Jodła balsamiczna Abies balsamea

Jodła balsamiczna (Abies balsamea) to zimozielone drzewo iglaste należące do rodziny sosnowatych (Pinaceae). Naturalnie występuje w chłodniejszych regionach Ameryki Północnej, gdzie tworzy zwarte drzewostany. W Europie bywa uprawiana głównie jako roślina ozdobna w ogrodach przydomowych oraz w parkach.

Wygląd i cechy charakterystyczne

Jodła balsamiczna w naturze to smukłe, stożkowate drzewo iglaste osiągające w naturze do 20-25 m wysokości (czasem więcej), jednak w uprawie ogrodowej najczęściej dorasta do 10-15 m. Odmiany są różne, ale gatunek ma regularny, gęsty pokrój i wąską koronę, która z wiekiem może nieco się zaokrąglać. Kora młodych drzew jest gładka, cienka i szarawa, pokryta charakterystycznymi pęcherzykami żywicy, które po uszkodzeniu wydzielają przyjemny, balsamiczny zapach – to właśnie od tej cechy pochodzi nazwa gatunkowa.

Pędy jodły są cienkie i miękkie w dotyku, a igły krótkie, delikatne i jasnozielone, ułożone dwustronnie. Dolna strona igieł pokryta jest dwoma białawymi paskami – to typowa cecha jodeł. Igły są lekko wygięte ku górze i osiągają długość około 1,5-3 cm.

Roślina jest jednopienna – na jednym osobniku rozwijają się zarówno męskie, jak i żeńskie kwiaty. Kwitnienie przypada na maj i czerwiec, jednak kwiaty są mało dekoracyjne. O wiele bardziej efektowne są dojrzałe szyszki – stojące pionowo na gałęziach, mają długość 5-10 cm, początkowo są zielone, a z czasem brązowieją. Po dojrzeniu rozpadają się na drzewie, uwalniając nasiona.

Wymagania uprawowe

Jodła balsamiczna najlepiej rośnie w miejscach półcienistych lub cienistych, choć przy odpowiednim nawilżeniu gleby toleruje także stanowiska słoneczne. Lubi gleby żyzne, próchnicze, kwaśne do lekko kwaśnych, przepuszczalne, o umiarkowanej wilgotności. Nie znosi podłoży zasadowych i suchych – w takich warunkach może chorować i zamierać.

Roślina ta cechuje się wysoką mrozoodpornością – dobrze znosi temperatury poniżej -30°C, dzięki czemu sprawdza się w chłodniejszych rejonach kraju. Źle natomiast reaguje na zanieczyszczenia powietrza i suche, miejskie powietrze – nie nadaje się do sadzenia przy ruchliwych ulicach. Najlepiej rozmnażać ją z nasion, które wysiewa się jesienią lub wczesną wiosną po stratyfikacji.

Pielęgnacja

Jodła balsamiczna nie należy do roślin bardzo wymagających, jednak potrzebuje stałej wilgotności podłoża, szczególnie w pierwszych latach po posadzeniu. W okresach suszy wymaga podlewania. Dobrze reaguje na ściółkowanie podłoża, które zabezpiecza korzenie przed przesychaniem oraz ogranicza wzrost chwastów.

Nawożenie iglaków przeprowadza się wiosną, najlepiej nawozami przeznaczonymi dla iglaków – o spowolnionym działaniu i niskiej zawartości wapnia. Roślina nie wymaga regularnego przycinania, ale dobrze znosi formowanie – można korygować jej pokrój lub usuwać uszkodzone gałęzie.

Choroby i szkodniki

Jodła balsamiczna jest dość odporna na choroby i szkodniki, jednak w niekorzystnych warunkach może być atakowana przez grzyby wywołujące zgniliznę korzeni lub pędów. Do najczęstszych szkodników należą mszyce, przędziorki oraz ochojniki, które powodują żółknięcie i opadanie igieł.

Zastosowanie w ogrodzie i nie tylko

Dzięki zwartemu pokrojowi i pięknemu, aromatycznemu igliwiu, jodła balsamiczna doskonale prezentuje się jako soliter w ogrodach przydomowych oraz w kompozycjach z innymi iglakami, szczególnie w ogrodach leśnych, naturalistycznych i wrzosowiskowych. Świetnie nadaje się również do ogrodów skalnych lub na większe rabaty.

Ze względu na dekoracyjne szyszki i pachnące igliwie często wykorzystywana jest jako choinka na Święta Bożego Narodzenia.

Popularne odmiany

Najczęściej spotykane w uprawie ogrodowej są formy karłowe i szczepione, idealne do małych ogrodów, ogrodów skalnych oraz na wrzosowiska. Oto kilka popularnych odmian:

• 'Nana' – (zdj. 4) bardzo wolno rosnąca, kompaktowa odmiana karłowa o kulistym pokroju. Dorasta do około 0,5-1 m wysokości i szerokości
• 'Hudsonia' – niska odmiana płożąca, tworząca gęste, rozłożyste poduszki. Dorasta do 0,5 m wysokości i 1,5 m szerokości
• 'Piccolo' – odmiana miniaturowa, rosnąca bardzo powoli i zachowująca regularny, kulisty kształt. Po 10 latach osiąga około 30 cm wysokości
• 'Tyler Blue' – dekoracyjna odmiana o srebrzystoniebieskich igłach. Rośnie wolniej niż gatunek, osiąga około 3-4 m wysokości i zachowuje ładny, stożkowaty pokrój

Zdjęcia: Prajzner, two K, Dolores Harvey, Igor Pirozhkov / AdobeStock

Czy w opisie są wszystkie informacje, których szukałaś/-eś? Daj znać w komentarzu!