Nasturcje na talerzu | Cztery przepisy na dania z kwiatów

Nasturcje na talerzu - cztery przepisy na dania z kwiatów

Nasturcje to piękne i smakowite rośliny z rzędu kapustowców. Zdecydowanie jedne z moich ulubionych. Chociaż kwiaty pachną słodko niczym frezje, to w smaku ujawniają się rodzinne powiązania: nasturcje są ostre i piekące jak rzeżucha – mówi Małgorzata Kalemba-Drożdż i zdradza cztery przepisy na dania z wykorzystaniem kwiatów i liści nasturcji.

Posłuchaj
00:00
Artykuł pochodzi z magazynu:
Gardeners' World. Edycja Polska
Gardeners' World. Edycja Polska
Sierpień 2022
Przejrzyj i kup
8

Gardeners World Edycja Polska
Artykuł pochodzi z magazynu
Gardeners' World. Edycja Polska / Sierpień 2022

Kwiaty nasturcji najlepiej wykorzystywać na świeżo. Nadadzą niepowtarzalnego charakteru sałatkom, kanapkom i przekąskom. Ze względu na to, że w smaku bardzo przypominają rzeżuchę, nieszczególnie pasują do deserów i tortów. Liście nasturcji są bardzo pikantne, można je jeść na surowo, gotować lub dusić – poddane obróbce termicznej stają się znacznie łagodniejsze.

Najostrzejszy smak zaś mają owoce nasturcji. Niedojrzałe rozłupnie można kisić, marynować, ale też zgnieść i dodać do omletu lub twarożku. Dojrzałe nasiona można zmielić na proszek i używać jako przyprawy. Kwiaty i liście zawierają duże ilości witaminy C, natomiast nasiona są bogate w białko.

Wszystkie części rośliny po roztarciu wydzielają ostry musztardowy zapach, który zawdzięczają olejkom gorczycznym, takim samym jak w gorczycy czy rukwi wodnej. To właśnie od tego zapachu i od łacińskiej nazwy rukwi (Nasturtium officinale) pochodzi zwyczajowa nazwa „nasturcja”. Z łaciny nāris to „nos”, a torquere oznacza „wykręcać”.

Nasturcje pochodzą z Ameryki Środkowej i Południowej i dzięki hiszpańskim konkwistadorom na początku XVI wieku dotarły do Europy, a dopiero stamtąd do Ameryki Północnej. Kiedy sprowadzono te rośliny do Europy sądzono, że są spokrewnione z rukwią, ze względu na podobieństwo charakterystycznego pieprzowego zapachu, nawet nazywano je indiańską rukwią.

Karol Linneusz nadał im nazwę botaniczną Tropaeolum, pochodzącą od greckiego tropaion – „trofeum” ze względu na kształt kielicha kwiatu i liści. Podobno Linneuszowi nasturcje pnące się po płocie przypominały zatknięte na palisadę tarcze i hełmy pokonanej armii. W Europie nasturcje zyskały na popularności dzięki nasadzeniom w ogrodach Króla Słońce, Ludwika XIV.

Thomas Jefferson sadził nasturcje w swoim ogrodzie przynajmniej od 1774 roku. I marynował nasiona. W Polsce przepis na „fałszywe kapary” z nasturcji został opublikowany w „Gospodyni Doskonałej” w 1889 r., zatem kulinarna pozycja nasturcji większej (Tropaeolum maius) jest dobrze ugruntowana w kuchni „zachodniej”, podczas gdy w Ameryce Południowej największe znaczenie kulinarne ma nasturcja bulwiasta (Tropaeolum tuberosum).

Nasturcje na talerzu - owoce
Fot. Małgorzata Kalemba-Drożdż
Owoce nasturcji można wykorzystywać na surowo, po ukiszeniu lub zamarynowaniu

Dla zdrowia i urody

Nasturcje były od wieków używane w tradycyjnej medycynie południowoamerykańskiej. Indianie stosowali ją jako środek dezynfekujący i leczący rany oraz jako lek wykrztuśny. Współczesne badania potwierdzają, że nasturcje mają właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, moczopędne, wykrztuśne, przeczyszczające i pobudzające. Stosuje się je do leczenia chorób układu moczowo-płciowego, infekcji dróg oddechowych, szkorbutu oraz złej kondycji skóry i włosów.

Siarkowe związki z roślin kapustnych, takie jak izotiocyjanian allilu obecny w nasturcji, ale też w gorczycy, chrzanie czy rzodkiewce, wykazują potencjał w zapobieganiu rozwojowi chorób nowotworowych. Glukotropeolina występująca w nasturcji jest przekształcana w izotiocyjanian benzylu, który jest związkiem toksycznym.

Ale nasturcje nie są trujące! Żeby przyjąć dawkę toksyczną, trzeba by zjadać ponad 700 g nasturcji dziennie przez dłuższy czas. Jeśli nie masz punktu odniesienia, bo jeszcze nie znasz smaku nasturcji, to wyobraź sobie rukolę. Typowy pojemnik, w jakim można ją kupić w markecie, zawiera 100 g rukoli.

Nasturcje mają smak podobny do rukoli, rzeżuchy, rzodkiewki, czy musztardy. Są pikantne, aż piekące. Ciężko sobie wyobrazić osobę, która byłaby w stanie zjadać siedem opakowań rukoli codziennie przez kilka tygodni! Sama uwielbiam nasturcje, kocham ich pikantny smak i używam każdej części nasturcji, ale naprawdę nie da się zjeść na raz więcej niż kilka kwiatów. W kontekście ostrości smaku nasturcji 700 g to ilość po prostu niemożliwa do przejedzenia.

