Brunatna zgnilizna drzew pestkowych – jak ją rozpoznawać i zwalczać?

Brunatna zgnilizna drzew pestkowych prowadzi głównie do gnicia owoców, które często pozostają na drzewach w postaci „mumii”. Wpływa bezpośrednio na plon, ale u niektórych gatunków, np. wiśni osłabia także drzewa powodując dodatkowe szkody. Chorobie można zapobiegać, a w zasadzie zmniejszać ryzyko jej wystąpienia przez profilaktykę. Gdy i to zawiedzie pozostaje walka doraźna przy użyciu pestycydów. 

Brunatna zgnilizna drzew pestkowych – co ją powoduje? 

Brunatna zgnilizna drzew pestkowych jest wywoływana przez różne patogeny grzybowe z rodzaju Monilinia. Źródłem infekcji wtórnej są postacie grzyba zimujące na porażonych pędach i zmumifikowanych owocach. Najbardziej podatne są owoce uszkodzone mechanicznie, np. pękające po silnych opadach. Sprzyjające warunki to duże opady deszczu i wysoka temperatura (15-25°C) w okresie kwitnienia i wykształcania zawiązków. 

Brunatna zgnilizna drzew pestkowych najwcześniej występuje i zarazem jest najgroźniejsza u wiśni. Ponadto pojawia się u czereśni i śliw, rzadziej u brzoskwini i nektaryn. W uprawach komercyjnych powoduje duże straty, a często decyduje o opłacalności uprawy w danym roku.

Objawy brunatnej zgnilizny drzew pestkowych 

U wiśni pierwsze symptomy brunatnej zgnilizny drzew pestkowych pojawiają się na kwiatach.

1. Kwiaty kilka dni po infekcji ulegają zgorzeli, brunatnieją i zamierają.
2. Pozostają na drzewach, nierzadko w dużych grupach, jednocześnie ułatwiając patogenowi dalsze rozprzestrzenianie się.
3. Jednocześnie porażają pędy powodując ich zamieranie.
4. Na korze występują nekrozy. To osłabia wzrost drzew i zwiększa podatność na niekorzystne czynniki zewnętrze, np. szkodniki, suszę, a po sezonie – na mróz.
5. Czasem dochodzi do brązowienia liści. 
   
   

Za gnicie owoców odpowiadają dwa gatunki grzyba – M. tructigena i M. fructicola. Symptomy występują na wszystkich wymienionych drzewach i są podobne.

1. Początkowo są to gnilne, lekko zapadające się plamy.
2. Z czasem pokrywają się szarawymi brodawkami.
3. Szare, wodnisto-gnilne przebarwienia powiększają się, ale z upływem czasu tkanki tracą wodę.
4. Owoce ulegają deformacji i zasychają przybierając postać „mumii”.
5. Część opada, część pozostaje na drzewach.
6. Jeśli przylegają do pni, mogą powodować nekrozy kory. 
   
   

Zapobieganie i zwalczanie brunatnej zgnilizny drzew pestkowych 

Ważna w zapobieganiu i ograniczaniu rozpowszechniania choroby jest szeroko zakrojona profilaktyka. 

• Należy wycinać porażone pędy. Usuwa się także owoce ze śladami zgnilizn, zwłaszcza mumie zalegające na drzewach i leżące pod ich koroną. Powinno się je palić lub głęboko zakopywać.
• Kluczowa jest walka ze szkodnikami, które powodują uszkadzanie skórki owoców, np. muszką plamoskrzydłą.
• Znaczenie ma zrównoważone nawożenie. W szczególności należy unikać intensywnego nawożenia azotem, co może zwiększyć podatność owoców na uszkodzenia mechaniczne.
• Profilaktycznie drzewa warto opryskiwać gnojówką z pokrzywy, a podlewać w czasie susz gnojówką ze skrzypu (źródło krzemionki poprawiające odporność).
• Takie środki zaradcze często niestety nie są wystarczające, a więc drzewa profilaktycznie opryskuje się preparatami miedziowymi, np. Miedzian, Miedzian Ekstra. U wiśni i czereśni wykonuje się je bezpośrednio przed oraz w czasie kwitnienia, u śliwy od fazy wzrostu zawiązków owoców (jeśli występują długotrwałe opady w tym okresie). Przy wystąpieniu brunatnej zgnilizny drzew pestkowych stosuje się m.in. fungicydy Switch i Score.

Tekst: Michał Mazik, zdjęcie tytułowe: Floki, _Vilor / AdobeStock