Kiedy i jak zbierać borówki czarne z lasu? Pamiętaj o 3 zasadach, bo mogą zaszkodzić

Czym właściwie jest borówka czarna?

Borówka czarna (łac. Vaccinium myrtillus), znana powszechnie jako czarna jagoda lub czernica, to niski krzew należący do rodziny wrzosowatych. Rośnie dziko w polskich lasach, zwłaszcza na terenach kwaśnych i wilgotnych, gdzie tworzy rozległe kobierce między drzewami.

Jej owoce to niewielkie, granatowoczarne jagody o intensywnym smaku i mocno barwiącym soku, które od wieków cieszą się popularnością w kuchni i medycynie ludowej. W przeciwieństwie do borówki amerykańskiej, nie pochodzi z upraw – jest darem natury, cenionym przez pokolenia. Zbierana latem, głównie w lipcu i sierpniu, od dawna zajmuje ważne miejsce w polskiej tradycji zbieractwa i domowych przetworów.

Jak rozpoznać czarne jagody? W lesie łatwo o pomyłkę

Nie da się ich pomylić z borówką amerykańską – dzika borówka czarna:

• jest krzewinką, czyli rośnie nisko, w kępach na wysokości kostek lub łydek,
• ma ciemnoniebieskie, prawie czarne owoce z matowym nalotem, które barwią skórę na fioletowo,
• jej owoce są miękkie i mają intensywny aromat.

Fot. ID1974 / AdobeStock

Liście borówki czarnej są drobne, cienkie, jasnozielone, jajowate do eliptycznych, z bardzo drobno ząbkowanym brzegiem.

Uwaga! Nie myl czarnej jagody z czernicą bagienną (łac. Vaccinium uliginosum), która ma jaśniejsze, bardziej szarawe owoce i co wyraźnie zauważalne – nie barwią one palców.

O czym trzeba pamiętać, zanim ruszysz do lasu? 3 ważne zasady

Zbieranie jagód to nie tylko przyjemność. Należy pamiętać o kilku ważnych kwestiach:

1. Nie jedz jagód prosto z krzaka! Zawsze je dokładnie umyj – najlepiej pod bieżącą wodą, a nawet – jeśli masz możliwość – sparz wrzątkiem. Na owocach mogą znajdować się jaja tasiemca bąblowcowego (Echinococcus multilocularis), którego nosicielem są lisy. Pasożyty te mogą prowadzić do poważnych chorób u ludzi.
2. Nie zbieraj owoców w rezerwatach ani parkach narodowych, jeśli nie jest to wyraźnie dozwolone.
3. Zwróć uwagę na znaki ostrzegające przed wścieklizną – lasy są siedliskiem zwierząt, które mogą przenosić groźne wirusy – gdy wybierasz się na zbiór owoców leśnych sprawdź, czy nie ma ostrzeżeń w danym regionie.

Co to jagodziarka? Czemu jest uznawana za złą rzecz?

Wiele osób używa tzw. grzebieni do zbierania jagód – tzw. jagodziareczek. Choć przyspieszają pracę, są nielegalne w lasach państwowych i bardzo szkodliwe dla roślin – niszczą pędy i liście, przez co krzewinki gorzej owocują w kolejnych sezonach. Warto zbierać ręcznie, nawet jeśli trwa to dłużej.

Kiedy zbierać i jak przechowywać?

Najlepszy czas to słoneczny poranek po kilku dniach bez deszczu – owoce są wtedy jędrne i nie rozpadają się w dłoni. Po zbiorze przechowuj je w płaskich pojemnikach – nie w foliowych torebkach! Można je mrozić, suszyć lub przerabiać na przetwory – ale zawsze po umyciu.

Czarne jagody to dar natury, ale nie daj się skusić ich słodkiemu smakowi i zjeść od razu z rośliny – rozsądek i higiena są tak samo ważne, jak dobre miejsce do zbioru.

Zdjęcie tytułowe: Viktor Iden / AdobeStock