Nikandra miechunkowa (Nicandra physalodes) lub po prostu nikandra, to roślina jednoroczna należąca do rodziny psiankowatych (Solanaceae). W wielu tropikalnych krajach jest rośliną ruderalną uważaną za chwast. Na terenach strefy umiarkowanej uprawiana jest w celach ozdobnych.
Nikandra może dorastać do 1,5 m wysokości i 1,7 szerokości. Ma pokrój rozłożysty lub parasolowaty. Liście są spore, ząbkowane i ułożone na łodydze skrętolegle. Czarne kropki na blaszkach liściowych to "kępki" włosków. Zielone łodygi z czasem ciemnieją przybierając ciemno-fioletową barwę.
Kwiaty rośliny zawiązują się pojedynczo w kątach liści. Mają charakterystyczne, spore, kielichy o 5-ciu, wyraźnie sercowatych, ostrych u góry, często fioletowawych na końcach działkach. Sam kwiat jest dzwonkowaty, otwierający się za dnia i jasno-fioletowy (liliowy) z wyraźnie oddzielonym białym środkiem. Osiąga do ok. 4-5 cm średnicy. Kwitnie od czerwca do października, przy czym żywotność pojedynczego kwiatu to ok. 3 dni.
Nie przegap! ▶ Nowe trendy ogrodowe na 2026 rok ogłoszone. Te odmiany wygrały Konkurs Roślinnych Nowości 2025
Owocami nikandry miechunkowej są fioletowe jagody ukryte w ozdobnie wyglądających, zrośniętych działkach kielicha (tzw. mieszkach). Każda działka ma dużą ciemno-fioletową, prawie czarną plamę. Z czasem kielich usycha, traci kolor i pęka.
Roślina ma właściwości lekko trujące i odstraszające owady – komary i muchy (nazwa ang. rośliny to shoo-fly plant) bardzo nie lubią zapachu roztartego ziela.
Wymagania i uprawa
Nie jest ciężka w uprawie. Aby jak najładniej kwitnąć potrzebuje stanowiska słonecznego i przepuszczalnej, żyznej oraz stale umiarkowanie wilgotnej gleby. Roślina bardzo źle znosi suszę (szczególnie wtedy, gdy rośnie na pełnym słońcu).
Tak jak inne rośliny z psiankowatych, nikandra jest ciepłolubna i nie przeżywa mrozów.
Lista zakupów ▶ Przygotuj ogród na jesień. Te produkty sprawdzą się we wrześniu idealnie
Rozmnażamy ją poprzez wysiew nasion pod osłonami w kwietniu. Najlepiej ją pikować, gdy wytworzy 2 pary liści, a wysadzać do gruntu pod koniec maja (po wiosennych przymrozkach).
Roślinę lubią ślimaki i pomimo swoich mechanizmów obronnych przed szkodnikami mogą dość ucierpieć z ich powodu.
Zastosowanie
Roślina pasuje na kwietne rabaty z niskimi roślinami. Sprawdza się też w uprawie w pojemnikach na tarasie czy balkonie, a ze względu na swoje odstraszające owady właściwości w ostatnich latach cieszy się coraz większym zainteresowaniem. Nikandra jest wykorzystywana w suchych bukietach.
Jest to roślina znana w medycynie ludowej krajów takich jak Brazylia, Tasmania, Madagaskar czy Nepal.
Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: Małgorzata Wójcik, Radfotosonn/Pixabay
Kwiaty cebulowe 
Jesienne kwiaty 
Ogród ozdobny 
Rośliny doniczkowe 
Owoce 
Warzywa 
Zioła 
Łąka kwietna 
Roślina tygodnia 
