Poradnik wysiewania | krok po kroku od nasionka do sadzonki

Nasiona nie są wybredne – one po prostu chcą wykiełkować, a w czym to zrobią, to nie jest dla nich aż tak istotne. Dla roślin, które nie lubią być przesadzane, wybierz od razu małe pojedyncze doniczki, multipalety albo krążki, lub doniczki torfowe. Pozostałe gatunki możesz wysiać do wspólnego pojemnika, a później rozsadzić. Najważniejsze, żeby nie był przezroczysty i miał w dnie otwory odpływowe. Siewki spędzą w nim tylko początkowe dni swojego życia, więc nie musi być też głęboki. Do wysiewów doskonale sprawdzą się płytkie, ale szerokie kuwety i skrzynki.

Uruchom wyobraźnię! Do wysiewów możesz wykorzystać różne plastikowe pojemniki po żywności, którym dasz drugie życie. Specjalne szklarenki do wysiewów są estetyczne, ale i tak często nie przetrwają dłużej niż jeden sezon.

Chcesz zapewnić nasionom jak najlepszy start – to zrozumiałe. Jednak siewki, które dopiero co wykiełkowały, wcale nie potrzebują żyznego podłoża z dodatkiem nawozów, wręcz przeciwnie. Wytworzą bardziej rozbudowany system korzeniowy, kiedy będą musiały szukać korzeniami wilgoci i składników pokarmowych. Podłoże do wysiewów powinno być jednak przepuszczalne dla wody i przez kilka dni po podlaniu utrzymywać jeszcze wilgoć.

Uniwersalną ziemię ogrodniczą zmieszaj pół na pół z perlitem, wermikulitem lub żwirkiem, a później napełnij mieszanką wybrany pojemnik. Do wysiewów zawsze używaj świeżego podłoża.

Ubiegłoroczne nasiona kiełkują lepiej, niż te z poprzednich lat, dlatego dla pewnego rezultatu siej zawsze świeże nasiona. Upewnij się, że nasiona zebrane własnoręcznie są dokładnie oczyszczone ze wszystkich zanieczyszczeń, np. suchych resztek kwiatostanów, które w podłożu jako pierwsze przyciągną grzyby. Jeśli to możliwe, oddziel też złamane, puste i uszkodzone nasiona.

Niektóre markowe nasiona posiadają specjalne kolorowe otoczki, w których mogą znajdować się środki przeciwgrzybowe i zwalczające szkodniki. Wysiewaj je w ochronnych rękawiczkach.

Gatunki roślin, których sadzonki wysadzisz z całą zawartością pojemnika na miejsce docelowe, wysiej umieszczając po 2-3 nasiona w podłożu. Kiedy wzejdą, zostaw jedną, najsilniejszą siewkę. Inne gatunki wysiej, rozrzucając nasiona równomiernie na całej powierzchni podłoża lub siejąc je do płytkich rowków – wówczas będziesz wiedzieć, gdzie dokładnie spodziewać się kiełkowania.

Bardzo drobne, ciemne nasiona zmieszaj ze szczyptą żółtego piasku, co ułatwi wysiew. Większe, płaskie nasiona, np. warzyw dyniowatych, wciśnij w podłoże pionowo na głębokość około 1 cm. Po wysiewie przykryj nasiona cienką warstwą podłoża przesianego przez sito i dociśnij deseczką. Dodaj etykietkę z datą siewu i nazwą odmiany.

Nasiona nie są zakotwiczone w podłożu, dlatego podlewanie strumieniem wody z konewki może je wypłukać na powierzchnię. Podlewaj bardzo ostrożnie, a jeśli nie masz jeszcze wprawy, najlepiej wstaw pojemnik do naczynia lub podstawki z wodą. Wówczas ziemia wciągnie wodę przez podsiąkanie. Wyjmij pojemnik dopiero kiedy zauważysz, że powierzchnia podłoża zrobiła się wilgotna. Po wykiełkowaniu możesz podlewać siewki konewką, starając się unikać moczenia liści.

Do podlewania użyj letniej wody (nigdy lodowatej prosto z kranu!). To jedyny przypadek, kiedy kranówka jest lepsza od deszczówki, która może zawierać zarodniki grzybów niebezpiecznych dla wrażliwych siewek.

