Oczko wodne z naturalnym brzegiem

Lokalizacja i wielkość oczka wodnego

Woda w kompozycjach ogrodowych pojawiła się już w starożytności, gdzie jednym z głównych elementów był staw lub jezioro zamknięte w geometrycznych ryzach, najczęściej w kształcie prostokąta lub litery T. Z czasem, kompozycje założeń ogrodowych zmieniały się, ale woda pozostała jednym z najważniejszych elementów.

Barok przyniósł prawdziwy rozkwit aranżacji wodnych. W drugiej połowie XVIII wieku zaczęły powstawać w centralnych częściach kompozycji ogrodowych potężne układy kanałowe. Wersal, jako najbardziej znane założenie ogrodowe, może pochwalić się kanałem, którego szerokość wynosi 60 m, długość 2 km, obwód około 5,5 km, zaś pojemność 441 860 m³.

Dzisiaj już raczej nie ma projektów na taką skalę, ale obecność wody w ogrodach jest nadal bardzo pożądana. Coraz częściej, stając przed wyborem kształtu oczka - zgeometryzowanego lub o naturalnej linii brzegowej - wybiera się tę drugą opcję, która z pewnością zapewnia bardziej przyjazne warunki w ogrodzie.

Nad wodą doskonale prezentują się formy drzew o zwisającym przekroju, fot. A. Grąziewicz

Przy zakładaniu oczka wodnego należy zwrócić szczególną uwagę na miejsce, które mu przeznaczymy w przestrzeni ogrodu. Jednak, oprócz chęci wyeksponowania go poprzez umieszczenie w pobliżu domu lub kącika wypoczynkowego, należy zapewnić mu odpowiednie nasłonecznienie.

Zbyt silne działanie słońca doprowadzi do przegrzania wody oraz braku tlenu, co będzie sprzyjać bujnemu rozwojowi glonów, a tym samym zanieczyszczeniu wody.

Zbiornik wodny powinien być wystawiony na operację promieni słonecznych przez około 6-7 godzin dziennie. Zapewni to prawidłowy rozwój roślin wodnych, które są najlepszą konkurencją dla glonów, a ich rozrastające się liście zapobiegną nadmiernemu nagrzaniu wody.

Szukając miejsca na oczko wodne z naturalnym brzegiem lepiej wybrać takie, które będzie z dala od koron drzew liściastych - opadające liście i owoce nieestetycznie zaśmiecają wodę, przyczyniają się też do rozpoczęcia procesów gnilnych w zbiorniku. Dodatkowo, bliskość korzeni drzew jest zagrożeniem dla dna oczka, które może zostać uszkodzone poprzez ich przerastanie.

Wielkość zbiornika ma znaczenie dla zachowania równowagi biologicznej. Mając na uwadze szybkość nagrzewania się wody i chcąc zapewnić możliwość jej oczyszczania przez drobne organizmy, należy wykonać zbiornik o powierzchni nie mniejszej niż 10 m². W przeciwnym razie, by zapewnić napowietrzanie wody, oczko będzie wymagało ciągłej pielęgnacji i dodatkowego zamontowania filtrów i pomp.

Głębokość stawu ma duże znaczenie, jeżeli będą w nim hodowane ryby. W płytkich zbiornikach nie można ryb pozostawiać na zimę. Dopiero przy głębokości ponad 100 cm można nie bać się o ich bezpieczne przezimowanie.

Jednym z najlepszych rozwiązań przejść przez zbiornik wodny są kamienie, które doskonale prezentują się na tle stawu fot. A. Grąziewicz	Rośliny i murek z kamieni, odbijające się w tafli wody, optycznie powiększają przestrzeń fot. A. Grąziewicz

Strefy roślinności w oczku wodnym

Efekt naturalnego zbiornika wodnego uzyskuje się przede wszystkim poprzez wytyczenie nieregularnej linii brzegowej, ale również nie mniej ważne jest odpowiednie obsadzenie go roślinnością. Warto wzorować się na prawdziwych, naturalnych akwenach, gdzie kształtują się strefy roślinności przechodzące jedna w drugą bez wyraźnej granicy. Odpowiednie opadanie dna zbiornika wodnego pozwoli na zastosowanie roślinności o różnych wymaganiach co do głębokości wody.

Niezwykle efektowna jest woda, która w postaci strumienia przechodzi przez ogród, fot. Zbogar

• Pierwszą strefą jest strefa łąki wilgotnej, która nie ma zasadniczej bariery pomiędzy terenem otaczającym zbiornik a nim samym. Charakteryzuje się zatem nieustannym podsiąkaniem wody oraz okresowymi zalewami powstającymi po obfitych deszczach lub wiosennych roztopach. Ziemia w tej strefie nie wysycha i dzięki temu panują tu znakomite warunki do rozwoju wielu niepowtarzalnych roślin. Strefa ta jest jednak bardzo trudna w utrzymaniu, gdyż przy sztucznych zbiornikach nie ma efektu podsiąkania i należy specjalnie w tym celu wymodelować teren.
  
  
• Strefa bagienna i wody płytkiej występuje do głębokości 30 cm. Jest ona osłoną dla wielu zwierząt przebywających w wodzie. Strefa ta nie powstaje naturalnie przy zbiornikach sztucznych, ale otrzyma się ją poprzez ukształtowanie terenu wokół oczka w taki sposób, by zapewnić nieustanny dopływ wody.
  
  
• Strefa wody średniej głębokości występuje pomiędzy 30 a 50 cm, a strefa wody głębokiej ma powyżej 50 cm. Rosną w nich głównie rośliny ukorzeniające się na dnie zbiornika, z liśćmi pływającymi na powierzchni wody lub lekko się nad nią unoszącymi, a także rośliny unoszące się swobodnie w wodzie. Takie rośliny tworzą znakomity mikroklimat dla owadów, żab oraz ryb, a rozrastające się liście zacieniają zbiornik i zapobiegają jego przegrzaniu. Należy jednak kontrolować rozrastanie tej strefy, gdyż zbyt bujna ekspansja roślin może doprowadzić do zachwiania równowagi biologicznej, a nawet do całkowitego zarośnięcia oczka wodnego.
  

Tekst: Anna Grąziewicz, zdjęcie tytułowe: LNicolas78100/Pixabay