Jak wykonać ścieżkę ogrodową z drewna, kamienia, cegły i płyt ażurowych?

Ogrodowe ścieżki powinny być możliwie krótkie i lepiej, żeby nie było ich zbyt dużo – w ogrodzie przecież najważniejsze są rośliny. Jednak dobrze wyglądają, jeśli ich przebieg nie jest prostoliniowy.

Z roślinami współgra każdy materiał, który jest naturalny lub go możliwie dobrze imituje. Dobrze więc wyglądają elementy drewniane i kamienne.

Przystępując do budowy ścieżek, zacznijmy od zaplanowania ich przebiegu.

Są dwie możliwości. Z planem w ręku (oczywiście, w skali) wytyczamy dróżki tak, jak nam się podoba. Musimy od razu zaplanować rozmieszczenie rabat, oczka wodnego i większych roślin. Drugie rozwiązanie to sprawdzenie w trakcie użytkowania ogrodu, którędy najczęściej chodzimy. Ten pomysł sprawdza się, gdy w domu są małe dzieci, które przecież niechętnie dostosowałyby się do narzuconych rozwiązań.

Można też zrobić ścieżkę gruntową wysypaną grubo kruszoną korą bądź żwirem – jest dostępny w różnej wielkości ziaren i w różnych kolorach – oraz tłuczniem kamiennym. Takie nawierzchnie muszą być jednak szczególnie starannie wyprofilowane, aby w okresie wiosennych i jesiennych opadów nie powstawały kałuże.

Klocki dębowe o okrągłym przekroju są trwałe i dobrze sprawdzają się na ścieżkach fot. Werth-Holz	Granitowa kostka brukowa pasuje do każdego ogrodu i jest właściwie niezniszczalna fot. Granit Wiatrak	Nawierzchnia wykonana z dwóch rodzajów naturalnego łupka fot. Jeleniogórskie Kopalnie Surowców Naturalnych

Nawierzchnia z drewna

Cenione za bardzo dużą trwałość i popularne są podkłady kolejowe. Za to bardzo efektownie prezentują się nawierzchnie wykonane z grubych plastrów powstałych po pocięciu pni dużych drzew lub z grubych kołków drewnianych. Taki materiał możemy kupić lub przygotować samodzielnie. Ważne, aby plastry miały odpowiednie wymiary: średnicę ok. 40 cm i grubość ok. 20 cm, wtedy bowiem będą wystarczająco trwałe. Powinniśmy je zaimpregnować.

W handlu są kołki sosnowe i akacjowe, impregnowane ciśnieniowo środkiem grzybobójczym. Wymiary kołków to: wysokość ok. 15 cm i średnica 4-10 cm. Kołki ustawia się pionowo, ściśle jeden przy drugim i pobija gumowym młotkiem, aby lekko zagłębiły się w ziemi. W powstałe szczeliny wsypuje się bardzo drobny żwir lub piasek (piasek należy zamulić wodą).

Kupić też możemy bruk drewniany. Szczególnie dębowy jest bardzo odporny na warunki atmosferyczne i niezwykle trwały. Dostępna jest kostka brukowa w formie sześcianów, o bokach długości najczęściej 6 cm. Dzięki regularnemu kształtowi elementów ułożona z nich nawierzchnia jest ścisła.

Innym rodzajem bruku drewnianego są klocki o okrągłym przekroju i grubości ok. 10 cm. Również w tym przypadku konieczne jest wypełnienie przestrzeni między elementami. Te nawierzchnie wymagają zabezpieczenia bocznych krawędzi przed rozsuwaniem się elementów. Trzeba więc wykonywać obrzeża, które mogą być także z drewna.

Jeśli nie chcemy rozwiązań pracochłonnych, możemy ułożyć ścieżkę z tzw. podestów – paneli wykonanych z drewnianych deseczek. Elementy mają różne wzory. Nawierzchnię układa się bardzo szybko, nie jest konieczne robienie obrzeży, gdyż panele nie rozsuną się.

