Glony i algi w oczku wodnym. Dlaczego się pojawiają i jak je szybko usunąć?

Dlaczego problem glonów wymaga szybkiej reakcji?

W oczku wodnym każda zmiana równowagi biologicznej odbija się na jego wyglądzie i kondycji mieszkańców. Nadmiar glonów nie jest tylko kwestią estetyki – to realne zagrożenie dla całego ekosystemu. Gdy w wodzie pojawia się ich zbyt dużo, zaczynają konkurować z roślinami o światło i tlen, a ich gwałtowny rozrost szybko prowadzi do zakłócenia naturalnych procesów w zbiorniku. W efekcie woda traci przejrzystość, pojawia się nieprzyjemny zapach, a na dnie gromadzą się osady.

Co sprzyja powstawaniu glonów?

Powód, dla którego glony pojawiają się w oczku, rzadko jest jeden – zazwyczaj to kombinacja kilku czynników środowiskowych i pielęgnacyjnych. Najczęściej głównym winowajcą jest nadmiar składników odżywczych w wodzie, czyli azotanów i fosforanów. Dostają się one do zbiornika wraz z wodą opadową spływającą z trawnika, rabat czy podjazdu, zwłaszcza jeśli w pobliżu stosowane są nawozy mineralne. Drugim istotnym czynnikiem są resztki organiczne – opadłe liście, fragmenty roślin, a także niezjedzony pokarm dla ryb. Ich rozkład powoduje uwalnianie związków, które stają się pożywką dla glonów. Zimą, gdy procesy biologiczne w oczku zwalniają, taka materia potrafi zalegać na dnie przez wiele miesięcy, a wiosną staje się idealnym startem dla masowego zakwitu.

Światło słoneczne to jeden z najważniejszych czynników przyspieszających rozwój glonów. Latem, w czasie upałów, potrafią pojawić się i rozrosnąć w ciągu kilku dni. Wysoka temperatura dodatkowo zmniejsza ilość tlenu w wodzie, co pogarsza warunki dla ryb i innych organizmów wodnych. Gdy dochodzi do tego brak ruchu wody, zbiornik zamienia się w idealne środowisko do namnażania glonów – ciepłe, nasłonecznione i bogate w substancje odżywcze.

Fot. MakZin / AdobeStock

Warstwa glonów na filtrze i brzegach oczka to wyraźny sygnał, że w zbiorniku panują sprzyjające warunki do ich rozwoju. Takie osady nie tylko psują wygląd instalacji, ale też mogą ograniczać jej wydajność, utrudniając prawidłowe filtrowanie wody.

Jakie glony mogą pojawić się w oczku?

Choć dla niewprawnego oka wszystkie glony wyglądają podobnie – jako "zielona woda" albo "zielona wata" – w rzeczywistości w oczkach występuje kilka typów, które różnią się wyglądem, sposobem rozwoju i wpływem na zbiornik.

Glony jednokomórkowe

To mikroskopijne organizmy, które unoszą się w wodzie, powodując jej mętność i charakterystyczny zielonkawy odcień. Przy silnym zakwicie woda wygląda jak zielona zupa. Ponieważ są tak drobne, nie da się ich usunąć siatką, a typowe czyszczenie mechaniczne nie daje rezultatów.

▶ Najczęściej zwalcza się je za pomocą filtrów UV, które niszczą ich strukturę, oraz przez ograniczenie ilości składników odżywczych w wodzie.

Glony nitkowate

Te glony tworzą długie, śliskie kłębki przypominające mokre włosy. Chętnie oplatają rośliny, kamienie i elementy wyposażenia oczka, a nawet zatykają filtr. Z początku mogą wydawać się niegroźne, ale w sprzyjających warunkach rosną bardzo szybko, utrudniając cyrkulację wody i odcinając dopływ światła do roślin podwodnych. W efekcie rośliny słabną, a równowaga w zbiorniku zostaje zachwiana.

▶ Regularne ich wyławianie jest jednym z najprostszych, ale skutecznych sposobów ograniczania ich liczebności.

Jakie zagrożenia niosą glony?

Nadmierny rozwój glonów to nie tylko problem estetyczny. Powoduje:

• Spadek ilości tlenu w wodzie, szczególnie nocą.
• Zamykanie dostępu światła dla roślin.
• Pogorszenie warunków życia ryb i owadów wodnych.
• Powstawanie nieprzyjemnego zapachu, który zniechęca do odpoczynku w pobliżu oczka.

3 sposoby na ograniczenie glonów w oczku

Skuteczna walka z glonami wymaga połączenia kilku metod – wtedy efekty utrzymają się na długo.

1. Usuwanie mechaniczne

Najprostsze, ale wymagające regularności. Warto raz w tygodniu wyławiać siatką glony nitkowate i usuwać z dna zalegające liście. To zmniejsza ilość materii organicznej, z której glony czerpią pożywienie.

Fot. Animaflora PicsStock / AdobeStock

Wyławianie glonów nitkowatych patykiem lub siatką to szybki sposób na poprawę wyglądu oczka i odciążenie filtra. Regularne usuwanie takich kłębów ogranicza ich rozrastanie się i pomaga utrzymać lepszą cyrkulację wody.

2. Filtracja i napowietrzanie

Najskuteczniejszym sposobem na usunięcie glonów jednokomórkowym jest stosowanie filtrów z lampą UV oraz dotlenianie wody, czyli jej napowietrzanie. Wystarczy jedna, dobrze dobrana maszyna, by rozwiązać problem, zanim się nasili.

3. Zacienienie oczka

Rośliny pływające, takie jak grzybienie czy hiacynty wodne, ograniczają dopływ światła i hamują rozwój glonów. W większych zbiornikach można rozważyć częściowe zadaszenie lub pergolę.

Preparaty i profilaktyka – jak skutecznie walczyć z glonami na dłużej

Walka z glonami nie zawsze musi oznaczać sięganie po agresywną chemię. Wprawdzie środki chemiczne potrafią działać błyskawicznie, ale ich nadużywanie może zaburzyć równowagę biologiczną i zaszkodzić rybom oraz roślinom. Bezpieczniejszym wyborem są biopreparaty zawierające pożyteczne bakterie, które rozkładają resztki organiczne i stopniowo poprawiają jakość wody. Działają wolniej, ale efekt utrzymuje się dłużej i jest zgodny z naturalnymi procesami w zbiorniku.

Aby problem nie wracał, warto zadbać o codzienną "higienę" oczka. Obejmuje to unikanie przenawożenia roślin w jego pobliżu, regularne czyszczenie filtra i utrzymywanie odpowiedniej liczby ryb – ich nadmiar oznacza więcej odchodów i resztek pokarmu, które stają się pożywką dla glonów. Ważne jest też ograniczenie dopływu wód opadowych z ogrodu oraz wspieranie rozwoju roślin konkurencyjnych, które pobierają z wody nadmiar składników odżywczych, skutecznie odbierając glonom szansę na masowy rozrost.

Zdjęcie tytułowe: Animaflora PicsStock / AdobeStock