Logo
Logo

Instalacja elektryczna oświetlenia zewnętrznego na działce

Od tego, jakim napięciem (12, 24 czy 230 V) będzie zasilane oświetlenie ogrodowe, zależy dopuszczalna moc lamp oraz możliwość podłączania do instalacji zewnętrznej dodatkowych urządzeń, np. elektronarzędzi ogrodowych lub grilla elektrycznego.

Instalacja niskiego napięcia

Niskie napięcie, czyli 12 lub 24 V, jest korzystne tylko na niewielkich działkach, z kilkoma punktami oświetleniowymi rozmieszczonymi na przykład wzdłuż dojścia do budynku.

Do wykonania takiej instalacji można użyć dowolnego kabla i ułożyć go w gruncie na dowolnej głębokości i w dowolny sposób. Dla zabezpieczenia przed uszkodzeniem podczas prac w ogrodzie kabel warto umieścić w karbowanej rurce ochronnej.

Przekrój żył w przewodzie należy dobrać do długości instalacji oraz jej obciążenia. Liczba żył zależy od tego, iloma obwodami będziemy chcieli niezależnie sterować. W miejscach przewidzianych do zamontowania lamp przewody wyprowadza się ponad grunt na wysokość około 1 m.

Instalacja z napięciem sieciowym

Zasilanie oświetlenia napięciem sieciowym 230 V jest wskazane na dużych posesjach, na których planowane są liczne źródła światła.

Na taką instalację trzeba użyć kabla o odporności napięciowej izolacji do 1 kV (symbol YKY) i przekroju żył – 2,5 mm2.

Kable układa się w wykopie na głębokości 70 cm. Do zasilania pojedynczego obwodu wystarczy kabel trójżyłowy, ale do zasilania trzech obwodów konieczny będzie pięciożyłowy.

Jeśli w jednym obwodzie składającym się z kilku lamp pierwsza i ostatnia lampa znajdą się w zbliżonej odległości od zasilania, to warto zastosować tzw. zasilanie pierścieniowe i przewód zasilający wszystkie te lampy ułożyć w postaci pętli wychodzącej z punktu zasilania i powracającej do niego. Dzięki temu lampy będą zasilane dwustronnie i w razie uszkodzenia fragmentu instalacji będą nadal działać.

Instalacja elektryczna oświetlenia zewnętrznego na działce, fot. Lange Łukaszuk

Lampy ogrodowe najczęściej mają oprawy wykonane ze szkła (fot. 1 – Brilux).

Sterowanie oświetleniem zewnętrznym za pomocą instalacji inteligentnej jest najwygodniejsze. Niestety wyposażenie domu w najprostszy system kosztuje kilkanaście tysięcy złotych, a w najbardziej rozbudowany – kilkadziesiąt tysięcy (fot. 2 – Lange Łukaszuk).

Seria ogrodowych lamp z diodami LED (fot. 3 – Praktiker).

Wieczorne biesiadowanie umilą drobne lampki zawieszone na drzewach (fot. 4 – Philips)

Prowadzenie kabli

Jeśli w ogrodzie ma być kilka obwodów oświet­leniowych (na przykład kilka włączanych odrębnie grup lamp lub lampy zasilane różnym napięciem), to obwody te należy wyodrębnić z głównego obwodu zasilającego oświetlenie zewnętrzne i podłączyć je do odpowiednich aparatów sterujących, a do obwodów, które mają zasilać lampy niskonapięciowe (na 12 lub 24 V), podłączyć transformatory i dodatkowe bezpieczniki montowane za transformatorem (po stronie niskonapięciowej).

Wszystkie te urządzenia i bezpieczniki warto zamontować w oddzielnej rozdzielnicy umieszczonej np. w garażu, a przewody zasilające wyprowadzić na zewnątrz w rurkach poprowadzonych po ścianie domu.


WYGODNIE I OSZCZĘDNIE

Dla ułatwienia sterowania oświetleniem i tym samym oszczędnego zużywania energii elektrycznej, oświetlenie ogrodowe warto wyposażyć w specjalne czujniki.

  • Czujniki ruchu – kontrolują określony obszar wokół lampy. Gdy w tej strefie znajdzie się człowiek lub pojazd, lampa włączy się i będzie ją oświetlać przez zaprogramowany czas (od 5 sekund do 4 minut).

