Spis treści
Jak rozpoznać ziemiórki?
Ziemiórki (łac. Sciaridae) są muchówkami, które żyją w rozkładających się szczątkach organicznych w glebie. Stamtąd owady te przenoszą się na rośliny i uszkadzają ich korzenie, szyjkę korzeniową i części nadziemne. Preferują przede wszystkim stale wilgotne i zasobne w materię organiczną podłoża (np. substraty torfowe, korę, gliniastą ziemię). Najczęściej można spotkać je na ozdobnych roślinach doniczkowych (m.in. na krotonie, anturium, chryzantemie, gerberze i wielu innych) oraz warzywach uprawianych pod osłonami (np. na ogórkach, pomidorach, papryce).
Dorosłe osobniki (przypominające muchę lub komara), osiągają zwykle wielkość około 4 mm i są czarne, z żółtawo-brązowym odwłokiem. Żerują one głównie na podłożu, szybko przemieszczając się między roślinami i nakłuwając dolne liście. Dla roślin większym zagrożeniem są jednak ukryte w podłożu, niewidoczne larwy, które są barwy białej, szkliste, beznogie i osiągają długość około 7-8 mm.
Dorosła samica w ciągu życia może złożyć do 100 jaj, w bezpośrednim sąsiedztwie roślin. Następnie, po kilku lub kilkunastu dniach (w zależności od temperatury podłoża) wylęgają się larwy, które żerując, stopniowo przeobrażają się w owady dorosłe i cykl się powtarza.
Jakie uszkodzenia powodują ziemiórki?
Dorosłe ziemiórki żerują na powierzchni podłoża, wysysając soki z dolnych liści, co powoduje ich osłabienie, żółknięcie i zasychanie. Groźniejsze uszkodzenia powodują larwy, które żerują gromadnie, w wierzchniej warstwie podłoża w doniczkach. Żywią się rozkładającą się materią, a także uszkadzają korzenie (zjadają włośniki), czego efektem jest wyraźne zahamowanie wzrostu, co może prowadzić do zamierania roślin. Przemieszczając się w podłuż mogą one także dodatkowo przenosić patogeny chorobotwórcze, które dodatkowo osłabiają lub niszczą rośliny – są to zwykle choroby grzybowe lub wirusowe.
Jak zapobiegać pojawianiu się ziemiórek?
Przy przesadzaniu roślin lub przed wymianą podłoża należy sprawdzić, czy nie zawiera ono larw ziemiórek. Szkodniki te najlepiej czują się, gdy mają zapewnione ciepło i wilgoć, dlatego nie należy przelewać roślin i nie dopuszczać do powstawania zastoisk wody w doniczce (lub na podstawkach). W takich warunkach ziemiórki szybko się rozwijają. Z początku żywią się tym, co znajduje się w podłożu, a potem atakują korzenie i inne tkanki roślin.
Aby nie tworzyć im warunków do rozwoju, ale jednocześnie nie przesuszać roślin, najlepiej sadzić rośliny do nieskażonego, koniecznie przepuszczalnego podłoża i utrzymywać odpowiednią, właściwą wilgotność. Należy wybierać zasobne, ale też przewiewne podłoża o dużej zawartości składników porowatych. Jeśli mamy do tego warunki, podłoże można także odkazić termicznie (przez parowanie) w temperaturze 90–100°C przez 20–30 minut.
Jak zwalczać ziemiórki?
Do naszych mieszkań szkodniki trafiają zwykle z podłożem organicznym, w którym rosną kupowane rośliny doniczkowe (mogą także zerować już na samych roślinach). Warto więc dokładnie obejrzeć kupowane roślin i wierzchnią warstwę gleby, czy nie zawiera ono larw. Jeśli jednak mamy już w domu rośliny, na których stwierdzimy obecność ziemiórek, najlepiej jak najszybciej przeprowadzić odpowiednie zabiegi.
Metody ekologiczne
Zwalczanie owadów dorosłych
W pierwszej kolejności najlepiej spróbować domowych metod naturalnych (ekologicznych), wabiących latające formy dorosłe ziemiórek. Należy do nich między innymi:
• stosowanie żółtych lepów na formy dorosłe owadów. Umieszcza się je w doniczkach i ich kolor przyciąga i unieruchamia dorosłe osobniki, ale metoda ta nie działa na larwy.
• ustawienie w pobliżu donic pułapki na owady dorosłe - pojemnika, do którego wlewa się ocet winny lub jabłkowy z wodą i płynem do naczyń np. z dodatkiem kurkumy lub innego barwnika (żółta barwa przyciąga ziemiórki).
Zwalczanie larw w podłożu
• podlewanie roślin roztworem wody utlenionej ze zwykłą wodą (np. proporcji 1:4)
• podlewanie roślin naparem z czosnku (rozgniecioną główkę zalewa się wrzątkiem, a po wystudzeniu, powstały napar rozcieńcza w 1 lub 2 l wody)
Metody chemiczne
Zwalczanie owadów dorosłych
Można także sięgnąć po dostępne środki chemiczne, zwalczające ziemiórki. Zwykle są to preparaty do opryskiwania liści roślin, zawierające acetamipryd. Mają one postać gotowego aerozolu lub należy sporządzić z ich roztwór w proporcjach zalecanych przez producenta na opakowaniu. Warto pamiętać, że, gdy decydujemy się na oprysk środkiem chemicznym, ze względów bezpieczeństwa najlepiej wykonać zabieg na tarasie, na balkonie lub wyjść z doniczką na zewnątrz.
Zwalczanie larw w podłożu
Dostępne są również środki doglebowe, zwalczające larwy, którymi należy podlewać rośliny. W tym samym celu można stosować preparaty owadobójcze w postaci tzw. pałeczek owadobójczych, które umieszcza się w podłożu, w okolicach systemu korzeniowego.
Tekst: Maciej Aleksandrowicz, zdjęcie tytułowe: schlosann / Depositphotos
Pelargonie 
Prezenty 
Insekty domowe 
Rośliny doniczkowe 
Domowe nalewki 
Owoce 
Warzywa 
Zioła 
Kaktusy i sukulenty 
