Kostka brukowa i inne nawierzchnie ogrodowe

Nawierzchnie z kostki brukowej są wyjątkowo trwałe, a dzięki szczelinom pomiędzy elementami dobrze odprowadzają wodę. Na dobrze wykonanej nawierzchni nie tworzą się kałuże, łatwo też z niej usunąć liście i piasek, a uszkodzony chodnik lub podjazd łatwo naprawić, wymieniając tylko zniszczone elementy.

Kostka brukowa

• Kostka betonowa

Produkuje się ją z mieszanki betonowej z dodatkami uszlachetniającymi, formując ją w specjalnych wibroprasach, dzięki czemu gotowe kostki są dobrze zagęszczone, gładkie i "trzymają" wymiary.

Mogą być kwadratowe, prostokątne, sześciokątne, w kształcie fali (o łagodnie wygiętych brzegach) oraz domina. Dostępne są w wielu kolorach, od szarego, przez czerwony, brązowy, zielony, grafitowy, a także niebieski, biały i żółty.

Kostką można wykładać także półkoliste lub okrągłe nawierzchnie. Stosując odpowiednie zestawienia kształtów i barw można nawet uzyskać wzory, które sprawiają wrażenie trójwymiarowych.

Górne krawędzie kostek brukowych mogą być proste lub fazowane (z ukośnie ściętymi krawędziami), dzięki czemu są bardziej odporne na obicia i wyszczerbienia. Krawędzie fazowane ułatwiają również spływanie wody w szczeliny między kostkami.

Z kostek śrutowanych można układać rozety imitujące stary bruk. W sprzedaży są też elementy o powierzchni licowej imitującej naturalny kamień - najczęściej bazalt, granit, porfir lub marmur.

Kostki jednowarstwowe - wytwarza się w całości z jednego rodzaju betonu. Barwione są w masie, dzięki czemu ubytki wskutek uszkodzeń są na nich mało widoczne.

Kostki dwuwarstwowe - składają się ze spodniej warstwy konstrukcyjnej oraz wierzchniej z barwnikiem. Głębsze uszkodzenie powierzchni pozostawia na nich jaśniejszy, niemożliwy do usunięcia ślad.

Wytrzymałość nawierzchni z kostki brukowej zależy nie tylko od jej grubości i od wytrzymałości na ściskanie (50 lub 35 MPa), ale również od podłoża, na którym została ułożona. Im jest ono twardsze, tym szerzej i głębiej rozchodzą się siły nacisku oraz naprężenia.

Dlatego nawet kostka brukowa niewielkiej grubości, ułożona na bardzo twardym gruncie, wytrzymuje stosunkowo duże obciążenia i odwrotnie - nawierzchnia z grubej kostki ułożona na źle utwardzonym gruncie nie będzie wystarczająco trwała. Warto o tym pamiętać, analizując rodzaj obciążeń i grubość podbudowy.

• Kostka kamienna

Jest bardzo trwała i efektowna, ale też sporo droższa od betonowej. Jest bardzo odporna na ścieranie i ściskanie. Im większe elementy, tym stabilniejsza nawierzchnia - dlatego mniejsze przeznaczone są do wykładania podjazdów z przewidywanym niewielkim ruchem samochodów, ścieżek i tarasów, większe - na nawierzchnie intensywnie użytkowane, na przykład podjazdy dla ciężkich samochodów. Zasady układania kostki kamiennej są niemal identyczne jak betonowej.

Najbardziej popularna jest granitowa kostka brukowa (w kolorach od jasnoszarego do żółtorudego), sjenitowa lub bazaltowa (w kolorze czarnym), a także z serpentynitu i piaskowca. Najczęściej ma kształt nieregularnych sześcianów, ale można również kupić kostkę o zaokrąglonych krawędziach (tzw. rustykalną). Wymiary kostki kamiennej nie są podawane dokładnie, ale jako wymiar przybliżony, z tolerancją do 2 - 3 cm, ponieważ kostki te nie są cięte, lecz powstają przez odłupywanie z bloków skalnych.

Zamiast kostki

Nawierzchnię ścieżek i podjazdów można wykończyć także innymi materiałami.

• Żwir

Jest tani, łatwy do ułożenia, dobrze przepuszcza wodę. Tona żwiru wystarczy na ułożenie nawierzchni o powierzchni ok. 10 m².

