Czosnek – właściwości odżywcze i lecznicze

Czosnek (Allium sativum) jest obecny w wielu kuchniach świata, a jego charakterystyczny zapach jest nie do pomylenia z żadnym innym. Czosnek to gatunek byliny, warzywo, którego bulwą jest kłąb z licznymi ząbkami oraz z wybijającą się łodygą. Pochodzi z Azji, w wyniku ekspansji dotarł do Europy oraz Afryki Północnej.

Właściwości odżywcze i lecznicze czosnku

Spożywanie tego warzywa wiąże się z dostarczeniem organizmowi wielu składników odżywczych potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania. Wśród witamin, jakie się w nim znajdują, wymienić można między innymi witaminę C, prowitaminę A, witaminę B1, B2 i PP, liczne sole mineralne jak potas, wapń i magnez oraz rzadkie sole mineralne: kobalt, chrom i nikiel. Najcenniejszym, co można znaleźć w czosnku, są olejki eteryczne, które bogate są w siarczki oraz w allicynę – jest to związek o ostrym zapachu. Najbardziej bogaty w te wszystkie substancje czosnek jest w swojej surowej postaci.

Czosnek wykazuje szereg właściwości leczniczych, co wyróżnia go na tle innych warzyw czy roślin. Wyróżnia go działanie wpływające na pracę wielu układów i narządów, co sprawia, że jest składnikiem, którego nie należy pomijać w swojej codziennej diecie.  

Fot. Pam de Butler / Pixabay

Jakie jest działanie czosnku?

Zwalczanie infekcji 

Dietetycy i lekarze zachęcają, by w okresie jesienno-zimowym częściej sięgać po czosnek ze względu na jego wpływ na układ oddechowy – zapobiega bowiem jego infekcjom, a także je zwalcza. Dzieje się to za sprawą zawartych w warzywie lotnych związków siarkowych oraz olejków eterycznych. 

Sprawdzonym sposobem na zwalczenie infekcji jest użycie czosnku w formie zmiażdżonej dodanego do ciepłego mleka. Taka mieszanka ułatwia odkrztuszanie, rozgrzewa, obniża gorączkę oraz udrażnia drogi oddechowe. 

Ochrona przed zawałem i udarem 

Warzywo to wykazuje działanie podobne do aspiryny – wpływa znacząco na zmniejszenie lepkości krwi. Poza tym wpływa na śródbłonek naczyniowy, prowadząc do rozkurczu naczyń krwionośnych, a to przekłada się na zapobieganiu wystąpienia zawału serca oraz udaru mózgu. Badania wykazały ponadto, iż regularne spożywanie czosnku wpływa na poprawę elastyczności naczyń krwionośnych, co usprawnia przepływ krwi. 

Wspomaganie trawienia

Czosnek wpływa korzystnie także na funkcjonowanie układu pokarmowego. Przez zawarte w nich substancje przyspieszone i nasilone staje się wydzielanie żółci, dochodzi do usprawnienia pracy jelit, po zapobieganie powstawaniu wzdęć. Z tego względu czosnek powinno uwzględniać się podczas szykowania potraw tłustych i ciężkostrawnych. 

Hamulec na bakterie 

Substancje zawarte w czosnku – olejki eteryczne i związki siarki – są naturalnym antybiotykiem, który niszczy niebezpieczne bakterie takie jak paciorkowiec czy gronkowiec złocisty. Dodatkowo jego jedzenie nie uszkadza naturalnej flory bakteryjnej. Poza ochroną przed bakteriami spożywanie czosnku zmniejsza ryzyko zachorowania na raka jelita, okrężnicy czy też jelita grubego.

Odmładzanie

Dzięki zawartości antyutleniaczy warzywo to zwalcza wolne rodniki i hamuje powstawanie nowych, a to przekłada się na opóźnienie procesów starzenia organizmu, zwłaszcza skóry. Wpływając na naczynie krwionośne i poprawiając krążenie krwi, czosnek zapobiega powstawaniu żylaków oraz pojawiania się pajączków.

Zastosowanie w diecie 

Czosnek powinien na stałe zagościć w diecie i stanowić składnik wielu potraw. To również idealne lekarstwo do walki z przeziębieniem, z którym można przygotować wspomniane wcześniej ciepłe mleko, jak również syrop, który wspomaga odporność, a spożywać go mogą i dorośli, i dzieci. By zachować jego właściwości lecznicze, przed dodaniem go do dań warto rozdrobnić go przy pomocy noża lub specjalnej prasy. 

Należy jednak pamiętać, by nie poddawać go zbyt dużej obróbce termicznej, gdyż doprowadzi to do inaktywacji enzymu allinazy i utraty aktywności przeciwdrobnoustrojowej, ani też nie przesadzać z jego ilością – dwa ząbki dziennie wystarczą, by móc skorzystać z właściwości tej rośliny. Większe spożycie może bowiem spowodować wystąpienie biegunki lub wzdęcia. 

Jeżeli chce się z nich korzystać, jednak przed spożyciem odciąg zapach tego warzywa, nie ma się czym przejmować – na rynku dostępne są preparaty bezwonne, w których skład wchodzi czysty liofilizowany czosnek, jak też można go przyjmować w formie maceratu olejowego.

Czosnek – przeciwwskazania

Czosnek nie jest przeznaczony do spożycia dla każdej osoby. Nie powinny sięgać po niego osoby borykające się z niskim ciśnieniem krwi, wrzodami żołądka, niewydolnością wątroby czy zapaleniem nerek. Nie nadaje się do podawania dzieciom poniżej dziesiątego miesiąca życia. Także mamy karmiące piersią nie powinny zbyt często po niego sięgać – ma on bowiem wpływ na układ trawienny oraz immunologiczny dziecka.

 Tekst: Redakcja ZielonyOgrodek.pl, zdjęcie tytułowe: congerdesign / Pixabay