Bakłażan etiopski (Solanum aethiopicum)

Bakłażan etiopski (Solanum aethiopicum) to roślina wieloletnia z rodziny psiankowatych (Solanaceae). Pochodzi z tropikalnych rejonów Afryki i Azji, ale bywa też uprawiany w innych krajach świata jako warzywo lub roślina ozdobna.

Bakłażan etiopski może dorastać do ok. 2 m wys. Posiada luźny pokrój i wzniesione, sztywne, szeroko rozgałęzione pędy, pokryte dużymi, jajowatymi, zielonymi, lekko pofalowanymi na brzegach, długoogonkowymi liśćmi, układającymi się na pędach naprzemianlegle. Na wierzchniej stronie liści wzdłuż nerwów oraz na pędach niektórych odmian mogą wyrastać ostre, krótkie kolce.

W sezonie wegetacyjnym roślina zakwita (VI-VIII/IX), wydając białe lub fioletowe kwiaty z pięcioma szerokimi płatkami i mocno wystającym słupkiem, otulonym żółtymi pręcikami. Kwiaty są samopylne. Wyrastają w kątach liści i zebrane są po kilka w małe, groniaste kwiatostany.

Po przekwitaniu przekształcają się w jadalne, kuliste owoce, o niewielkich rozmiarach (do 6 cm średnicy), pomarańczowej skórce i jasnym, białawym miąższu. Mogą mieć różny kształt – przypominają pomidory lub miniaturowe dynie.

Wymagania i uprawa

Bakłażan etiopski to roślina dość trudna w uprawie. Oczekuje słonecznego stanowiska i przez cały okres wegetacji wysokiej temperatury (ok. 18/20-30°C). Wymaga też żyznego, bogatego w składniki odżywcze, próchniczego, przepuszczalnego i stale lekko wilgotnego podłoża. Nie może być uprawiana na stanowisku po roślinach psiankowatych przez 3-4 lata. Wysokie odmiany wymagają podpór.

Bakłażan etiopski uprawia się z rozsady, przygotowanej pod osłonami w marcu. Jest to jednak dość trudne, dlatego lepiej poszukać gotowych sadzonek u producenta. Sadzonki sadzi się do gruntu w końcu maja, a pod osłonami 3-4 tyg. wcześniej. Polecany rozstaw pomiędzy roślinami to ok. 1 x 1 m.

Zastosowanie

Choć bakłażan etiopski może mieć różne zastosowania. Pomarańczowe, pękate owoce odmian pozbawionych goryczki nadają się do jedzenia na surowo lub jako dodatek do sałatek i surówek. Można je też faszerować i zapiekać, a także grillować i dodawać do potraw kuchni wschodniej (np. curry).

Owoce odmian gorzkich zbiera się przed pełnym dojrzeniem (gdy są jeszcze zielone), gdyż wtedy zawierają mniej goryczki. W krajach pochodzenia do celów kulinarnych wykorzystuje się także liście niektórych odmian.

Oryginalne, przypominające małe dynie owoce mają też zastosowanie we florystyce. Po usunięciu liści pozostające na pędach owoce dodaje do bukietów i kompozycji.

Wybrane gatunki i odmiany

U bakłażana etiopskiego wyróżnia się cztery grupy odmian botanicznych (wcześniej uznawane za odrębne gatunki):

• Gilo – owoce jadalne, duże, pomarańczowe, przypominające małe dynie lub pomidory. Mogą zawierać goryczkę, która zanika w czasie obróbki termicznej. Liście lekko owłosione
• Kuma – pędy grube, pokryte gładkimi, nieowłosionymi, pozbawionymi kolców, jadalnymi liśćmi, owoce duże, pomarańczowe, żebrowane
• Shum – pędy krótkie, nagie, nieowłosione, pozbawione kolców, liście jadalne, owoce gorzkie i małe
• Aculeautum – owoce spłaszczone i niejadalne, liście oraz pędy owłosione i kolczaste, rośliny ozdobne
  
  

Ciekawostki

Bakłażan etiopski posiada szereg nazw potocznych np. gorzki pomidor, pseudo-pomidor, dynia na patyku, turecka pomarańcza lub jajko ogrodowe. Wszystkie odnoszą się do wyglądu i smaku owoców rośliny. W krajach, gdzie uprawa rośliny jest bardziej rozpowszechniona, na owoce często mówi się po prostu gilo (od nazwy odmiany botanicznej, patrzy wyżej).

Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: Konovalenko/Depositphotos; "Solanum_gilo-flowers-Olinda-Maui", "Solanum-gilo-habit-vegetable-garden-Olinda-Maui"/Starr Environmental/CC BY 2.0