• Podkłady kolejowe

Podkłady kolejowe - dębowe lub sosnowe, pozyskuje się z rozbiórki torów kolejowych. Są bardzo trwałe, dzięki zaimpregnowaniu (pod ciśnieniem) olejem kreozotowym, który zabezpiecza je przed szkodnikami i działaniem czynników atmosferycznych. Sprzedawane są w dużych centrach ogrodniczych.

Uwaga! Podkładów kolejowych nie należy stosować na placach zabaw dla dzieci, bo olej krezotowy wydziela, zwłaszcza podczas dużych upałów, nieprzyjemny zapach, szkodliwy dla zdrowia.

• Bruk drewniany

Można ułożyć z ciętych, grubych konarów lub drewnianej kostki sosnowej bądź akacjowej (impregnowanej ciśnieniowo środkiem grzybobójczym). Aby zabezpieczyć bruk przed rozsuwaniem się, ścieżki należy ograniczyć krawężnikami, a szczeliny między kostkami wypełnić drobnym żwirem lub pisakiem.

• Bruk z klinkieru

Jest bardzo trwały i odporny na zabrudzenia oraz odbarwienia. Tradycyjne cegły mają różne odcienie czerwieni – od pomarańczowego do brązu, ale bywają też czarne. Na ścieżki nadaje się cegła matowa (nieszkliwiona), a najlepsza jest ta pochodząca z rozbiórki.

• Kamienne lub betonowe płyty chodnikowe

Kamienne mogą być cięte lub łamane – o nieregularnych kształtach. Najtrwalsze są płyty wykonane z granitu, bazaltu lub sjenitu. Płyty betonowe mogą być kwadratowe lub prostokątne, jednobarwne lub z dodatkiem kolorowego kruszywa.

Układa się je bezpośrednio obok siebie lub w odstępach, w których można posiać trawę lub wysypać żwir. Ich spory format i prosty kształt umożliwia szybkie ułożenie nawierzchni.

• Betonowe płyty ażurowe

Betonowe płyty ażurowe porastają trawą lub wypełnia się je żwirem. Idealne do ogrodowych nasypów oraz podjazdów. Trwałe i odporne na duże obciążenia (samochody).

• Beton stemplowany

Jest to nawierzchnia z betonu klasy B25 układanego na miejscu budowy. Beton jest zbrojony włóknami propylenowymi i barwiony powierzchniowo. Może imitować kamień, cegłę, piaskowiec, bruk rzymski, granitowy, płytę kamienną, a nawet stare deski.

Układaniem takich nawierzchni – nazywanych „pressbetonem” zajmują się wyspecjalizowane firmy. W ciągu jednego dnia trzyosobowa ekipa może ułożyć 100 m² takiej nawierzchni. Po przygotowaniu podłoża – w deskowaniu – układa się mieszankę betonową z odpowiednimi dodatkami. Następnie za pomocą elastycznych form z tworzyw sztucznych odciska wybrany wzór.

Zaplanuj nawierzchnię: kształt i przebieg ścieżki

Przebieg ścieżek można wyznaczyć palikami, powiązać je sznurkiem, obejrzeć efekt z każdej strony i przejść się po tak wyznaczonych trasach, żeby sprawdzić, czy będą wygodne. Inny sposób to wytyczenie ścieżek tam, gdzie zostały wydeptane podczas użytkowania ogrodu.

Pamiętaj:

• ścieżka ogrodowa powinna mieć min. 80 cm szerokości, aby swobodnie minęły się na niej dwie osoby,
• nawierzchnię należy układać równo z powierzchnią trawnika, aby nie utrudniać sobie koszenia trawy,
• wybrany materiał powinien być mrozoodporny i antypoślizgowy.
  
  

Z projektem czy bez?

Decydując się na wykończenie przydomowych nawierzchni kostką brukową, warto wybrać taką firmę, która oprócz układania oferuje również wykonanie kilku propozycji projektów. Najczęściej projekt wliczony jest w cenę lub koszt jego wykonania odejmowany jest po ułożeniu nawierzchni.

Ważne jest, by przemyśleć kwestię kolorystyki, wielkości elementów, łączenia kolorów i wkomponowania dekoracyjnych rozet. Należy pamiętać, by dopasować kolorystykę nawierzchni do barw elewacji domu. Ważne również jest to, by nie przesadzić z ilością kolorów. Zbytnia pstrokacizna szybko może się znudzić. Poza tym za taką ekstrawagancję zapłacimy na pewno więcej.

Tekst: Joanna Dąbrowska