Uprawa buraków ćwikłowych (botwiny) i liściowych (boćwiny)

Buraki w ogrodzie

Buraki to warzywa bardzo zdrowe i zawierające mnóstwo substancji odżywczych.

Burak ćwikłowy (botwina) to przede wszystkim bogactwo witamin (C i z grupy B), minerałów (potas, wapń, fosfor, magnez, sód, żelazo, jod), kwasów organicznych (kwas foliowy, kwas jabłkowy), białka, błonnika pokarmowego, betaniny oraz cukrów.

Burak liściowy (boćwina) to z kolei źródło witamin (A, C, K oraz tych z grupy B), minerałów (wapń, żelazo), białek i kwasu foliowego.

Uprawa buraka ćwikłowego

Zarówno buraki ćwikłowe, jak i liściowe z powodzeniem można uprawiać na działce, gdyż nie należą do warzyw szczególnie wymagających. Obydwa nadają się i do uprawy wiosennej, i na jesienny poplon. W uprawie obu buraków bardzo ważną rolę odgrywa zmianowanie. Roślin nie wolno uprawiać po sobie ani po roślinach korzeniowych, kapustnych i szpinaku nawet przez 4 lata, gdyż inaczej będą narażone na wystąpienie wspólnych chorób i szkodników. Nieco bardziej wymagający i trudniejszy w uprawie jest burak ćwikłowy.

Wysiew
Nasiona wysiewa się wprost do gruntu wiosną (koniec kwietnia – maj; kiełkują w temperaturze ok. 8°C) lub latem (koniec lipca – początek sierpnia). Nasiona wysiewa się w rzędy co 30-40 cm, a po wschodach przerywa siewki, pozostawiając rośliny w rzędzie co 4-6 cm. Z przerywaniem siewek nie trzeba się jednak spieszyć, bo jeśli poczekamy, aż liście trochę podrosną, będziemy mogli wykorzystać je wraz z korzeniami jako botwinkę na zupę lub sałatkę.

Zbiór
Buraki można zbierać w miarę potrzeb przez cały okres wegetacji (na zbiór pęczkowy nadają się po ok. 2 miesiącach), ale ze zbiorem na przechowywanie należy zaczekać, aż korzenie osiągną pełną dojrzałość, co w zależności od odmiany może trwać od 90 do 120 dni. Jeśli zaś zbiory buraka mają być poplonem, wysiewy należy tak zaplanować, aby przypadały najpóźniej na koniec września lub początek października, gdyż rośliny są wrażliwe na niskie temperatury.

Wymagania
Aby jednak doczekać się zadowalających plonów, dla buraków należy przygotować odpowiednie stanowisko. Rośliny wymagają dość żyznej, dobrze uprawionej i wilgotnej gleby (nie może być ciężka i mokra) oraz słonecznego stanowiska. Bardzo źle znoszą suszę i oczekują systematycznego nawadniania. Ze względu na wytwarzanie dużej masy liściowej, zużywają też sporo azotu. Mimo to należy podawać im ten pierwiastek bardzo ostrożnie, gdyż rośliny mają skłonność do gromadzenia szkodliwych azotanów. Dawkę nawozu azotowego najlepiej podzielić na dwie części i jeśli po podaniu pierwszej rozwój buraków będzie przebiegał prawidłowo, można zrezygnować z drugiej porcji. Przy nawożeniu należy też uwzględnić ważny dla buraków bor, który można podać przedsiewnie razem z nawozami fosforowymi (np. w postaci superfosfatu potrójnego borowanego).

Uprawa buraka liściowego

W jego przypadku częścią jadalną są wyłącznie liście, gdyż roślina nie posiada zgrubiałego korzenia spichrzowego.

Wysiew i zbiór
Podobnie jak buraki ćwikłowe warzywo uprawia się z siewu wprost do gruntu, ale można je również uprawiać z rozsady. Ponieważ burak liściowy jest bardziej odporny od ćwikłowego na niskie temperatury, jego nasion można wysiewać nieco wcześniej (początek kwietnia), a zbiór roślin uprawianych na poplon przeciągnąć do połowy października. Nasiona wysiewa się w rzędach co 30-40 cm, a po wschodach siewki przerywa, pozostawiając rośliny w rzędzie co 20 cm.

Wymagania
Burak liściowy nie ma dużych wymagań w stosunku do podłoża, dlatego może być uprawiany na większości typowych gleb ogrodowych, poza suchymi i piaszczystych oraz ciężkimi i mokrymi. Jako że szybko rośnie i tworzy dużą masę zieloną, źle znosi suszę i wymaga systematycznego nawadniania. Podobnie jak burak ćwikłowy zużywa też sporo azotu i również ma tendencję do gromadzenia azotynów, dlatego powinien być nawożony ostrożnie. Buraki liściowe mają krótki okres wegetacji i nadają się do zbioru już po ok. 2 miesiącach od wysiewu.

Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: fotoduets, ohnalexandr, candy1812 / Fotolia.com