Oliwnik wąskolistny, oliwnik zwyczajny (Elaeagnus angustifolia) należy do rodziny oliwnikowatych (Elaeagnaceae). W naturze występuje na obszarze śródziemnomorskim, w zachodniej i środkowej Azji oraz w Chinach. Porasta brzegi zbiorników wodnych i lasów.
To szybko rosnące drzewo lub duży krzew. Dorasta do 2-5 m wysokości (w dogodnych warunkach do 7 m). Posiada asymetryczną i nieregularną koronę i często przekrzywiony pień. Pędy są przewieszające się, szare, gęsto ugałęzione i pokryte charakterystycznymi włoskami, które na starszych gałęziach zanikają. Roślina jest słabo ciernista (ciernie są przekształconymi krótkopędami). Liście mają srebrzysto-szare zabarwienie, są wąskie, lancetowate (4-8 cm dł. i do 2,5 cm szerokości), całobrzegie, skórzaste oraz gęsto rozmieszczone. Tak jak gałęzie posiadają włoski.
Oliwnik wąskolistny kwitnie od końca maja do lipca. Kwiaty są obupłciowe lub tylko męskie, małe, pojedyncze, kielichowate, zebrane po kilka w kątach liści. Mają kremowo-żółte płatki, słodki zapach i są miododajne.
We wrześniu i październiku na drzewach pojawiają się owoce – kuliste lub eliptyczne, żółte, a później brunatne nibypestkowce (owocem właściwym jest niełupka – pestka). Początkowo są owłosione. Świeże są jadalne ale niesmaczne. Nie opadają jesienią i pozostają na pędach do wiosny. Są cennym pokarmem dla ptaków w czasie zimy.
Ma płytki system korzeniowy ale nie tworzy rozłogów (jak wiele gatunków z rodziny oliwnikowatych). Posiada brodawki na korzeniach (symbioza z bakteriami wiążącymi azot).
Wymagania i uprawa
Jest to roślina bardzo mało wymagająca, często spotykana jako ruderalna lub pionierska. Preferuje stanowiska słoneczne, gdzie najobficiej kwitnie oraz gleby próchnicze, lekkie, przepuszczalne i o odczynie zasadowym. Nie lubi jedynie gleb ciężkich i mokrych. Są bardzo odporne – dobrze znoszą okresy suszy, duże zasolenie gleby i zanieczyszczenia miejskie. Jest odporny na mróz.
Oliwnik wąskolistny nie jest atakowany przez szkodniki i choroby.
Zastosowanie
Idealnie nadaje się zarówno do dużych ogrodów przydomowych, zieleni miejskiej jak i rekultywacji terenów poprzemysłowych. Warto jednak wiedzieć, że ze względu na tendencje do wywracania się przy silnych wiatrach nie sadzi się go na terenach wietrznych lub spadzistych.
Owoce oliwnika są szeroko wykorzystywane w kuchni Bliskiego Wschodu. Wysuszone i zmielone są składnikiem mąk, zup czy też sałatek. Robi się z nich wina, a z kwiatów herbaty.
Oliwnik wąskolistny to również roślina zielarska szeroko wykorzystywana w medycynie ludowej, gdzie znajdziemy napary z liści, odwary z owoców jak i oleje z kwiatami.
Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: Georg Slickers CC-BY-SA-3.0 Wikimedia Commons, Wakhron/Depositphotos, Rostovdriver/Depositphotos