Nasturcje są bardzo łatwe w uprawie i nie są wybredne pod względem gleby, światła ani wody. Nie lubią jednak suszy, a w żyznym podłożu wytwarzają więcej liści, a mniej kwiatów. Niestety te rośliny są bardzo lubiane przez mszyce, ślimaki i gąsienice motyli. Ogrodnicy często wykorzystują tę cechę, żeby nasturcjami odciągnąć szkodniki od innych roślin.

Bukiet nasturcji w wazonie
Fot. Małgorzata Kalemba-Drożdż
Świecą jak złote słońca, Płoną jak purpury, To spadają ku dołowi, To się pną do góry.
„Nasturcje”, Jan Kasprowicz

Poznaj przepisy na dania z nasturcji i wykorzystaj je w kuchni

pikantny sos z nasturcji
Fot. Małgorzata Kalemba-Drożdż
Pikantny sos z nasturcji
SKŁADNIKI: 2 szklanki kwiatów nasturcji, 4-6 łyżek oliwy z oliwek, 1 łyżka octu jabłkowego, 1 łyżeczka miodu, 1 łyżeczka musztardy, sól, chili
PRZEPIS: Zmiksuj wszystkie składniki, ale krótko, żeby wciąż było widać fragmenty pomarańczowych, żółtych i czerwonych płatków nasturcji. Ten pyszny pikantny nasturcjowy sos vinegret świetnie pasuje do obiadowej sałaty albo do ciężkich dań, wymagających podkręcenia smaku.
kanapki z nasturcjowym pesto i kwiatami nasturcji
Fot. Małgorzata Kalemba-Drożdż
Kanapki z nasturcjowym pesto i kwiatami nasturcji
SKŁADNIKI: ½ litra liści nasturcji, ½ szklanki orzechów włoskich, ½-¾ szklanki oliwy extra virgin, 1-2 łyżki startego dojrzałego koziego sera, sól kamienna, kilka kropli soku z cytryny
PRZEPIS: Liście dokładnie umyj i osusz. Zmiksuj z orzechami i oliwą. Lekko posól i dodaj sok z cytryny. Proporcje możesz zmieniać. Można też dodać ser, w zależności od upodobań. Dolewając więcej oliwy zmienisz konsystencję pesto na rzadszą – idealną do makaronów, ale do smarowania pieczywa przygotuj pesto o konsystencji pasty. Posmaruj kromki chleba lub krakersy porcją nasturcjowego pesto i udekoruj kwiatami nasturcji.
zupa z liści nasturcji
Fot. Małgorzata Kalemba-Drożdż
Zupa z liści nasturcji
SKŁADNIKI: 1 litr ładnych liści nasturcji, 3/4 szklanki zielonego groszku, 2 ziemniaki, kawałek pora, mała pietruszka, sól, ząbek czosnku, ok. litra bulionu, 1-2 łyżki niedojrzałych nasion nasturcji
PRZEPIS: Pietruszkę obierz i posiekaj, pora pokrój. Wrzuć z groszkiem i ziemniakami do garnka, zalej bulionem i gotuj, aż warzywa zmiękną. Dorzuć nasiona i liście nasturcji, gotuj 1-2 minuty. Dopraw i zmiksuj. Możesz podawać z grzankami lub kleksem śmietany.
marynowane nasiona nasturcji
Fot. Małgorzata Kalemba-Drożdż
Marynowane nasiona nasturcji
SKŁADNIKI: 2 słoiczki niedojrzałych zielonych nasion nasturcji, 4 łyżki cukru, 1 łyżka soli, 1,5 szklanki octu winnego, 1 szklanka wody, 2 liście laurowe, 4 ziela angielskie, 4 goździki
PRZEPIS: Nasiona nasturcji umyj, włóż do słoiczków. Ocet zagotuj z wodą, cukrem, solą i przyprawami. Zalej nasiona gorącą marynatą i szczelnie zakręć. Przed spożyciem powinny się macerować przynajmniej przez tydzień.
Małgorzata Kalemba Drożdż

Tekst i zdjęcia: Małgorzata Kalemba Drożdż – dr biochemii, autorka kulinarnego bloga „Trochę Inna Cukiernia”. Laureatka AIG Prix Międzynarodowej Akademii Gastronomicznej. Autorka kulinarno-botanicznych książek: „Jadalne kwiaty”, "Pyszne chwasty", "Skarby ogrodu", "Smakowite drzewa".

  Gardeners' World Edycja Polska 8 2022

Artykuł pochodzi z magazynu
Gardeners' World. Edycja Polska / Sierpień 2022


☺️ Dziękujemy, że przeczytałaś/eś artykuł do końca. Bądź na bieżąco i zapisz się do newslettera. Odwiedź nas na Facebooku, Instagramie, Pintereście, YouTube oraz na naszym internetowym forum ogrodniczym.

Tematy
Autor
Gardeners' World. Edycja Polska Gardeners' World. Edycja Polska

To wydanie licencyjne największego brytyjskiego magazynu ogrodniczego. W zielonym ogródku publikowane są wybrane artykuły.

Artykuły autora Wszyscy autorzy
Tagi
Sprawdź, co dziś czytają inni