Materiały i elementy ogrodzenia ogrodu

Ogrodzenie jest jednym z etapów urządzania własnej siedziby. Zwykle najpierw, na czas budowy stawia się tymczasowy płot, buduje się i wykańcza dom, a na końcu stawia ogrodzenie docelowe i urządza ogród. Czasem kolejność bywa inna, wszystko zależy od zasobności portfela. Najlepiej wszystkie te prace prowadzić równocześnie, by po przeprowadzce cieszyć się wykończonym domem i zagospodarowanym ogrodem otoczonym solidnym i efektownym parkanem.

Zaprojektowanie ogrodzenia najlepiej zlecić architektowi projektującemu dom lub ogródek. Dobierze on spójne materiały i dopasuje je do architektury budynku, kolorystyki dachu i elewacji oraz stylu ogrodu.

OGRODZENIE OGRODU: NIEZBĘDNE FORMALNOŚCI

Przed rozpoczęciem projektowania ogrodzenia należy zapoznać się z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Jeśli nie znajdziemy w nim obostrzeń, możemy zaprojektować ogrodzenie pamiętając, że powinno mieć wygodnie rozwiązany wjazd i wejście na posesję. Na budowę ogrodzenia nie trzeba uzyskiwać decyzji o pozwoleniu na budowę.

Jeżeli planujemy zbudować ogrodzenie od strony dróg, ulic, placów, torów kolejowych i innych miejsc publicznych lub wyższe niż 2,2 m - musimy zgłosić to w starostwie. Ogrodzenie nie może naruszać ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Starostwo może też wymagać uzgodnienia rodzaju ogrodzenia z zarządcą drogi.

ELEMENTY OGRODZENIA

Parkan wokół posesji to nie tylko przęsła ale również kilka innych elementów. By tworzyły jednolitą całość powinny być wykonane z tych samych materiałów co reszta ogrodzenia.

FURTKA

Zgodnie z przepisami szerokość furtki nie może być mniejsza niż 90 cm, ale dla wygody tę główną warto zaplanować nieco szerszą. Dobrze jeśli furtka wyróżnia się na tle ogrodzenia i np. jest cofnięta w głąb posesji - tworząc bezpieczną zachęcającą do wejścia "wnękę". Aby podkreślić jej reprezentacyjny charakter można tuż obok posadzić ozdobne gatunki roślin.

Oprócz głównej, umieszczonej zwykle na wprost drzwi wejściowych do budynku, często potrzebna jest jeszcze furtka do śmietnika, czy dodatkowa - umieszczona po przeciwległej stronie ogrodu.

DOMOFON LUB WIDEODOMOFON

Furtka powinna być wyposażona w domofon lub wideodomofon - jeśli z domu nie widać gości stojących przed nią. Do tego celu do furtki trzeba doprowadzić instalację elektryczną, zasilającą te urządzenia. Jeśli wcześniej tego nie dopilnowaliśmy, możemy zdecydować się na modele radiowe, niestety droższe od elektrycznych.

SKRZYNKA NA LISTY

Najprostszym rozwiązaniem jest jej montaż do przęseł i słupków ogrodzenia. W trakcie budowy płotu można także przygotować specjalną wnękę na skrzynkę w murze lub słupku - dzięki której nie będą one wystawać poza lico muru. Najwygodniejszym jednak rozwiązaniem jest wybór skrzynek przelotowych, dwustronnych, z których można wyjmować korespondencję bez konieczności wychodzenia z posesji - je także montuje się w trakcie budowy ogrodzenia.

OŚWIETLENIE

Lampy najlepiej jest instalować na szczycie słupka przy furtce lub pod okapem daszka. Atrakcyjnym i funkcjonalnym rozwiązaniem są także lampy wbudowane w ogrodzenie i zespolone ze skrzynką na listy i bramofonem. Za dnia są prawie niezauważalne, wieczorem natomiast delikatnie oświetlą te miejsca.

