Jagoda Goji / Kolcowój pospolity Lycium barbarum

Kolcowój pospolity (Lycium barbarum) znany też jako kolcowój szkarłatny lub jagoda Goji to krzew z rodziny psiankowatych (Solanaceae). Jego ojczyzną są Chiny, ale obecnie rozprzestrzenił się w wielu innych krajach świata, gdzie rośnie w stanie dzikim lub jest uprawiany w ogrodach.

Kolcowój pospolity może dorastać do ok. 1–3 m wys, tworząc wiotkie, łukowato przewieszające się na zewnątrz pędy, pokryte nielicznymi kolcami i sztywnymi, lancetowatymi, wąskimi, szarozielonymi liśćmi.

Kolcowój kwitnie od czerwca do września. W kątach liści rozwijają się pojedyncze, miododajne, jasnofioletowe kwiaty, z wystającymi pręcikami. Kwiaty osadzone są pojedynczo lub po kilka na długich szypułkach, a po przekwitnieniu przekształcają się w podłużne, niewielkie, początkowo zielone, a po dojrzeniu szkarłatno-czerwone owoce.

Owoce uznawane są za jadalne, a nawet bardzo wartościowe, choć jednocześnie roślina jako cała, uważana jest za trującą, gdyż w jej tkankach znajdują się toksyczne związki chemiczne (atropina i solanina). Prowadzone nad rośliną badania sugerują wprawdzie, że ich stężenie rzadko jest groźne, mimo to warto ostrożnie podchodzić do spożywania owoców tego gatunku.

Kontrowersje dotyczące kolcowoju szkarłatnego mogą wynikać z faktu, że roślina utożsamiana jest z uznanym, wartościowym i cenionym w tradycyjnej medycynie chińskiej za właściwości lecznicze kolcowojem chińskim, także określanym jako "jagody Goji". Ten gatunek różni się jednak od poprzedniego niższym wzrostem (ok. 1 wys.), większą ilością cierni, bardziej wydłużonymi liśćmi i owocami oraz obfitszym owocowaniem. Jest także bardziej wrażliwy na niskie temperatury, więc wymaga zimowego okrycia. Mimo to można uprawiać go w naszym kraju i bez obaw cieszyć się smakiem jego owoców.

Wymagania i uprawa

Kolcowój pospolity jest rośliną łatwą w uprawie. Preferuje słoneczne stanowiska i żyzne, lekko wilgotne gleby, ale poradzi sobie też w półcieniu i na glebach słabych lub piaszczystych. Krzew dobrze znosi też suszę i niskie temperatury.

Roślina chętnie tworzy odrosty korzeniowe, a jej długie pędy po zetknięciu z podłożem łatwo się ukorzeniają, dlatego w krótkim czasie może stać się inwazyjna. Z tego względu nie ma problemów z jej rozmnażaniem (można też wykorzystać do tego celu nasiona), ale może być problem z dziczeniem i uciekaniem rośliny z upraw do środowiska naturalnego, przez co kolcowój bywa uważny za roślinę regionalnie inwazyjną (obcą) i odradza się jego uprawę w pobliżu stanowisk, na których może być zagrożeniem dla rodzimej roślinności (np. lasy, wydmy). 

Jego wzrost i rozwój należy kontrolować, usuwając rozłogi korzeniowe i wykonując wiosenne cięcie, w przeciwnym razie szybko może się rozrosnąć w gęste zarośla.

Zastosowanie

Kolcowój pospolity to ciekawy krzew, którego ozdobą jest kopulasty pokrój oraz czerwone owoce. W ogrodzie może być wykorzystany do tworzenia formowanych żywopłotów lub obsadzania skarp i zboczy. Sprawdza się też jako soliter na trawniku lub na tle ogrodzenia.

Wybrane odmiany

• 'Amber Sweet Goji' – owoce żółte
• 'New Big', 'No.1' – owoce czerwone 
• 'Big Lifeberry' – szczególnie duże owoce (zdj. 3)

Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: "Lycium barbarum"/Matt Lavin/CC BY-SA 2.0, AnRo0002/Wikimedia Commons, "Lycium barbarum BIG LIFEBERRY/F. D. Richards/CC BY-SA 2.0, "Lycium barbarum"/Andreas Rockstein/CC BY-SA 2.0