Kapusta właściwa, rzepa właściwa (Brassica rapa) to roślina zielna z rodziny kapustowatych (Brassicaceae). Naturalnie występuje w Afryce Północnej, ale jest też uprawiana w wielu innych rejonach świata jako roślina użytkowa. Posiada szereg podgatunków, do których należy między innymi kapusta właściwa typowa – w skrócie rzepa.
Kapusta właściwa dorasta do ok. 60-120 cm wys. Tworzy wzniesioną, rozgałęzioną, sztywną, walcowatą łodygę, na której wyrastają liście dwojakiego rodzaju. Dolne są duże, lirowate, zielone, ogonkowe i owłosione, górne natomiast mniejsze, jajowate, ząbkowane na brzegach lub całobrzegie, szarozielone, krótkoogonkowe lub siedzące.
Roślina zakwita w różnym czasie, w zależności od terminu siewu. Siana bardzo wczesną wiosną, kwitnie w tym samym roku (roślina jednoroczna), siana jako poplon, zakwita w następnym roku (roślina dwuletnia). Kapusta właściwa rozwija drobne, żółte, czteropłatkowe kwiaty, zebrane na szczycie pędu w nieduże grona. Po przekwitnieniu kwiaty przekształcają się w owocostany (łuszczyny).
Rzepa właściwa wytwarza zgrubiały, mięsisty, kulisty lub wrzecionowy korzeń, który u odmian użytkowych jest częścią jadalną.
Wymagania i uprawa
Rzepa właściwa w uprawie preferuje słoneczne stanowiska i przepuszczalne, próchnicze, żyzne, stale lekko wilgotne gleby. Nie lubi podłoży suchych i kwaśnych.
Jest odporna na niskie temperatury, wiec może być rozmnażana, czyli wysiewana do gruntu już wczesną wiosną (III-IV). Roślina posiada krótki okres wegetacji (w zależności od odmiany 50-80 dni), dlatego nadaje się na przedplon i poplon (siew VII-VIII). Zbyt gęste wschody wymagają przerywki.
Zastosowanie
Rzepa właściwa może mieć różne zastosowania. Jej odmiany jadalne charakteryzują się słodkawym, podobnym do rzodkiewki smakiem i niedużymi, kulistymi zgrubieniami. Odmiany pastewne wykorzystuje się natomiast jako paszę dla zwierząt hodowlanych.
Wybrane odmiany
- Odmiany jadalne rzepy właściwej:
- 'Snowball' – białe, kuliste zgrubienia
- 'De Nancy' – zgrubienie kuliste, lekko spłaszczone, miąższ biały, skórka różowo-biała
- 'Di Milano a Colletto Viola' – zgrubienia kuliste, lekko spłaszczone, miąższ biały, skórka różowo-fioletowa
- 'Golden Ball' – zgrubienia kuliste, miąższ kremowy, skórka żółta
- 'Tokyo Cross' – zgrubienia okrągłe, białe, miąższ bardzo smaczny
- Odmiana pastewna (poplon ścierniskowy):
- 'Rogowska' – korzeń kulisty, spłaszczony, skórka filetowo-biała
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: Bernd Dittrich/Unsplash, Saran Almond/Pixabay, Rasbak/CC BY-SA 3.0/Link