Prawidłowo wykonane, z odpowiednio zabezpieczonego materiału nawierzchnie z drewna mogą służyć ok. 10 lat (dębowe dłużej).

Jak wykonać ścieżkę? Ścieżkę i podjazd dla samochodu wykonuje się tak samo i z tych samych warstw. Inna jest tylko skala prac. Zaczynamy, oczywiście, od zaplanowania przebiegu traktu oraz jego szerokości. Przebieg traktu wytyczamy w terenie za pomocą sznurka rozpiętego na palikach. Wzdłuż niego wykonujemy wykop. Zdjętą wierzchnią warstwę ziemi, czyli humus, wykorzystamy na grządkach. Wykop musi mieć głębokość odpowiadającą grubości warstw nawierzchni. W przypadku ścieżki jest to 10-20 cm warstwy nośnej ze żwiru lub tłucznia; ok. 5 cm piasku lub piasku stabilizowanego cementem – czyli podsypka. Warstwa wierzchnia ma różną grubość (np. kostka betonowa na trakty piesze – 6 cm) i musi wystawać ok. 3 cm ponad poziom gruntu. W przypadku podjazdu warstwa nośna to 20-30 cm, a podsypka – również ok. 5 cm. Elementy stanowiące warstwę wierzchnią są grubsze – przykładowo, kostka betonowa na podjazd dla samochodu osobowego ma 8 cm grubości. Podłoże musi być starannie ubite zagęszczarką. Jeśli po trakcie będą jeździły samochody, zagęszczona musi być także warstwa nośna. Odpowiednie urządzenie można wypożyczyć (ok. 80 zł/dobę). Podsypka musi być wyrównana, ale niezagęszczona. Warstwy muszą być wyprofilowane ze spadkiem na oba boki (ok. 2%), co ułatwi odpływ wody. Wzdłuż traktu umieszczamy elementy ograniczające – dla ścieżki są to obrzeża, dla podjazdu – masywniejsze krawężniki. Oba muszą być umieszczone w stopach z chudego betonu. Nawierzchnia z drobnowymiarowych elementów musi być ułożona ściśle, dobita gumowym młotkiem i zamulona wodą z piaskiem.

Nawierzchnia z kamienia

Nawierzchnie kamienne są bardzo efektowne i znacznie trwalsze od drewnianych. Możemy sięgnąć po kostkę granitową lub bazaltową. Ta pierwsza jest cały czas produkowana i kupienie jej nie nastręcza większych kłopotów. Druga jest trudno dostępna i droga. Produkcja jest niewielka. Jeśli bardzo chcemy wykonać ogrodową nawierzchnię z bazaltu, pamiętajmy, że po deszczu staje się bardzo śliski.

Oprócz wymienionych, produkuje się też kostkę marmurową, kwarcytową i porfirową.

Kostka ma kształt regularnych sześcianów, dzięki czemu ułożona nawierzchnia jest ścisła. Konieczne jest robienie obrzeży – szczególnie są one potrzebne na podjazdach dla samochodów.

Ścieżka z łamanych płyt kamiennych wtapia się w otoczenie fot. archiwum BD

Elementy nawierzchniowe z klinkieru mogą mieć różny kształt; na zdjęciu widać połączenie prostokątnych cegieł z rozetą z kostki fot. CRH Klinkier

Kostki mogą mieć powierzchnię surowo-łupaną oraz gładką – uzyskaną w wyniku cięcia ich piłą do kamienia a następnie poddawaną procesowi płomieniowania, groszkowania lub piaskowania, uzyskując powierzchnię chropowatą. Dostępna jest również kostka tzw. rustykalna, o zaokrąglonych krawędziach.

