Filtry do stawów kąpielowych

Jednym z najważniejszych elementów składających się na sprawnie funkcjonujący staw kąpielowy jest system filtracyjny. Wybór odpowiedniego filtra do stawu kąpielowego nie jest jednak zadaniem prostym, co wynika ze specyfiki tego typu zbiorników wodnych.

Ideą stawu kąpielowego jest bowiem oczyszczanie wody w sposób jak najbardziej zbliżony do naturalnego, bez użycia chemicznych środków dezynfekujących. Filtr wpisujący się w to założenie powinien być więc spójną częścią całego systemu mechaniczno-biologicznej filtracji wody i wspierać naturalne procesy oczyszczania wody, a nie działać przeciwko nim.

Po co stosować filtry w stawach kąpielowych, skoro uzdatnianie wody ma odbywać się w sposób naturalny?

Aby dać odpowiedź, trzeba wyjaśnić, co to znaczy „oczyszczanie wody w sposób naturalny”, przecież staw kąpielowy nie jest dziełem natury, ale sztucznym zbiornikiem wodnym stworzonym przez człowieka…

W naturalnych zbiornikach wodnych woda może oczyszczać się w sposób samoistny tylko przy zachowaniu równowagi biologicznej ekosystemu wodnego. Najprościej rzecz ujmując, równowaga ekosystemu to najbardziej optymalny, oparty na wzajemnych zależnościach stosunek pomiędzy organizmami roślinnymi i zwierzęcymi a środowiskiem wodnym. Dopóki równowaga biologiczna istnieje, dopóty możemy cieszyć się czystą wodą w jeziorze. Problem zaczyna się wtedy, gdy równowaga ulega zachwianiu, najczęściej na skutek działania czynników zewnętrznych.

Chodzi tutaj zarówno o czynniki typowo naturalne, jak: silne nasłonecznienie i związane z nim podwyższenie temperatury wody czy obfite opady deszczu, ale również o czynniki wynikające z działalności człowieka, czyli nadmierne użyźnianie wód związkami biogennymi (nawożenie pól, nieszczelne szamba, itp.). W takich warunkach następuje intensywny rozwój glonów i sinic oraz zwiększenie biomasy fitoplanktonu. Delikatna równowaga zostaje zakłócona. Dochodzi do wtórnego zanieczyszczenia wód i wyniszczenia fauny, czyli do eutrofizacji naturalnych zbiorników wodnych. Podobne zjawiska, choć na mniejszą skalę, zachodzą w stawach kąpielowych.

Niestety, ale nawet w najlepiej zaprojektowanym i wykonanym stawie kąpielowym równowaga biologiczna ekosystemu może być okresowo zaburzana na skutek np. intensywnych opadów deszczu po okresie suszy, podwyższonej temperatury wody latem czy rozkładu liści wpadających jesienią do stawu. Trudno jest też uniknąć dopływu nadmiaru czynników biogennych, które przenikają do stawu kąpielowego wraz z wodą opadową i wodociągową, odchodami ptaków czy nawozami ogrodowymi.

Wniosek nasuwa się sam – nie uchronimy stawu kąpielowego przed działaniem wyżej wymienionych czynników. Możemy jedynie zainstalować dodatkowe urządzenia i wyspecjalizowane filtry, które wspomogą działanie natury i zintensyfikują procesy samooczyszczania się wody w zbiorniku. Dzięki temu będzie można cieszyć się czystą wodą w stawie kąpielowym przez cały rok. Warto dodać, że stawy kąpielowe typu I, w których woda oczyszczana jest wyłącznie w sposób naturalny, bez zastosowania dodatkowych urządzeń, też mogą sprawnie funkcjonować, ale wymagają znacznie większych nakładów pracy i działań pielęgnacyjnych.

Jak oczyszczana jest woda w filtrze bagiennym?

Podstawowym założeniem każdego stawu kąpielowego, bez względu na jego typ i rodzaj jest uzdatnianie wody bez użycia chloru, ozonu, elektrod miedzianych oraz innych dezynfekujących środków chemicznych. W stawach kąpielowych, podobnie jak w naturze, dużą rolę w procesie samooczyszczania się wody odgrywają bakterie, zamieszkujące porowate złoża mineralne, a także zooplankton i konkretne gatunki roślin wodnych. Dobór minerałów i złóż do strefy filtracyjnej oraz roślin wodnych uzależniony jest od parametrów wody, którą ma być napełniony staw.

Metodę oczyszczania wody i dodatkowe wyposażenie, takie jak: roboty basenowe, odpływy denne, skimmery, dozowniki dwutlenku węgla, pompki dozujące, filtry, należy zatem wybrać dopiero po zbadaniu wody na etapie projektowania stawu kąpielowego.

Przyjrzyjmy się stawom kąpielowym typu III (które wraz ze stawami typu II najczęściej budowane są w polskich warunkach) o dosyć zaawansowanej technologii oczyszczania, wspomaganej dodatkowymi urządzeniami i rozwiązaniami hydrobotanicznymi. Kluczowe jest tutaj odpowiednie skonstruowanie filtra bagiennego, czyli części regeneracyjnej stawu, w której absorbowane są takie związki, jak m.in. fosforany, azotany i amoniak.

