Zwierzęta w oczku wodnym – co może odwiedzać nasz zbiornik? Jakie ryby do niego wpuścić?

Dlaczego warto mieć zwierzęta w oczku wodnym?

Bo oczko wodne bez zwierząt to tylko woda i kamienie. Zwierzęta nie tylko uatrakcyjniają zbiornik – pełnią też ważne funkcje ekologiczne. Zjadają glony, resztki i larwy owadów. Pomagają oczyszczać wodę i utrzymują równowagę biologiczną. Dodatkowo są świetnymi obserwatorami pogody i zmian w środowisku – ich zachowanie może powiedzieć więcej niż termometr ogrodowy.

Jak przygotować oczko wodne dla zwierząt? 3 najważniejsze zasady

1. Zrezygnuj z chemii – pestycydy i środki glonobójcze szkodzą wszystkim mieszkańcom oczka.
2. Zadbaj o roślinność – zarówno wodną, jak i brzegową. Rośliny zapewniają cień, tlen i schronienie.
3. Wybierz wielkość i filtruj wodę, ale nie przesadzaj z żadnym z tych elementów – wielkość dopasuj do tego, czy chcesz hodować ryby, czy bardziej postawić na coś innego, a lekko zamulone dno to naturalne środowisko wielu gatunków.

Jakie dzikie zwierzęta w oczku wodnym – co ściąga do siebie woda?

Gdy myślimy o oczku wodnym w ogrodzie, jako pierwsze przychodzą nam do głowy dzikie zwierzęta takie jak żaby, jeże i ptaki. Do wody w ogrodzie może jednak ściągać znacznie więcej, niż nam się wydaje!

Owady – pojawią się jako pierwsze

Owady jako jedne z pierwszych pojawią się w ogrodzie z wodą. W dobrze funkcjonującym oczku wodnym, można spotkać wiele pożytecznych gatunków owadów, a najważniejsze z nich to:

• ważki – ich larwy żyją w wodzie i polują na larwy komarów; dorosłe osobniki latają nad zbiornikiem i zjadają owady;
• pluskolce i płoszczyce – drapieżniki wodne, które pomagają kontrolować populację innych owadów; niegroźne dla człowieka;
• pływaki żółtobrzeżki – duże chrząszcze, żywiące się drobnymi organizmami; aktywne zarówno w wodzie, jak i na powierzchni;
• topielnice i krętaki – zjadają martwe szczątki, oczyszczając dno zbiornika; krętaki często pływają w charakterystycznych okręgach;
• larwy jętek i chruścików – żyją przy dnie, są wskaźnikami czystej wody i stanowią pokarm dla ryb oraz płazów;
• komary – nie możemy zapominać o tych uciążliwych owadach, których larwy występują w niemal każdej stojącej wodzie.

Jeśli w Twoim oczku pojawiają się takie owady – to znak, że woda jest zdrowa i przyjazna dla życia.

Ślimaki wodne i małże – nie oczywiste, ale częste

Ślimaki i małże to mali czyściciele zbiorników wodnych, których obecność jest często niedoceniana. Ślimaki wodne zjadają glony i resztki organiczne, a małże (np. szczeżuje) filtrują wodę i poprawiają jej przejrzystość.

Fot. Tony Baggett / AdobeStock

Uwaga! Jeśli ślimaków pojawia się ich zbyt dużo (niektóre gatunki rozmnażają się bardzo szybko – np. błotniarka stawowa na zdjęciu) może doprowadzić do "przeciążenia biologicznego". Co robić? Ograniczyć karmienie ryb, ręcznie usuwać nadmiar ślimaków, poprawić filtrację i zadbać o lepsze napowietrzenie wody, aby ograniczyć rozwój materii organicznej, pożywienia ślimaków.

Żaby i ropuchy – pojawią się jak gwiazdy estrady!

Płazy mają niezwykłą zdolność wyczuwania wilgoci oraz wody nawet z dalekich odległości. Jeśli poczują, że oczko wodne jest dla nich bezpieczne, z pewnością się tam pojawią. Żaby w ogrodzie pomagają w zwalczaniu komarów, ślimaków i innych szkodników.

Pamiętaj, że jeśli chcesz słyszeć wieczorami hipnotyzujący rechot tych zwierząt nie możesz stosować nawet najmniejszej ilości chemii w wodzie. Trzeba też zadbać o naturalne, porośnięte brzegi zbiornika oraz zrezygnować z hodowli ryb w oczku, ponieważ są to naturalni drapieżcy płazów – zjadają ich jaja i kijanki.

Ptaki, ssaki i gady – szybko pojawią się przy większych oczkach

Ptaki, ssaki i gady będą regularnie korzystać z oczka wodnego. Nad wodą często zobaczymy krążące mniejsze i większe sikorki, kosy jak i sójki. Częstymi gośćmi są też jeże i... okoliczne koty! Nie zapominajmy też o zaskrońcach i padalcach, które z pewnością przycupnął na nagrzanym w słońcu kamieniu przy brzegu oczka.

Warto jednak pamiętać, że kuny i łasice też nie wzgardzą takim zbiornikiem czystej, pitnej wody i chętnie zaczną odwiedzać takie miejsca – należy na nie uważać, gdyż mogą stać się niezwykle trudnymi do wypędzenia z ogrodu (i domu) zwierzętami.

Jeśli chcesz wspierać dzikie zwierzęta, zrób łagodne zejście do wody, np. z kamieni lub desek. Unikaj też zakładania siatki nad oczkiem – może to utrudniać dostęp i być niebezpieczne dla ptaków.

Ryby w oczku wodnym – które gatunki wybrać i jak o nie zadbać?

