaceae), w skład której wchodzą gatunki takie jak Guzmania, Tillandsia, Aechmea czy Vriesea. Rośliny te posiadają zazwyczaj niezbyt bujne, ale oryginalne skórzaste ulistnienie w postaci rozety oraz wyrastający z niej jaskrawy pęd kwiatostanowy, składający się głównie z barwnych przylistków. Choć wymienione kwiaty wyglądają nieco jak sztuczne, są ciekawą i niespotykaną dekoracją, a ponadto należą do jednych z najmniej wymagających roślin.

Bardzo oryginalną, wręcz drapieżną ozdobą mieszkania jest dzbanecznik (Nepenthes). Ten krewniak rosiczki charakteryzuje się liśćmi, które oprócz blaszki liściowej posiadają na końcach wąsy będące przedłużeniem głównego nerwu liścia. Wąsy zwieńczone są długimi dzbankami, które są śmiertelną pułapką dla owadów. Dzbanecznik z pewnością ucieszy osoby, które latem lubią sypiać przy otwartym oknie.

Pielęgnacja domowych roślin egzotycznych

„Uprawa przedstawionych gatunków w ogrodzie nie ma szans powodzenia, gdyż w większości pochodzą z gorących i wilgotnych lasów tropikalnych Ameryki Środkowej i Południowej, ale pielęgnacja domowa nie jest skomplikowana. Wiele roślin, takich jak storczyki czy monstera w naturalnym środowisku jest epifitami, tzn. wrastają w pnie drzew, traktując je jako podporę, ale nie pasożytując na nich. Biorąc pod uwagę rodzime rejony roślin tropikalnych należy zapewnić im miejsce nasłonecznione, ale nie bezpośrednio, gdyż naturalnie występują w miejscach, gdzie światło jest bardziej rozproszone. Ważna jest także stabilność warunków, dlatego roślin nie należy przestawiać z miejsca na miejsce, a także gwałtownie zmieniać temperatury.” – wyjaśnia dr inż. Małgorzata Mirgos.

"Palmy lepiej rosną w pełnym słońcu, jedynie dla młodych okazów korzystniejszy jest półcień. Latem można je wystawić na zewnątrz, stopniowo przyzwyczajając do słońca, natomiast zimujemy w chłodnym, jasnym miejscu, zapewniając umiarkowaną wilgotność."

„Większość omówionych roślin nie wymaga bardzo intensywnego nawadniania, wystarczy podlewanie co kilka dni, najlepiej wodą destylowaną lub deszczówką. U roślin z rodziny Bromeliaceae wodę wlewa się do środka rozety liściowej, żeby nie dopuścić do przesuszenia stożka wzrostu. W przypadku wszystkich roślin gorącego klimatu niezbędne jest zachowanie odpowiednio wysokiej wilgotności powietrza, dlatego trzeba zraszać je wodą.

W przypadku bardzo suchego powietrza można nieznacznie podnieść wilgotność umieszczając doniczkę na tacy wyłożonej warstwą keramzytu zalanego do połowy wodą. Na pobieranie wilgoci z atmosfery pozwalają też korzenie powietrzne, które są charakterystyczną cechą wielu storczyków i monstery, dlatego nie należy ich przycinać. Jakiekolwiek elementy roślin usuwamy dopiero po całkowitym ich obeschnięciu.” – dodaje dr inż. Małgorzata Mirgos.

Źródło: Leroy Merlin Polska Opracowanie: dr inż. Małgorzata Mirgos  Katedra Roślin Warzywnych i Leczniczych Wydział Ogrodnictwa, Biotechnologii i Architektury Krajobrazu SGGW w Warszawie. Zdjęcia: Flora Dania, Flower Council Holland, Pixabay