Nawozy fosforowe | Jak działają, gdzie kupić, kiedy stosować?

Jak działają nawozy fosforowe?

Zasilanie fosforem przynosi bardzo wiele pożytków roślinie, z których najważniejsze to poprawa intensywności kwitnienia (np. wielkość i wybarwienie kwiatów), jakości owoców (plonu), a także rozwoju i kondycji systemu korzeniowego. Ponadto, optymalna ilość fosforu w glebie znacząco wpływa na przyswajalność azotu, co jednocześnie warunkuje wzrost roślin i ich wygląd.

W naturze fosfor dostępny jest dla roślin głównie w postaci rozpuszczalnych w glebie związków chemicznych - fosforanów. Niestety pierwiastek ten należy do składników trudno przyswajalnych, a jego dostępność zależy między innymi od temperatury, odpowiedniej zawartości wilgoci w glebie oraz zależności chemicznych w niej panujących.

Przeważająca część fosforu obecnego w glebie, wiąże się z formami chemicznymi innych pierwiastków (np. magnezu, wapnia, żelaza), przez co tworzą się ciężko rozpuszczalne związki, a tym samym słabo dostępne dla roślin. Gleby w Polsce większości mają kwaśny odczyn, a pH wpływa w ogromnej mierze na słabą przyswajalność fosforu przez rośliny. Głównie ze wspomnianych powodów fosfor musi być dostarczany sztucznie roślinom w postaci, jak najlepiej przyswajalnych form nawozów mineralnych.

Aby właściwie zasilać rośliny warto wiedzieć, na jakich glebach nawozy fosforowe będą najbardziej skuteczne:

• najlepiej przyswajalne formy fosforu występują przy pH 6,5‑7,0
• nierozpuszczalne, trudno przyswajalne formy powstają w glebie kwaśnej o pH poniżej 5,0
• pH gleby powyżej 7,0 (zasadowe) powoduje, że fosfor tworzy z jonami wapnia trudno rozpuszczalne i nieprzyswajalne sole

Sprawdź w naszym sklepie pełną ofertę nawozów ogrodniczych!

Rodzaje nawozów fosforowych – jakie warto kupić?

Najczęściej dzieli się je ze względu na szybkość ich działania i rozróżniamy nawozy fosforowe:

• szybko działające – dobrze rozpuszczalne w wodzie, np. nawozy azotowo-fosforowe: amofoski (dostarczają fosfor w postaci fosforanu amonu) oraz nitrofoski (dostarczają fosfor w formie fosforanu amonu i fosforanu wapnia).
• wolniej działające – słabiej rozpuszczalne, np. superfosfaty i mączki fosforytowe i kostne.

Najczęściej stosowanymi nawozami fosforowymi w uprawach rolniczych są superfosfaty, które różnią się między sobą zawartością fosforu i formą użytkową. Powstają w wyniku reakcji chemicznych minerałów i skał fosforytowych z kwasami. Mają najczęściej formę drobnych granulek lub pylistą (proszku) i najbardziej popularne są:

• superfosfat prosty/pojedynczy pylisty (zawiera 18% fosforu) oraz granulowany (19% fosforu).
• superfosfat potrójny (nazywany tez podwójnym) granulowany - zawiera zwiększoną ilość fosforu - 46%

Nawozy fosforowe można także rozróżniać ze względu na sposób zastosowania i podzielić na doglebowe (stosowane posypowo) oraz dolistne. Formy nawozów łatwo rozpuszczalnych w wodzie mogą służyć do zastosowania dolistnego, jak posypowego, natomiast granulowane należy stosować wyłącznie do zmieszania z glebą. Obecnie w sprzedaży spotkamy także inne nawozy fosforowe, w różnych poręcznych formach i opakowaniach, także w postaci przeznaczonej do zasilania dolistnego - jest ono korzystne, ponieważ można dostarczyć roślinom fosforu w różnych fazach wzrostu.

Kiedy i jak stosować nawozy fosforowe w ogrodzie?

W warunkach amatorskich, np. w ogrodach przydomowych lub na działkach, warto przeprowadzić analizę gleby, aby określić potrzeby nawozowe i zasobność podłoża w fosfor i inne pierwiastki. Zwykle jednak najlepiej zasilać rośliny nawozami fosforowymi przedsiewnie lub pod koniec sezonu (jesienią), mieszając je z podłożem na głębokości około 20 cm, a w przypadku drzew owocowych nawet nieco głębiej (głębszy system korzeniowy).

Za najbardziej efektywne w działaniu uważa się granulowane nawozy fosforowe w formie łatwo rozpuszczalnego fosforanu amonu. Jednocześnie warto pamiętać, że fosfor jest pierwiastkiem, który nie ulega szybkiemu wymywaniu i przenikaniu do głębszych warstw gleby, dlatego nie trzeba koniecznie stosować go co roku. Wyjątkiem są jednak gleby typowo kwaśne, na których może dochodzić do tzw. uwsteczniania fosforu do form ciężko przyswajalnych przez rośliny i z tego względu gleby takie należy zasilać fosforem corocznie.

Rozwiązanym w tym przypadku są nawozy fosforowe w postaci mączek fosforytowych lub kostnych, które dobrze rozpuszczają się właśnie w warunkach niższego (kwaśnego) pH gleby.

• Mączki fosforytowe mają postać pyłu o barwie kremowej lub szarej i powstają w wyniku zmielenia skał fosforytowych. Zawierają 29% fosforu w postaci tlenku fosforu i są stosowane jako wolno działające nawozy przedsiewne (przed sadzeniem lub siewem roślin).
• Mączki kostne – są produktem organicznym i powstają (jako dodatek w przemyśle paszowym) w wyniku zmielenia kości zwierzęcych; składają się z wody, tłuszczy, białka oraz popiołu zwierającego znaczne ilości fosforanu wapnia oraz kwasu fosforowego; są stosowane przedsiewnie na glebach kwaśnych, jako wolno działający nawóz fosforowy.

Ważne! Jak w przypadku każdego nawozu mineralnego, należy pamiętać o stosowaniu się do informacji i zaleceń podanych na opakowaniach, dotyczących właściwych terminów stosowania i dawek. Należy wystrzegać stosowania nawozów w nadmiarze lub „na zapas”, ponieważ może być to szkodliwe dla roślin - hamować przyswajanie innych składników pokarmowych.

Tekst: Maciej Aleksandrowicz, zdjęcie tytułowe: NewAfrica / Depositphotos