Fotergilla (Fothergilla) to rodzaj krzewów liściastych z rodziny oczarowatych (Hamamelidaceae). Zaliczamy do niego dwa gatunki. W środowisku naturalnym występują w Ameryce Północnej.
Krzewy te mogą osiągać zależnie od gatunku i odmiany od 80 do 250 cm wysokości. Mają rozłożysty, silnie rozgałęziony pokrój. Liście są naprzemianległe, średniej wielkości (6-12 cm dł.), skórzaste, szerokojajowate, o grubo ząbkowanym brzegu. Jesienią bardzo ozdobnie przebarwiają się na czerwono.
Fortegille kwitną wiosną – w maju. Kwiaty pojawiają się na końcach pędów jeszcze przed liśćmi. Są drobne i nie mają płatków (są one bardzo zredukowane) ale posiadają ozdobne, białe i wyjątkowo długie pręciki. Są zebrane w kwiatostany typu kłosa lub główki, o dł. 2,5-5 cm, które przypominają krótkie, puchate pałki. Kwiaty fotergilli są pachnące, znane ze swojego miodowego aromatu. Przyciągają wiele owadów zapylających (głównie pszczoły).
Owoce pojawiają się we wrześniu. Są to zdrewniałe torebki wypełnione czarnymi nasionami, które gwałtownie pękają i wystrzeliwują nasiona na dalsze odległości.
🟢 Największe targi ogrodnicze w Polsce: Nowości roślinne, konkursy, kiermasze, wykłady i inspiracje. Zieleń to Życie 2025 już we wrześniu!
Wymagania i uprawa
Fotergille uprawia się na stanowiskach słonecznych oraz bardzo dobrze radzi sobie w półcieniu, nawet pod koronami wysokich drzew. Lubią podłoża próchnicze, przepuszczalne, umiarkowanie wilgotne o odczynie od kwaśnego po obojętny. Nie znoszą gleb wapiennych. Rośliny dość dobrze tolerują suszę ale młode okazy zaleca się podlewać. Są mrozoodporne.
Dla poprawienia wyglądu warto stosować nawozy organiczne jak i mineralne. Są odporne na zanieczyszczenia powietrza oraz bardzo rzadko chorują.
Fotergille nie wymaga regularnego cięcia, choć warto usuwać pędy słabe i krzyżujące się, by stworzyć zdrowy szkielet. Cięcie to najlepiej przeprowadzać późną zimą lub wczesną wiosną (II-III) przed ruszeniem soków roślinnych.
Krzewy fotergilli można rozmnażać na różne sposoby. Wysiewanie nasion jest dość trudne i przeprowadza się je np. w inspektach jesienią lub zimą. Sadzonki zielne można pobierać i ukorzeniać latem. W tym samym czasie można też robić odkłady powietrzne.
Zastosowanie
Fotergille warto uprawiać w ogrodzie ze względu na oryginalny wygląd kwiatów jak i pięknie przebarwjące się liście. Nadaje się do tworzenia rabat i krzewiastych kompozycji. Dobrze też wygląda jako wyeksponowany soliter na trawniku. Warto obsadzać nią mniej słoneczne miejsca, np. północną wystawę.
Gatunki i odmiany
- Fotergilla większa, f. amerykańska (Fothergilla major syn. monticola) – szybko dorasta do 2,5 m wysokości, gatunek posiada główkowate kwiatostany.
- Fotergilla Gardena, f. olszolistna, f. karolińska (Fothergilla gardenii) – nazywana czasem karłową, ze względu na mniejsze rozmiary zarówno całego krzewu jak i liści oraz kwiatostanów, liście przypominają liście olchy
- F. Gardena 'Suzanne' – do 1 m wys., kwiatostany nieco wydłużone
- F. Gardena 'Blue Mist' – liście sino-zielone
- F. Gardena 'Glaucophylla' – liście ciemnozielone o niebieskawym zabarwieniu, o połowę mniejsze od gatunku i lekko wydłużone, kwiatostany delikatnie wydłużone
Ciekawostki
Fotergille sprowadzono do Europy w XVIII wieku. Nazwa rośliny została nadana na cześć Dr Johna Fothergilla, który był znanym lekarzem i filantropem z Londynu. Przez całe życie interesował się historią naturalną i był założycielem bardzo znanego ówcześnie ogrodu w Upton w Essex (koło Londynu), w którym uprawiał rośliny z całego świata.
W Ameryce Północnej fotergille mają kilka ciekawych nazw zwyczajowych, np. "krzew szczotka do butelek" albo Granny Gray-Beard czyli "siwobroda babcia".
Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: iVerde, MichaelMaggs/CC BY-SA 2.5
Kwiaty cebulowe 
Jesienne kwiaty 
Ogród ozdobny 
Rośliny doniczkowe 
Owoce 
Warzywa 
Zioła 
Łąka kwietna 
Roślina tygodnia 