    Praca czujnika nie ogranicza się tylko do oświetlania drogi do domu, ale może on również „namierzać” np. intruzów na terenie posesji. Czujnik obserwuje obszar w promieniu 5–15 m, a jego maksymalny zasięg to najczęściej 130° w pionie lub 140° w poziomie, choć dostępne są również czujniki, które mogą obejmować 360° zarówno w pionie, jak i w poziomie.
  • Czujniki zmierzchowe – włączają lampy, gdy zapadnie zmrok i wyłączają je, gdy wstaje dzień. Taki czujnik mierzy natężenie światła, nie może być usytuowany zbyt nisko ani też w cieniu czy w strefie oświetlanej przez lampę, bo wtedy jego działanie będzie zakłócone.
  • Włącznik z programatorem czasu – umożliwia nastawianie godziny, o której oświetlenie ma być włączone i wyłączone. Zwykle będzie to czas od zmroku do świtu, jak przy zastosowaniu włącznika zmierzchowego, ale większa jest możliwość zmian i nie ma ryzyka, że ktoś niepowołany wyłączy nam oświetlenie (np. przez podświetlenie sondy czujnika zmierzchowego). Zastosowanie czujników zapewnia większe bezpieczeństwo, wyższy komfort i maksymalną oszczędność energii elektrycznej.
  • Instalacja inteligentna – jest najwygodniejszym sposobem sterowania oświetleniem ogrodu. Umożliwia programowanie czasu świecenia lamp i tworzenie scen świetlnych dostosowanych do określonych sytuacji oraz sterowanie światłem z każdego miejsca w domu, a także przez Internet czy komórkę.

 

Wybór lamp

Z metalu czy z tworzywa?

  • Lampy zewnętrzne produkuje się z tworzyw sztucznych, stopów aluminium i żeliwa. Te z tworzyw sztucznych są lekkie i nie rdzewieją – są najtańsze, ale i najmniej trwałe. Bardziej odporne na uszkodzenia są lampy z aluminium i stali. Wysokie latarnie ogrodowe wykonuje się najczęściej z żeliwa. Ponieważ są bardzo ciężkie, do ich montażu może być niezbędny dźwig.
  • Oprawy wykonuje się z tworzyw sztucznych (poliwęglanu) lub szkła odpornego na uderzenia i wysoką temperaturę. Mogą być przezroczyste lub matowe. Mają przeróżne kształty.

Tradycyjne czy energooszczędne?

Wybierając lampy, powinniśmy dopasować je do oczekiwanego efektu oświetlania i napięcia, jakim mają być zasilane, do miejsca, w którym będą zamontowane, i czasu, jaki mają świecić:

  • żarówki tradycyjne – można montować tam, gdzie będą świeciły przez krótki czas,
  • źródła energooszczędne: świetlówki kompaktowe, halogeny, diody LED – należy zainstalować do stałego oświetlenia, bo zużywają one kilkakrotnie mniej energii w porównaniu ze zwykłymi żarówkami.


BEZPIECZEŃSTWO

Wszystkie, a więc także zewnętrzne obwody elektryczne muszą być zabezpieczone w tablicy rozdzielczej wyłącznikami:

  • nadmiarowoprądowym (dobranym do mocy obciążenia),
  • przeciwporażeniowym (różnicowoprądowym).

Przewody zasilające oświetlenie powinny być poprowadzone w rurkach osłonowych.

Trasa, którą będzie prowadzony kabel zasilający poszczególne lampy, nie może przebiegać blisko dużych drzew, wzdłuż fundamentów ani też w odległości mniejszej niż 80 cm od rur wodociągowych.

Reflektory halogenowe montowane w podsufitce okapów lub daszków muszą być przystosowane do montażu w materiałach łatwopalnych.

Należy kupować tylko takie lampy, które mają wymagane oznaczenia:

  • znak bezpieczeństwa B – oznaczający, że produkt spełnia wymagania polskiej normy i ma aprobatę techniczną;
  • klasę ochronności określającą rodzaj izolacji elektrycznej, która oznaczana jest cyfrą rzymską; lampy ogrodowe powinny mieć II klasę ochronności, lampy do oczek wodnych – klasę III.
  • stopień ochrony określający szczelność oprawy, czyli kod IP uzupełniony dwucyfrową liczbą, pierwsza wartość (od 0 do 6) oznacza pyłoszczelność, druga (od 0 do 8) wodoszczelność.

Kody IP zalecane zależnie od rodzaju lamp
Rodzaj lampy Zalecany kod IP
niskonapięciowe (12 lub 24 V) IP21
zasilane napięciem 230 V, w zależności
od ich usytuowania:
 
  • kinkiety i lampy pod zadaszeniem
minimum IP44
  • wolno stojące, tzw. słupki
IB55
  • najazdowe
IP65
  • montowane w oczkach wodnych
IP68

Tekst: Joanna Dąbrowska

Autor
Instalacja elektryczna oświetlenia zewnętrznego na działce
Instalacja elektryczna oświetlenia zewnętrznego na działce
Budujemy Dom

Największy w Polsce budowlany portal internetowy i miesięcznik dla budujących i remontujących dom przedstawia krok po kroku etapy powstawania domu od wykopu pod fundament do zawieszenia lustra w łazience oraz inspirujące reportaże ogrodowe.

Tagi
 
Powiązane tematy
Zwiń Pokaż więcej (2)

Komentarze

Dodaj komentarz
Jeszcze nikt nie skomentował tego artykułu. Może będziesz pierwsza/-y? Zajrzyj na Forum ZielonyOgrodek.pl