BRAMA WJAZDOWA

Na dużych posesjach, oprócz głównej bramy wjazdowej usytuowanej naprzeciwko garażu, montuje się drugą bramę gospodarczą, ułatwiającą dostęp do ogrodu. Zgodnie z przepisami szerokość bramy nie może być mniejsza niż 2,4 m, ale by umożliwiała wygodne manewrowanie autem osobowym i nawet sporadyczne dostawy samochodów ciężarowych powinna mieć co najmniej 4 m.

Dobierając rodzaj bramy wjazdowej, należy obliczyć ile zajmie miejsca na działce, pamiętając o tym, że podczas otwierania nie może wystawać poza działkę. Jeśli miejsce na działce na to pozwala, dobrze jest bramę wjazdową umieścić we wnęce, umożliwiającej zaparkowanie samochodu podczas jej otwierania na posesji, a nie na ulicy - szczególnie jest to wygodne gdy bramę obsługuje się ręcznie.

Do wybory mamy dwa warianty bram:

• przesuwne - stosuje się je, gdy za ogrodzeniem (przed domem) nie ma wiele miejsca. Można wybrać model samonośny lub na rolkach, poruszających się po szynie. Zwykle mają jedno duże skrzydło, któremu trzeba zapewnić miejsce do swobodnego poruszania się wzdłuż wewnętrznej strony ogrodzenia.
  
  Modele samonośne zaopatrzone są w przeciwwagę (element konstrukcyjny zwiększający szerokość skrzydła), która równoważy ciężar skrzydła, zawieszonego na wysięgniku. Umożliwia on poruszanie się skrzydła bez dotykania podłoża, co szczególnie zimą jest dużą zaletą, eliminuje bowiem przymarzanie skrzydła bramy do nawierzchni (jeżeli nie jest wyposażona w system przeciwoblodzeniowy) jak się często dzieje w przypadku bram na rolkach;
  
  
• rozwieralne - aby skrzydła bramy (zwykle dwa, bo szerokość jednego skrzydła nie może przekraczać 3 m) zapewniały wygodny wjazd, powinny się otwierać pod kątem 90-100 stopni. Lżejsze i poręczniejsze są bramy dwuskrzydłowe, szczególnie przy ręcznej obsłudze.
  
  

Bramę wjazdową warto od razu wyposażyć w napęd. Automatyka do bramy nie tylko zapewnia komfort (podczas deszczu nie musimy wysiadać z auta, by otworzyć wjazd), ale i bezpieczeństwo - gdy wychodzimy z samochodu, pozostawiając w nim kluczyki. Jeśli dodatkowo zaopatrzymy ją w zestaw fotokomórek (nadajnik i odbiornik promieni podczerwonych, montowane po przeciwległych stronach wjazdu), nie będzie ryzyka, że zamykające się skrzydło przytnie samochód, psa albo człowieka.

Kupując automatykę wraz z bramą, będziemy mieć pewność, że jej moc i siłowniki (umożliwiają automatyczny ruch skrzydeł) są odpowiednio dobrane. Napęd wprawdzie można zamontować też później, ale kupując komplet zapłacimy znacznie mniej.

ŚMIETNIK

Choć można umieścić go w dowolnej części posesji, to właśnie lokalizacja w linii ogrodzenia jest najbardziej optymalna. Nie zajmuje on wówczas miejsca w ogrodzie, a służby sprzątające mają do niego dogodny dostęp. Najlepiej zaplanować na niego miejsce z dala od furtki. Jeżeli jest to niemożliwe np. na wąskiej działce, dobrze jest śmietnik obsadzić gęstym pnączem lub żywopłotem - będzie wówczas mniej widoczny.

MATERIAŁY NA OGRODZENIA: W CZYM MOŻEMY WYBIERAĆ?

Oferta rynkowa daje wiele możliwości, ważne jednak, aby ogrodzenie było spójne architektonicznie ze stylem budynku, ogrodu i charakterem okolicy, na której się znajduje.

