Mają różne kształty, kolory i rozmiary, ale wszystkie dodadzą uroku jesiennym dekoracjom. Łukasz Skop wybrał najlepsze odmiany dyń ozdobnych i zaprezentował je na łamach magazynu Gardeners' World Edycja Polska. Każda z nich jest wyjątkowa. Poznaj ich walory.
Dynie ozdobne potrafią odmienić każdą przestrzeń. Można je uprawiać w warzywniku, pozwalając łodygom płożyć się po ziemi, ale też wykorzystać jako rośliny pnące – dzięki wąsom czepnym i pędom o długości do kilku metrów szybko zakryją altanę, pergolę, kratownicę, ogrodzenie lub ażurowy tunel. Kolorowe i lekkie owoce nie obciążają łodyg i wyglądają fantastycznie, kiedy rosną ponad ziemią.
Po zbiorze dynie można wykorzystać do jesiennych dekoracji, ponieważ długo utrzymują ładny wygląd. Dobrze komponują się z kolorowymi liśćmi, jagodami, kwiatami i trawami.
Większość dyń ozdobnych nie nadaje się do spożycia – mają twardą skórkę i gorzkawy, nieapetyczny miąższ. Są jednak odmiany, które nie tylko dobrze wyglądają, ale też wyśmienicie smakują. Ze względu na niewielkie rozmiary idealnie nadają się do faszerowania i zapiekania w piekarniku.
Jak wydłużyć sezon na dynie ozdobne: zasady zbioru i przechowywania
Zbierz dynie z grządek przed pierwszym przymrozkiem. Te ciepłolubne rośliny są wrażliwe na niską temperaturę – jeśli owoc przemarznie, nie będzie się nadawał do dekoracji i długiego przechowywania.
Zbieraj tylko w pełni dojrzałe owoce. Dynie często sygnalizują gotowość do zbioru zmianą koloru skórki z zielonego na żółty lub pomarańczowy (chociaż u niektórych odmian dyń ozdobnych może to nastąpić bardzo późno).
Odetnij dynię od łodygi ostrym sekatorem. Zachowaj szypułkę, która powinna być twarda i sucha. Nie przenoś dyni, trzymając je za szypułkę – może łatwo się odłamać, a owoc pozbawiony szypułki będzie miał krótszą trwałość.
Zostaw dynię w słonecznym miejscu tak długo, jak to możliwe. Skórka stwardnieje, a szypułka zaschnie, wydłużając trwałość owocu.
Jeśli skórka dyni jest uszkodzona, owoc zacznie się psuć (w przeciągu około jednego miesiąca). Do długotrwałych dekoracji wybierz dojrzałe dynie bez obić, pęknięć i zadrapań – w temperaturze pokojowej utrzymają wartość dekoracyjną nawet do marca.
Odmiany dyń o gładkiej, twardej skórce i suchym miąższu przechowują się dłużej niż te o miękkiej skórce z licznymi wypustkami lub pokrytej brodawkami.
Dynie ozdobne dodają charakteru jesiennym dekoracjom, wprowadzając do nich jaskrawe barwy, które o tej porze roku są na wagę złota
Najciekawsze dynie ozdobne – propozycje Łukasza
Fot. Łukasz Skop
Sweetie Pie
Jest bliźniaczo podobna do Baby Boo, ale różni się kolorem skórki, która u tej odmiany jest intensywnie pomarańczowa – wygląda jak miniaturka wielkich dyń, przez co doskonale sprawdza się w jesiennych dekoracjach. Na młodych owocach mogą pojawiać się zielone cętki, które znikają, kiedy owoce zupełnie dojrzeją. To ładna dynia ozdobna, ale też jadalna – ma żółty, soczysty i słodki miąższ. Nadaje się do faszerowania i zapiekania, do ciast i na zupy. Podobne do niej odmiany to m. in. Mandarin i Jack Be Little.
Fot. Łukasz Skop
Baby Boo
Niewielka, ale bardzo charakterystyczna dynia ozdobna rodząca płaskie owoce z wyraźnie zaznaczonymi żebrami. Wyróżnia się białym kolorem skórki, który z czasem zmienia się na kremowy. Skórka jest miękka i dość delikatna, a owoce utrzymują wartość dekoracyjną około 2-3 miesiące. Jej miąższ ma jasnożółty kolor. Jedna roślina rodzi od kilku do kilkunastu owoców co sprawia, że ta odmiana jest wyjątkowo plenna. Można ją jeść (najlepiej upieczoną ze skórką) – ma delikatny, kremowy smak.
Fot. Studio Light & Shade / AdobeStock
Carnival
Jest odmianą powstałą ze skrzyżowania dyni Sweet Dumpling i Acorn (ciemnozielonej, o kształcie żołędzia). Ma wielobarwną skórkę w liczne paski i cętki – kiedy owoce całkowicie dojrzeją, stają się kremowo-pomarańczowe. Ta odmiana łączy atrakcyjny wygląd i wyjątkowy, maślano-orzechowy smak miąższu po upieczeniu. Owoce osiągają średnicę około 15 cm i długo utrzymują atrakcyjny wygląd. W chłodnym pomieszczeniu można je przechowywać nawet całą zimę.
