Tego o szafirkach nie wiesz
Barwa kwiatów i ich polska nazwa kojarzy się jednak ze szlachetnym kamieniem – szafirem.
W zachodniej Europie ich nazwa nie ma nic wspólnego z ich kolorem, a z kształtem. Pojedyncze kwiaty szafirków przypominają malutkie dzwoneczki, zebrane są w gęste grona na bezlistnych łodyżkach – stąd angielska nazwa Grape Hyacinth oraz niemiecka Traubenhyazinthen, dosłownie hiacynt gronowy, bo z hiacyntem jest blisko spokrewniony – obie rośliny należą do rodziny szparagowatych (łac. Asparagaceae).
Ciekawostką jest fakt, iż szczytowe kwiatki szafirka (tzw. kwiaty płone) nie są zdolne do wytwarzania nasion, tylko dolne są płodne.
Najpopularniejsze gatunki szafirków
Rodzaj szafirek obejmuje około 50 gatunków, pochodzących najczęściej z krajów śródziemnomorskich oraz z obszaru Azji Mniejszej. Różnią się między sobą głównie wysokością i kolorem kwiatów. Najczęściej uprawianymi gatunkami są: szafirek armeński (Muscari armeniacum), szafirek groniasty (M. neglectum), szafirek drobnokwiatowy (M. botryoides), a także miękkolistny, wąskokwiatowy i lazurowy.
Wspomniany szafirek miękkolistny (M. comusum, a właściwie Leopoldia comosa) oprócz swojego ozdobnego zastosowania jest także wykorzystywany w kuchni – choć trudno w to uwierzyć, robi się z niego pikle zwane Lampascioni. We Włoszech dziko rosnące cebule wykopywane są od lata do wczesnej wiosny. Po obgotowaniu zalewane są octem i oliwą z oliwek z domieszką aromatycznych ziół.
Niektóre gatunki i odmiany szafirków przybierają najróżniejsze odcienie błękitu, granatu oraz fioletu. Bywają także kwiaty w dwóch odcieniach błękitu, a nawet białe, różowe oraz żółto-brązowe. |
Szafirki w domu
Ogrodowe szafirki kwitną wczesną wiosną, kiedy drzewa i krzewy pozbawione są jeszcze liści. Jeśli nie ma mrozu kwiaty rozwijają się już w marcu. Jednak szafirki to nie tylko kwiaty ogrodowe, można z powodzeniem uprawiać je także w doniczkach – i to kilka tygodni przed rozpoczęciem wiosny. Sprzedawane są w kwiaciarniach i supermarketach już od początku lutego.
Wystarczy kilkanaście małych szafirków, aby stworzyć miniaturowy wiosenny ogródek w doniczce, misie, wiklinowym koszyczku, a nawet w starej filiżance. Osoby lubiące nowoczesne ozdoby mogą posadzić cebulki w szklanych wazonach lub kryształowych kieliszkach. |
Pamiętaj, że białe naczynia w naturalny sposób podkreślą urok niebieskich szafirków, za to białe kwiaty najpiękniej będą się prezentować w ciemniejszych doniczkach. Można jednak puścić wodze fantazji i stworzyć szafirkowe ozdoby według naszych indywidualnych upodobań. |
Przed Świętami Wielkiej Nocy cebulki można posadzić w skorupkach jajek – takie ozdoby wprowadzą nas w doskonały świąteczny nastrój. Podczas przesadzania uważajmy na ich wrażliwe korzenie - nie można ich połamać! |
KROK PO KROKU
Kwitnienie na życzenie, czyli samodzielne pędzenie cebulek
Aby szafirki zakwitły o dowolnej porze roku, ogrodnicy poddają cebule specjalnemu zabiegowi – pędzeniu. Jest to to małe oszukiwanie natury polegające na chłodzeniu cebul przez określony czas, a następnie przyspieszonej uprawie. Możemy zabieg ten przeprowadzić w domu i nie potrzeba nam specjalnej przechowalni i szklarni – wystarczy tylko parapet, lodówka (tak lodówka) i zdrowe cebule kupione we wrześniu w centrum ogrodniczym.
- Cebulki szafirków wkładamy do lodówki i zostawiamy je na 10-15 tygodni. To wystarczy aby dostały odpowiednią porcję chłodu (taka kontrolowana zima) i zainicjować kwitnienie.
- Po tym czasie cebulki sadzimy w doniczkach, tak aby pozostawić odkrytą ich górną część w 1/3. W chwili wyjęcia ich z lodówki i wyeksponowania na światło, oszukane cebule sądzą, że nadeszła wiosna i zaczną intensywnie rosnąć.
- Wystarczy im jedynie odrobina wody i temperatura nie przekraczająca 15 stopni. Po kilku tygodniach spomiędzy cienkich liści wyłonią się pierwsze kwiaty.
Warto spróbować przeprowadzić pędzenie szafirków w domu, gdyż nie ma nic przyjemniejszego jak obserwowanie jak cebula budzi się do życia po kilkumiesięcznym odpoczynku. |
Wczesną wiosną w każdym sklepie ogrodniczym kupisz doniczki z kwitnącymi szafirkami. Wystarczą 2 lub 3 posadzone w większym pojemniku, by stworzyć piękny wiosenny ogródek. Po przekwitnięciu nie musisz ich wyrzucać! Zamiast twego posadź je w ogrodzie, łatwo się przyjmą, przezimują w gruncie i zakwitną kolejnej wiosny! |
Co zrobić z szafirkami po kwitnieniu?
Ogrodowe szafirki przekwitają na przełomie maja i czerwca, doniczkowe znacznie wcześniej – jednak nie musimy ich wyrzucać. Mogą w kolejnym sezonie być ozdobą ogrodu. Wystarczy tylko odpowiednio o nie zadbać, a nie jest to trudne, gdyż szafirki są łatwe w uprawie.
Przekwitłe kwiaty obcinamy, a rośliny wynosimy do chłodnego pomieszczenia. Podlewamy je oszczędnie do czasu, aż ich liście zaczną żółknąć. Gdy zaschną, cebule wyjmujemy z ziemi i wkładamy do skrzynek i zasypujemy torfem. Najlepiej przechować je w suchej piwnicy aż do jesieni. We wrześniu cebule sadzimy w ogrodzie (na głębokości 6-8cm), najlepiej w dużych grupach po około 20-25 cebulek – wtedy wyglądają najefektowniej.
Posadź cebulki szafirków jesienią na głębokości ok. 6 cm. Doskonale zimują i szybko się rozmnażają przez cebulki przybyszowe. Po kilku latach podwoją swoją liczbę. Jeśli będziesz cierpliwy, po 10 latach będziesz mieć prawdziwy wiosenny, szafirowy dywan. |
Raz posadzone i pozostawione w gruncie, nie wymagają pielęgnacji, a co najważniejsze nie muszą też być wyjmowane z ziemi na okres letni (tak jak tulipany). Szybko się rozmnażają dzięki licznie wyrastającym cebulkom przybyszowym. Wystarczy posadzić kilka cebul, a po dwóch, trzech latach rozrosną się, tworząc cudowne szafirowe dywany będące efektowną zapowiedzią wiosny.
Najlepiej rosną na stanowisku słonecznym lub półcienistym, na glebie żyznej i próchniczej. Nie wyrzucaj doniczkowych szafirków po przekwitnięciu! - ich cebule (po wysuszeniu i przechowaniu) można posadzić w ogrodzie już we wrześniu. Sadzimy na jesieni, aby cieszyć się ich pięknem na wiosnę.
Tekst: Redakcja ZielonyOgródek.pl, zdjęcia tytułowe: iBulb