"Toksyczny" kompost? Musisz sprawdzić to przed latem

Jak kompost staje się "toksyczny" zamiast dojrzały?

Kompostowanie to naturalny proces rozkładu materii organicznej, który zachodzi przy udziale mikroorganizmów. Aby przebiegał prawidłowo, potrzebne są trzy kluczowe warunki: obecność tlenu, odpowiednia wilgotność i zróżnicowany skład pryzmy. Gdy zaburzymy którykolwiek z nich, może dojść do fermentacji beztlenowej, czyli gnicia zamiast dojrzewania.

Najczęściej problem pojawia się wtedy, gdy w pryzmie zaczyna brakować tlenu. Dzieje się tak na przykład wtedy, gdy kompost jest zbyt mokry – po ulewach, nadmiernym podlewaniu lub z powodu przewagi tzw. frakcji zielonej kompostu (np. świeżo skoszonej trawy i odpadków kuchennych). Masa w kompostowniku szybko się zbija i tworzy masę, do środka której nie dochodzi powietrze – mówiąc krócej, tworzy się fermentująca breja. W efekcie dochodzi do powstania toksycznych związków, takich jak siarkowodór, metan czy kwasy organiczne, które nie tylko nie nawożą, ale mogą szkodzić roślinom i mikroorganizmom glebowym.

Taki kompost pachnie nieprzyjemnie, często przypomina kiszonkę lub gnojówkę, ma kwaśny odczyn i nie posiada odpowiedniej struktury – zamiast wzmacniać ogród, może go wręcz osłabiać.

Sprawdź to przed latem: te sygnały świadczą o toksycznym kompoście

Latem kompost trafia najczęściej do rabat, grządek i donic. Ale czy na pewno powinien? Oto, co trzeba sprawdzić przed jego użyciem:

1. Zapach

Dobry kompost pachnie ziemią, lasem, świeżością. Jeśli czujesz kiszonkę, stęchliznę, amoniak albo gnojówkę – to znak, że proces rozkładu poszedł w złym kierunku.

2. Struktura i wilgotność

Kompost powinien być sypki, pulchny, a nie lepki i zbity. Jeśli wyciska się z niego woda albo przypomina ciastolinę, jest zbyt mokry i prawdopodobnie przeszedł fermentację.

Fot. Phoebe / AdobeStock

Dobry kompost ma ciemny, ziemisty kolor, sypką konsystencję i przyjemny zapach przypominający leśną ściółkę. Nie widać w nim wyraźnych resztek odpadków, a po dotknięciu nie klei się i nie ocieka wodą, co świadczy o jego dojrzałości i zrównoważonym składzie.

3. Temperatura

Temperatura kompostu powinna być dość wysoka, ale oczywiście nie za bardzo – powyżej 70°C to już za dużo. Taki kompost może się "przypiec" i stracić wartość, a pożyteczne mikroorganizmy po prostu giną.

Jak uratować pryzmę, zanim będzie za późno?

Na szczęście kompost można poprawić! Jeśli zauważyłeś niepokojące objawy:

• przerzuć całą pryzmę – napowietrzenie zatrzyma fermentację,
• dodaj suchego materiału – słoma, karton, suche liście pomogą przywrócić równowagę,
• zabezpiecz kompost przed deszczem – możesz osłonić go plandeką – to ważne, jeśli zapowiadane są ponad kilkudniowe okresy intensywnych opadów.
• kontroluj temperaturę i wilgotność regularnie, szczególnie w cieplejszych miesiącach.

Nie wystarczy, że kompost "wygląda OK". Przed jego użyciem warto sprawdzić, czy nie kryje się w nim toksyczna niespodzianka, która może zniweczyć całoroczny wysiłek w ogrodzie. Lepiej zapobiegać niż równie starannie sadzić... i patrzeć, jak rośliny więdną przez błędnie przygotowany nawóz.

Zdjęcie tytułowe: Phoebe / AdobeStock