Ryby w ogrodowym oczku wodnym wpływają pozytywnie na jego mikroklimat i pomagają w utrzymaniu równowagi biologicznej – zjadają resztki organiczne, glony i larwy owadów. Aby jednak dobrze się rozwijały, trzeba im zapewnić odpowiednie warunki.

Oczko wodne, które ma być domem dla ryb, powinno mieć co najmniej 80 cm głębokości, a najlepiej – ponad 100 cm. Zbyt płytkie zbiorniki są niestabilne termicznie – szybko się nagrzewają latem i zamarzają zimą, co może prowadzić do chorób i śmierci ryb. Ważna jest też liczebność – zbyt duża obsada ryb prowadzi do przeciążenia biologicznego, gorszej jakości wody i karłowacenia ryb.

Wybór gatunków warto dostosować do wielkości oczka, jego głębokości, roślinności, jakości wody oraz pory roku.

Karasie i złote rybki – uniwersalne i odporne

Karasie złociste, w tym popularne złote rybki, to jedne z najczęściej spotykanych gatunków w przydomowych oczkach. Dostępne są w wielu ozdobnych odmianach, takich jak kometa, shubunkin czy nimfa. Są odporne, dobrze znoszą zmienne warunki i łatwo przystosowują się do środowiska. Dzięki niewielkim wymaganiom są idealne zarówno dla początkujących, jak i do oczek o naturalnym charakterze.

Karp koi – efektowna ozdoba dużych oczek

Karpie koi to największe i najbardziej widowiskowe ryby ogrodowe. Są spokojne, łatwo się oswajają i chętnie podpływają do brzegu. Potrzebują jednak dużego zbiornika, czystej i dobrze natlenionej wody oraz odpowiednio piaszczystego dna.

Fot. Aluwisius Supriyono / AdobeStock

Uwaga! Mogą osiągać nawet 70 cm długości i żyć kilkadziesiąt lat. Ze względu na swoje rozmiary i wymagania, sprawdzają się wyłącznie w większych, starannie zaplanowanych oczkach wodnych.

Lin – naturalny czyściciel dna

Lin to ryba denna, która odżywia się resztkami organicznymi i drobnymi bezkręgowcami. Pomaga utrzymać czystość w zbiorniku, a do tego dobrze znosi zmienne warunki. Występuje również w ozdobnej, złotej odmianie. Najlepiej czuje się w oczkach z roślinnością, zacienionych i z naturalnym podłożem.

Jesiotry i pstrągi – tylko do dużych i chłodnych oczek

Jesiotr syberyjski to ryba o interesującym, „prehistorycznym” wyglądzie i spokojnym zachowaniu. Żyje przy dnie i filtruje wodę z drobin pokarmu. Wymaga bardzo czystej, natlenionej i chłodnej wody, a także dużej przestrzeni.

Podobnych warunków potrzebuje pstrąg tęczowy – ryba aktywna, szybko pływająca, drapieżna. Nadaje się wyłącznie do większych stawów o dobrej cyrkulacji i niskiej temperaturze wody.

Amur i tołpyga – pomocnicy w walce z glonami i mętną wodą

• Amury to duże ryby roślinożerne, które chętnie zjadają nadmiar roślinności w oczku. Świetnie sprawdzają się tam, gdzie potrzebna jest kontrola nad glonami. Trzeba jednak uważać, by nie wyjadły zbyt dużo.
• Tołpygi osiągają spore rozmiary i żywią się planktonem, co pozwala ograniczyć mętność wody. Podobnie jak amury, nadają się wyłącznie do dużych oczek wodnych.

Różanka – idealna do małych oczek

Różanka to niewielka ryba, dorastająca do 8 cm. Żywi się głównie glonami z dna i może być dokarmiana pokarmem dla ryb ozdobnych. Ma ładne, metaliczne ubarwienie i jest gatunkiem rodzimym. Ciekawostką jest jej sposób rozmnażania – składa ikrę do wnętrza małży, które muszą być obecne w zbiorniku.

Słonecznica – aktywna i towarzyska

Słonecznica to srebrzysta ryba o długości 8-10 cm. Lubi strefy przybrzeżne, roślinność i ławicowe życie. Jest bardzo ruchliwa, dlatego dobrze wygląda w oczkach z otwartą przestrzenią. Żywi się larwami owadów i drobnymi fragmentami roślin.

Płoć, wzdręga, jaź – ryby rodzime i wytrzymałe

• Płoć to ryba łatwa w hodowli, dobrze radząca sobie w różnych warunkach – nawet w lekko zanieczyszczonej wodzie. Jest spokojna i nie sprawia problemów.
• Wzdręga, zwana też krasnopiórką, to efektowna ryba z czerwonymi płetwami, często widywana tuż pod lustrem wody. Żywi się roślinami i larwami owadów – w tym komarów.
• Jaź to większa, stadna ryba, osiągająca nawet 40 cm długości. Dobrze czuje się w oczkach z filtrowaną, dobrze natlenioną wodą. Jest dość płochliwy, ale pięknie prezentuje się w grupie.

Ryby tropikalne – tylko sezonowo

Do oczka wodnego można także wprowadzić ryby tropikalne, takie jak gupiki, danio różowe, mieczyki czy brzanki. Trzeba jednak pamiętać, że nadają się one tylko na ciepłe miesiące – od późnej wiosny do wczesnej jesieni. Temperatura wody musi się utrzymywać powyżej 20°C. Zimą ryby należy przenieść do akwarium.

Wybierając gatunki, warto kierować się wielkością zbiornika, systemem filtracyjnym i temperaturą wody, a nie tylko wyglądem ryb. To podstawa zdrowego, atrakcyjnego i samowystarczalnego oczka wodnego.

Zdjęcie tytułowe: roberto, jeafish, goldi59, acidbeast, Colleenashley / AdobeStock