Fot. Łukasz Skop
Sułtański Turban
Wszystkie z wymienionych w tym zestawieniu dyń ozdobnych są odmianami dyni zwyczajnej (Cucurbita pepo), z wyjątkiem tej jednej – Sułtański Turban jest odmianą dyni olbrzymiej (Cucurbita maxima var. turbaniformis). Wytwarza owoce o średnicy około 15 cm lub większe, z charakterystycznym przewężeniem pośrodku, które sprawia, że dynie tej odmiany przypominają wyglądem turban lub leśne grzyby. Owoce mogą być wielokolorowe – czerwone, różowe lub szare, w cętki lub paski. Są raczej nietrwałe, ale jadalne – można je wykorzystać podobnie jak dynię w typie Hokkaido. Nie wszystkie będą jednak równie smaczne.
Fot. anphotos99 / AdobeStock
Korona cierniowa
To mieszanka dyń ozdobnych o owocach różnej wielkości, koloru i kształtu (bardziej lub mniej spłaszczonych) z gładką skórką i charakterystycznymi wypustkami tworzącymi koronę na obwodzie. Ma silne pędy i doskonale pnie się po podporach – można ją wykorzystać do okrywania altan i dyniowych tuneli. Każda roślina rodzi zazwyczaj po kilka owoców, które dobrze i długo się przechowują, o ile wypustki nie zostaną uszkodzone w czasie zbioru i transportu. Ma dużą wartość dekoracyjną, ale nie nadaje się do spożycia – jest twarda i niesmaczna.
Fot. Łukasz Skop
Sweet Dumpling
Kiedy są jeszcze młode, owoce tej odmiany mają kontrastowe kremowo-zielone pasy. Z czasem ciemna zieleń przebarwia się na jaskrawy pomarańcz i dynia zupełnie zmienia swój wygląd. Ma twardą skórkę, pod którą skrywa się jędrny, pyszny miąższ – jest to zarówno dynia ozdobna, jak i jadalna. Doskonale nadaje się do faszerowania i zapiekania. Na jednej roślinie wyrasta zwykle po kilka dyń o średnicy ok. 8 cm.
Fot. Łukasz Skop
Autumn Wings
Cechą rozpoznawczą tej dyni są cienkie wypustki biegnące od wierzchołka każdego owocu do szypułki. Wyglądem przypominają płetwy, a całe owoce – wielobarwne rybki. To niezwykle zmienna odmiana: owoce mogą mieć różną wielkość, kształt, kolor i wielkość wypustek. Zwykle mają długą żywotność, chociaż „płetwy” są podatne na uszkodzenia. Jest silnie rosnącą odmianą, której pędy mogą osiągać do kilku metrów długości. Podobna do niej dynia Little Indian ma na skórce liczne brodawki.
Fot. Łukasz Skop
Pear Bicolor
Kształtem i wielkością przypomina dorodną gruszkę, a wszystkie owoce mają ten sam kolor: częściowo są żółte, a częściowo zielone. Szypułki bardzo łatwo odrywają się od owoców, a skórka jest miękka, co razem sprawia, że ta dynia nadaje się głównie do sezonowych, jesiennych dekoracji, bo dość szybko ulega zepsuciu. Ta plenna odmiana w dobrych warunkach rodzi nawet kilkadziesiąt owoców na jednej roślinie i chociaż mają wyjątkową wartość dekoracyjną, to nie nadają się do spożycia.
Fot. trongnguyen / AdobeStock
Tańcząca dynia z Tennessee
O tytuł największej dyni każdego roku rywalizuje wiele rekordzistek, ale miano najmniejszej dyni na świecie przysługuje właśnie tej – tańczącej dyni z Tennessee, której owoce osiągają zaledwie 6 cm długości. Mają beczułkowaty kształt i przypominają małe zielone gruszki. Można je wprawić w obroty tak jak popularną zabawkę dla dzieci, wirującego bąka. Nie nadają się do jedzenia, ale można je wysuszyć albo wykorzystać jako dekorację do jesiennych wianków.
Fot. anphotos99 AdobeStock
Dynia brodawkowata
Wiele różnych odmian dyń, w tym dynie ozdobne, może wytwarzać brodawki na skórce. Czasem pojawiają się pojedynczo, a czasem jest ich tak wiele, że zakrywają cały owoc. Im więcej brodawek, tym mniejsza trwałość dyni, ponieważ w zagłębienia pomiędzy nimi dostaje się wilgoć i ziemia, co sprzyja psuciu się owoców. Dynie brodawkowate przeważnie mają tylko wartość dekoracyjną, chociaż istnieją także dynie jadalne o dużych owocach, które również wytwarzają brodawki.