SIATKA

Dzięki atrakcyjnej cenie ten rodzaj materiału wciąż cieszy się dużą popularnością - najczęściej wykonuje się z niej tylną i boczne części ogrodzenia oraz płoty tymczasowe. Siatka wytwarzana jest ze stalowego drutu ocynkowanego (po pewnym czasie trzeba ją zabezpieczyć przed korozją farbą przeznaczoną do powierzchni ocynkowanych) lub powlekanego warstwą tworzywa sztucznego (nie wymaga konserwacji).

Sprzedawana jest w zwojach długości 10-25 m i wysokości 1-2 m. Może być splatana lub zgrzewana ze stalowego drutu średnicy od 2,2 do 5,5 mm. Montuje się ją do słupków stalowych lub betonowych, górą i dołem prowadząc napiętą linkę lub drut stalowy i naciągając przy użyciu napinaczy.

DREWNO

Ogrodzenie z drewna może mieć formę pionowych lub poziomych desek mocowanych w jednym lub dwóch rzędach, tworzących ogrodzenie pełne lub z prześwitami. Wykonanie tych elementów ogrodzenia można zlecić stolarzowi lub kupić gotowe przęsła. Ponieważ drewno ulega korozji biologicznej, trzeba je regularnie konserwować - czyścić z mchu i porostów, szlifować, impregnować i malować lub lakierować.

METAL

W tej kategorii znajdziemy przede wszystkim przęsła ogrodzeniowe ze stali oraz rzadziej z aluminium, oferowane w wysokości do 2,4 m i szerokości ok. 2,5 m.

Do wyboru mamy przęsła z różnym wypełnieniem:

• z prętów lub kształtowników - produkowane najczęściej ze stali ocynkowanej i powlekanej tworzywem lub lakierowanej proszkowo na dowolny kolor. Kształtowniki o profilu otwartym zamyka się szczelnie od góry kapturkiem Poszczególne elementy ogrodzenia mogą być łączone w różne wzory, tworząc np. pionowe konstrukcje łączone u dołu i u góry bądź kratowe;
  
  
• z elementów kutych - wytwarzane ze stali lub droższego i cięższego żeliwa. Zwykle mają bardzo dekoracyjną formę. Zaletą tego typu ogrodzeń jest to, że mogą być wykonane według własnego projektu;
  
  
• z siatki - są to gotowe elementy ogrodzenia z siatki (zabezpieczonej techniką proszkową) rozciągniętej w ramach ze stali lub aluminium. Panele, wraz z zestawem niezbędnych akcesoriów, dostępne są w kilku kolorach i wymiarach.
  
  

Pewnym specyficznym rodzajem ogrodzenia metalowego są obecnie bardzo popularne gabiony, czyli kosze zrobione z ceowników i stalowego drutu ocynkowanego ogniowo. Niekiedy zabezpiecza się je przed korozją powłoką z PVC, lub proszkowo lakierem (z palety RAL). Ustawia się je jeden na drugim, aż do uzyskania założonej wysokości i w dowolnej konfiguracji łączy z innego rodzaju ażurowym ogrodzeniem lub tworzy pełny płot. Wypełnia się je kamieniem, szkłem lub kawałkami drewna.

Gabiony dostępne są w długości do 2,5 m, wysokości 0,3-2 m i szerokości 0,17-0,5 m. Kosze dostarczane są w formie złożonej; na miejscu się je wypełnia np. kamieniami i łączy stalowym drutem lub zszywkami. Nie wymagają fundamentowania, stabilizuje się je tylko punktowo zagłębionymi słupkami (do głębokości min. 70 cm) i wykonuje płytką wylewkę z betonu (powinna być kilka centymetrów szersza od koszy).

