Cykoria sałatowa, cykoria czerwona, radicchio (Cichorium intybus)

Cykoria sałatowa, cykoria czerwona (Cichorium intybus var. foliosum) nazywana często radicchio, to roślina dwuletnia z rodziny astrowatych (Asteraceae). Cykoria jest spotykana w stanie naturalnym prawie na całym kontynencie europejskim.

Jak wygląda cykoria sałatowa? 

Cykoria sałatowa jest rośliną dwuletnią, która w pierwszym roku wzrostu tworzy luźną rozetę odziomkowych, podłużnych, zielonych lub czerwono-fioletowych liści z widocznymi żyłkami. W drugim roku wytwarza pęd kwiatostanowy, który może osiągnąć nawet 1,2-1,5 m wysokości. 

Cykoria sałatowa kwitnie latem. Tworzy charakterystyczne niebieskie, białe lub różowe kwiaty zebrane w koszyczki. Owocem jest niełupka.

Roślina wytwarza gruby, mięsisty korzeń

Wymagania i uprawa cykorii

Cykoria sałatowa najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych, ale toleruje również miejsca półcieniste. Preferuje gleby żyzne, próchnicze, dobrze przepuszczalne, o pH w granicach 6,0-7,0. Nie jest zbyt wrażliwa na niskie temperatury, ale wiosenne przymrozki mogą spowodować jarowizację, czyli wytwarzanie kwiatostanów przez roślinę.

Cykoria sałatowa jest uprawiana / rozmnażana z siewu nasion w kwietniu-czerwcu do gruntu lub w lutym-marcu w pomieszczeniach lub inspektach. Przed wysadzeniem jej do ziemi cykorię należy zahartować. Warto wiedzieć, że jej nasiona zachowują zdolność kiełkowania przez 4-5 lat.

Jak ją pielęgnować?

Właściwa pielęgnacja jest kluczowa w początkowej fazie wzrostu i podczas rozrastania się systemu korzeniowego. Do podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych należy odchwaszczanie i pędzenie. W produkcji korzeni do pędzenia najważniejsze to zapewnienie im odpowiedniego podlewania.

Nie lubi świeżo nawożonej gleby, gdyż wtedy nadmiernie rozrastają się korzenie. Przy stosowaniu nawozów mineralnych trzeba pamiętać, by dawki azotu nie były zbyt duże.

Co to pędzenie cykorii?

Pędzenie cykorii polega na specjalnym procesie uprawy tej rośliny w celu uzyskania jasnych, bielonych główek liściowych. Proces ten ma na celu ograniczenie dostępu światła do rośliny, co prowadzi do wybielania liści i nadaje im charakterystyczny, delikatniejszy smak. Cykoria sałatowa uzyskuje wtedy delikatniejszy, mniej gorzki smak.

1. Przygotowanie korzeni: Zbiór korzeni przeznaczonych do pędzenia przeprowadza się na jesieni przed pierwszymi mrozami. Wybrane korzenie powinny być zdrowe, bez uszkodzeń, o odpowiedniej średnicy i długości.
2. Przechowywanie: Do momentu rozpoczęcia pędzenia korzenie przechowuje się w wilgotnym i chłodnym miejscu, na przykład w ciemnej piwnicy lub w kopcu zasypanym piaskiem.
3. Umieszczanie w pojemnikach: Pędzenie rozpoczyna się przez umieszczanie korzeni w pojemnikach wypełnionych mieszanką piasku i torfu. Korzenie mogą być sadzone dość gęsto.
4. Warunki pędzenia: Proces powinien odbywać się w wilgotnym i zacienionym pomieszczeniu przy temperaturze 10–20°C. Jeśli naturalne zaciemnienie nie jest możliwe, uprawę można osłonić czarną folią. Podczas pędzenia ważne jest utrzymanie odpowiedniej wilgotności podłoża. W razie potrzeby rośliny podlewane są, aby zapewnić im odpowiednie warunki do wzrostu.
5. Zbiór: Główki liści zbierane są, gdy osiągną 15–20 cm długości. Odcina się je z niewielkim fragmentem korzenia, co zapobiega rozpadaniu się rozet.
   
   

Zastosowanie cykorii sałatowej

Roślina znana jest w Europie od wieków. Dawniej liście cykorii suszono i palono wytwarzając z niej produkt zastępujący niezwykle drogą w dawnych czasach kawę. Prażone liście cykorii do tej pory służą do produkcji napojów "kawopodobnych".

Zastosowanie w kuchni
W kuchni cykoria sałatowa jest głównie używana jako składnik sałatek i surówek. Jej liście są również doskonałym dodatkiem do kanapek, a także mogą być używane w ciepłych potrawach, takich jak zapiekanki, duszone potrawy czy grillowane dania. Radicchio o intensywnym zabarwieniu liści to również dekoracja wielu potraw.

Wartości odżywcze
Cykoria sałatowa jest bogata w witaminy A, B1, B2, PP i C oraz minerały takie jak potas, żelazo, miedź, sód, magnez, cynk i fosfor. Zawiera również inulinę, która obniża poziom cukru i cholesterolu we krwi, co czyni ją idealnym składnikiem diety dla diabetyków.

Odmiany cykorii

• 'Indigo' – okrągłe główki o biało-czerwonych liściach
• 'Rouge de Verone' – duże, okrągłe główki o ciemno czerwonych liściach
• 'Mechelse Middelvroeg' – przeznaczona do pędzenia i uzyskiwania podłużnych, małych, biało-żółtych główek
  
  

Czym się różnią cykoria sałatowa, liściowa i korzeniowa?

Wszystkie cykorie uprawiane jako warzywa są odmianami/podgatunkami cykorii podróżnik (Cichorium intybus). To rośliny o jadalnych liściach o interesującej kolorystyce albo korzeniach.

Ciekawostki o cykorii

Cykoria sałatowa pochodzi od pospolicie występującej cykorii podróżnik, która jest znanym chwastem o niebieskich kwiatach. Jej uprawa w postaci jasnych, bielonych główek rozpoczęła się około 1850 roku w Belgii, gdzie zdobyła ogromną popularność.

Gdzie kupić nasiona cykorii sałatowej?

Nasiona cykorii można kupić w większości sklepów, które oferują nasiona warzyw, zarówno stacjonarnych jak i internetowych. Wśród tych drugich można wymienić np.:

• sklep.swiatkwiatow.pl
• sadowniczy.pl

Tekst: Redakcja ZO, zdjęcia: Jean-Marie Polese / AdobeStock

Czy w opisie są wszystkie informacje, których szukałaś/-eś? Daj znać w komentarzu!