Z naturalnego kamienia robi się też płyty różnej wielkości. Większe przypominają chodnikowe, mają różne rozmiary i grubość od 3 do 5 cm. Mniejsze mogą mieć wielkość zbliżoną do cegieł. Bardzo efektownie wygląda nawierzchnia z różnych odmian łupka. Stosuje się głównie łupek chlorytowo-serycytowy (w kolorze srebrnorudym) oraz fyllitowy (o barwie grafitu).

W ogrodzie można wykorzystać także płyty łamane. Nawet w centrach ogrodniczych kupuje się łamańce z piaskowca czy marmuru. Ładnie wygląda ścieżka z elementów ułożonych luźno. Przestrzenie pomiędzy nimi możemy wysypać mieloną korą – wtedy nie zarosną trawą czy chwastami.

Nawierzchnia z cegły

Do wykonywania ścieżek szczególnie nadają się cegły klinkierowe ze względu na dużą trwałość. Te odpowiednie do tego celu mają grubość 45-80 mm. Pozostałe wymiary są różne, gdyż z klinkieru produkuje się również kostkę. Może ona mieć kształt regularnego sześcianu lub rombu, czy trapezu.

Klinkier jest wystarczająco wytrzymały, by wyłożyć nim także podjazd dla samochodu. W tym przypadku cegieł nie kładziemy na płask, a na sztorc – na dłuższym boku.

Dostępny jest w handlu klinkier w różnych kolorach. Oprócz naturalnego ciemnoczerwonego jest też brązowy, rudy, brunatny, antracytowy oraz... biały. Możemy więc pokusić się także o wykonanie rozmaitych barwnych wzorów.

Oprócz elementów nawierzchniowych, z klinkieru produkowane są również płytki obrzeżowe. Mają kształt prostokąta. Odpowiednie ukształtowanie krótszych boków – jeden bok wklęsły, drugi wypukły, pozwala na wykonywanie łuków. Jeśli takie obrzeże ułożymy przy trawniku na równi z powierzchnią gruntu, bez problemu skosimy trawę do samej ścieżki.

Nawierzchnia z płyt ażurowych

Niekiedy, szczególnie gdy planowany podjazd dla samochodu ma zająć sporą powierzchnię, wolelibyśmy nie wykładać go materiałem nawierzchniowym. Możliwe jest wykorzystanie elementów ażurowych, które można następnie obsiać trawą, albo wysypać drobnym – także wielobarwnym – żwirem.

Płyty ażurowe są produkowane z betonu w kolorze szarym lub barwione. Najczęściej spotyka się białe i różowe. Mają grubość ok. 10 cm i pozostałe wymiary 40x60 cm.

Tworzywo sztuczne także znajduje zastosowanie do wyrobu elementów nawierzchniowych. W handlu są kratki o oczkach w kształcie plastra miodu. Ich spodnie krawędzie zaopatrzone są w samoblokujące zaczepy, którymi spina się sąsiadujące elementy. Wielkość oczek bywa różna, a wysokość kratki to najczęściej 4-5 cm. Kratki produkowane są w kolorach czarnym i zielonym.

Nawierzchnia z płyt ażurowych świetnie nadaje się na podjazd fot. Poz-Bruk	Obsiewając kratkę z tworzywa trawą uzyskuje się trwałą nawierzchnię fot. Identa

Innym rozwiązaniem jest tzw. geosiatka produkowana z taśm polietylenowych. Również ona ma oczka w kształcie plastra miodu. Po rozłożeniu ma wymiary 6x2,4 m. Do wykonania podjazdu dla samochodu osobowego wystarczy siatka o wysokości 10 cm.

Siatkę przytwierdza się do podłoża klinami, a w oczka wsypuje drobny żwir, tłuczeń lub ziemię.

Nowością na naszym rynku jest „trawa” z tworzywa sztucznego odpornego na promienie UV i mróz. Można ją umieścić na podjeździe dla samochodu lub na tarasie.

Podjazdy z płyt ażurowych oraz elementów z tworzywa nie wymagają obrzeżenia.

Anna Grocholska