Koniczyna czerwona (Trifolium pratense), nazywana też koniczyną łąkową, to bylina z rodziny bobowatych (Fabaceae). Naturalny obszar jej występowania obejmuje Azję środkową, Afrykę północną, Amerykę i Europę (w tym także w Polskę). Jest też uprawiana jako roślina użytkowa.
Koniczyna dorasta do ok. 40-50 cm wys. Tworzy pojedynczą lub rozgałęzioną, wznoszącą się lub pokładającą, zieloną, czasem czerwono nabiegłą łodygę, pokrytą przylegającymi, miękkimi włoskami. Liście układają się na łodydze dość nieregularnie. Każdy złożony jest z trzech jajowatych lub okrągłych, całobrzegich, miękkich listków z wyraźnie zaznaczonym nerwem głównym, z których każdy posiada na blaszce jasny wzór. Liście łodygowe są większe i osadzone na długich, cienkich ogonkach, liście przykwiatkowe są mniejsze i krótkoogonkowe.
Koniczyna czerwona może kwitnąć przez cały sezon (V-IX), wydając pachnące, drobne, motylkowe kwiaty o długiej rurce, zebrane na szczycie pędu w gęste, duże, zwarte, kuliste lub jajowate kwiatostany. Kwiaty mają barwę czerwono-różową, ale mogą być też białe. Są miododajne, ale ze względu na specyficzną budowę zapylane tylko przez niektóre owady (np. trzmiele). Po przekwitnieniu kwiaty przekształcają się w owocostany, mające postać strączków z pojedynczymi nasionami.
Roślina wytwarza bardzo długi (ok. 1-1,5 m) korzeń palowy z licznymi rozgałęzieniami, na których rozwijają się bakterie brodawkowe, wiążące azot z powietrza.
Wymagania i uprawa
W naturalnym środowisku koniczyna czerwona uznawana jest za roślinę ruderalną, gdyż porasta łąki, pola, rowy, zarośla i przydroża. W uprawie jest bardziej wymagająca i oczekuje słonecznego stanowiska oraz żyznej, próchniczej, wapiennej, stale lekko wilgotnej gleby, najlepiej o obojętnym odczynie pH. Nie lubi podłoży suchych, jałowych, ciężkich i mokrych. Nie powinna być też uprawiana na stanowiskach po sobie i po innych roślinach z rodziny bobowatych.
Koniczynę rozmnaża się przez wysiew do gruntu wczesną wiosną (k. III pocz. IV). Można uprawiać ją samodzielnie, ale częściej stosuje się uprawę w mieszakach np. z trawami.
Zastosowanie
Koniczyna czerwona to przede wszystkim roślina pastewna i surowiec na zielony nawóz. Wykorzystuje się ją jako wartościową, bogatą w składniki odżywcze paszę dla zwierząt hodowlanych (zielonkę lub siano). Jest też cenioną rośliną na zielony nawóz, gdyż poprawia strukturę gleby i wzbogaca ją w masę organiczną.
Kwiaty mają też zastosowanie w ziołolecznictwie jako środek moczopędny, przeciwobrzękowy, przeciwzapalny i wykrztuśny.
Odmiany
Na rynku dostępnych jest szereg odmian uprawnych koniczyny czerwonej, wśród których wyróżnia się odmiany diploidalne, dające wysoki plon (np. Dajana, Krynia, Raba, Rozeta, Milena) i odmiany tetraploidalne, które dają niższy plon, ale są trwalsze i tworzą większą masę zieloną (np. Bona, Jubilatka, Karo, Sprint, Terenia).
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: zoosnow, Couleur/Pixabay
Kwiaty cebulowe 
Jesienne kwiaty 
Ogród ozdobny 
Rośliny doniczkowe 
Owoce 
Warzywa 
Zioła 
Łąka kwietna 
Roślina tygodnia 