Mieszanki minerałów i złóż typu biokalonit, bioporif i biozeolit zapewniają odpowiednią hydraulikę przepływu wody i dają schronienie odpowiednim szczepom bakterii, a także grzybom i pierwotniakom, które przeobrażają amoniak w azotany. Biogeny te są następnie pochłaniane przez wypełniające filtr minerały i pobierane przez rośliny repozycyjne, porastające złoża filtra bagiennego.

Cała strefa regeneracyjna stawu kąpielowego działa podobnie do gruntowo-roślinnej oczyszczalni ścieków. Jeżeli do takiego systemu wprowadzimy niewłaściwy zestaw filtracyjny, może on w znacznym stopniu upośledzić prawidłowe działanie filtracji biologicznej i negatywnie wpłynąć na równowagę ekosystemu wodnego.

Jaki filtr mechaniczny do stawu kąpielowego?

Trzeba wyraźnie zaznaczyć, że filtry, które dobrze sprawdzają się w oczkach wodnych lub stawach z karpiami Koi, nie zawsze nadają się do stawów kąpielowych typu II i III, ponieważ mogą zakłócać naturalny proces biologicznego oczyszczania wody.

Tradycyjne filtry bębnowe (stosowane z powodzeniem w stawach typu IV i V) odławiają bowiem nie tylko drobne zanieczyszczenia, ale również zooplankton, który pełni olbrzymią rolę w oczyszczaniu wody – pojedyncza dafnia magna potrafi przefiltrować kilka mililitrów wody w ciągu godziny! Z drugiej strony woda przepływająca przez filtr zbyt szybko nie tylko szkodzi zooplanktonowi, ale może też wymywać z trudem budowany biofilm, znajdujący się na złożach mineralnych lub mediach filtracyjnych.

W stawach kąpielowych typu II i III należy też wystrzegać się stale włączonych lamp UV, które oprócz glonów planktonowych i groźnych bakterii, zabijają również pożyteczne mikroorganizmy, będące częścią biologicznego systemu filtrowania wody. Co więcej, lampy UV przyczyniają się do zwiększenia ilości glonów nitkowatych, podwyższają pH i zmniejszają twardość węglanową wody, czyli mówiąc wprost – wpływają na zachwianie równowagi biologicznej w stawie kąpielowym. Najbezpieczniej jest zatem wybierać urządzenia i filtry typu Hydrogravity opracowane właśnie z myślą o stawach kąpielowych.

Czym wyróżniają się filtry do stawu kąpielowego HydroGravity?

Gotowa komora filtracyjna HydroGravity przede wszystkim nie niszczy drobnych organizmów filtrujących wodę. Dzięki systemowi paneli filtracyjnych chroni plankton zwierzęcy przed pompami i wtłoczeniem go w mineralne strefy filtracyjne. Duże znaczenie ma również spowolnienie przepływu wody rzez komorę filtracyjną do prędkości 0,1-0,5 m/min, co też wpływa na zachowanie większej populacji planktonu zwierzęcego. Z drugiej strony wolniejszy przepływ wody oznacza, że złoża mineralne mogą zaabsorbować znacznie więcej szkodliwych związków odżywczych i zanieczyszczeń znajdujących się w wodzie.

Dodatkowo opcjonalnie sprzężony z filtrem Dispenser CO2 automatycznie monitoruje wartość pH i KH wody, utrzymując ją na właściwym poziomie. Dzięki temu następuje stabilizacja najważniejszych parametrów wody, a wraz z nią – zachowanie równowagi biologicznej w stawie kąpielowym. Na filtr HydroGravity składa się kilka elementów, które tworzą spójny system, dostosowany do wymagań oczyszczania wody w stawie kąpielowym typu II i III.

Są to: komora filtracji mechanicznej, złoże filtracyjne BioChalix z atestem PZH, złoże do modułu biologicznego zaszczepione wyjątkowo aktywnymi bakteriami Ecogerm, energooszczędne pompy obiegowe, dozownik dwutlenku węgla oraz pompka dozująca. Właściwie zainstalowana i eksploatowana komora filtracyjna HydroGravity zapewnia przejrzystość wody minimum do jednego metra w głąb, a przede wszystkim mocno ogranicza występowanie glonów nitkowatych, które stanowią jeden z głównych problemów posiadaczy nie tylko stawów kąpielowych, ale również innych zbiorników wodnych.

Zaufaj specjalistom!

Wybór odpowiedniego filtra do stawu kąpielowego to nie wszystko. Filtracja wody w tego typu zbiornikach jest bowiem zagadnieniem złożonym, zależnym od wielu czynników. Warto zatem budowę stawu kąpielowego, a przede wszystkim – projekt systemu filtracyjnego powierzać doświadczonym ekspertom, w przeciwnym razie staw kąpielowy może stać się źródłem niekończących się problemów, a co za tym idzie – sporych wydatków. Nie musi jednak tak być.

Świadomość odnośnie obiektów tego typu wciąż rośnie na polskim rynku i do głosu dochodzą specjaliści, mający wiele do powiedzenia w dziedzinie projektowania, budowy, sprawnego funkcjonowania i pielęgnowania stawów kąpielowych. Dzięki temu coraz więcej użytkowników może cieszyć się w naszym kraju stawami kąpielowymi z czystą wodą przez cały rok.

Tekst i zdjęcia: Roman Bloch – Hydroidea