BETON

Ogrodzenie z betonu może mieć kilka form:

• paneli prefabrykowanych - ogrodzenie takie składa się z betonowych słupków o wysokości 1-2,5 m oraz paneli (pełnych lub ażurowych) o szerokości 1 lub 2 m i wysokości 0,5-2,5 m, które wsuwa się w fabrycznie przygotowane rowki na słupkach. Słupki wkopuje się w ziemię i zalewa betonem. Demontaż paneli jest równie łatwy;
  
  
• zbrojonego betonu monolitycznego - taki płot stawia się przy użyciu kształtek, które najczęściej imitują granit lub piaskowiec. Elementy ogrodzenia łączy się bez użycia zaprawy i konieczności spoinowania. Kształtki zbroi się prętami stalowymi i wypełnia (od góry) betonem. Innym rozwiązaniem jest tzw. suchy mur, czyli system kształtek betonowych - składający się z kilku, prostych w montażu, elementów tworzących moduły konstrukcyjne, które łączy się za pomocą kleju;
  
  
• betonowych bloczków lub pustaków - tego rodzaju parkan tworzy się z elementów produkowanych w technologii wibroprasowania. Zwykle mają większy rozmiar od cegieł, dlatego łatwo i szybko stawia się z nich mur. Podczas produkcji wyrobom nadaje się rozmaite wymiary, kolory i faktury (gładkie, szlifowane, łupane). Układa się je tak, jak cegły.
  
  

KAMIEŃ

Tego typu parkan buduje się z kamieni ciosanego, łupanego, kamieni polnych lub otoczaków. Najczęściej z bazaltu, granitu i kwarcytu, piaskowca lub wapienia. Z uwagi na wysoką cenę, zwykle kamień stosuje się tylko na lico ogrodzenia, do wypełnienia wykorzystując tańszy materiał.

Kamienie wiąże się zaprawą cementową na różne sposoby:

• ciosane o większych wymiarach układa się ściśle, aby przylegając do siebie, tworzyły lico muru, mniejszymi wypełnia się środek;
• łupane układa się warstwowo - podobnie jak zwykłe cegły;
• z polnych tworzy się nieregularne warstwy, zestawiając kamienie o różnych rozmiarach.
  
  

CEGŁY

Ogrodzenia murowane najczęściej stawia się z cegieł klinkierowych, dostępnych w wielu kolorach. Są one trwałe, mrozo- i wodoodporne. Niemniej jednak koniecznie trzeba zabezpieczyć je od góry specjalnymi daszkami, których kształt umożliwia swobodne spływanie wody opadowej i chroni przed wilgocią nie tylko samą cegłę, ale także spoiny. W sprzedaży znajdują się nie tylko cegły, ale również gotowe kształtki do wykończenia podmurówek, słupków i murków.

TWORZYWA SZTUCZNE

Ogrodzenia z tworzyw sztucznych produkowane są zwykle z PVC lub kompozytu drewnianego. Tworzą panele imitujące drewniane deski. Występują w kilku odcieniach brązu, szarości i bieli. Są lekkie, odporne na uszkodzenia mechaniczne i niekorzystne warunki atmosferyczne, w tym blaknięcie koloru. Ponieważ nie butwieją, jak naturalne drewno, nie wymagają żadnej konserwacji. Zapewniają estetyczne ogrodzenie na długie lata.

KRZEWY

Żywopłot doskonale pełni funkcję osłonową, a ponadto tworzy piękne tło dla pozostałych roślin w ogrodzie. Jeśli zależy nam na tym, aby cieszył oko cały rok i miał zwartą budowę wybierzmy gatunki drzew i krzewów iglastych lubiących cięcie (cis pośredni, żywotnik zachodni, choina kanadyjska, świerk kłujący). Należy je posadzić w jednym rzędzie wzdłuż linii granicy działki. Najlepiej wykopać wspólny rów, ustawić równo drzewka przy sznurku i sadzić je kolejno co 60-100 cm. Podłoże warto użyźnić torfem i kompostem.