Zwiększona wilgotność powietrza i stała wilgotność podłoża sprzyjają dobremu kiełkowaniu nasion, dlatego pojemnik możesz czymś przykryć. Miniszklarenki do wysiewów są wyposażone w dedykowane pokrywy. Na wysiewy w doniczkach możesz nałożyć przezroczyste foliowe woreczki lub nakryć je kawałkiem szyby. Nie używaj nieprzezroczystych materiałów, bo kiełkujące nasiona od samego początku potrzebują jak najwięcej światła. Ustaw wysiewy na najbardziej nasłonecznionym parapecie.

Wbij plastikowy patyczek (drewniany może zapleśnieć) pośrodku doniczki, który podtrzyma foliowy woreczek. Alternatywnie nakryj doniczkę szybą, ale wówczas pilnuj kiełkowania, bo siewki szybko mogą dotknąć jej powierzchni.

Na tym etapie musisz uzbroić się w cierpliwość. Nasiona różnych roślin kiełkują w różnym tempie, a nawet w obrębie jednego gatunku wschody mogą być nierównomierne. Nie popędzaj nasion, przenosząc pojemnik w cieplejsze miejsce. Jeśli na powierzchni podłoża pojawi się biały, watowaty nalot pleśni, zdejmij osłonę pojemnika, zbierz pleśń patyczkiem i nie przykrywaj już ponownie pojemnika. Kiedy tylko większość wysianych nasion wykiełkuje, uchyl osłonę, a po kilku dniach zdejmij ją całkowicie.

Zanim siewka rozwinie pierwsze liście właściwe, często przez powierzchnię ziemi najpierw przebijają się liścienie, które przeważnie mają zupełnie inny kształt i wielkość. Obserwuj siewki, ale nie panikuj!

Nasiona niektórych roślin są mikroskopijne i nieraz trudno uwierzyć, że naprawdę coś z nich wyrośnie. Jeśli wysiejesz całą paczkę nasion „na wszelki wypadek”, możesz otrzymać setki wątłych siewek w jednej małej doniczce. Będą one wymagały przerzedzenia. To bolesny, ale konieczny moment, kiedy musisz wyrwać większą część swoich zasiewów. Słabe siewki nie dadzą w przyszłości silnych roślin. Nadprogramowe siewki możesz jeszcze uratować, pikując je do osobnych doniczek (patrz następny krok).

Zostaw tylko najładniejsze i najsilniejsze siewki, a słabsze usuń zdecydowanym pociągnięciem za liście. Siewki często wyrastają grupami, więc uważaj, żeby nie naruszyć tej, którą masz zostawić.

Kiedy twoje siewki zaczną rozwijać pierwsze liście właściwe, trzeba dać im więcej miejsca. Pikowanie polega na rozsadzeniu siewek do pojedynczych doniczek lub do jednej dużej skrzynki, ale w większym rozstawie. Roślina traci przy tym sporą część korzeni, jednak po przesadzeniu wytworzy ich jeszcze więcej. Zwolni też szalone tempo wzrostu, dzięki czemu łodyga będzie miała czas na wzmocnienie się.

Podważ siewkę patyczkiem, trzymając ją za jeden z liścieni. Uważaj, aby nie złamać ani nie zgnieść delikatnej jeszcze łodygi. W nowym pojemniku posadź siewkę trochę głębiej.

Przerywanie i pikowanie wzmacniają młode rośliny, ale nic nie działa na nie lepiej niż świeże powietrze i słońce. Ustaw doniczkę z rozsadą w uchylonym oknie lub wynieś ją pod chmurkę, aby przyzwyczaić sadzonki do warunków zewnętrznych. Uważaj, bo bezpośrednie słońce może szybko przypalić liście siewek, które dotychczas oglądały je przez szybę. Podeprzyj każdą roślinę patyczkiem, jeśli istnieje ryzyko, że przewróci ją wiatr. Przed połową maja nigdy nie zostawiaj rozsady na zewnątrz na noc.

Wynieś rozsadę rano i zabierz z powrotem jeszcze przed południem. Pierwsza wizyta sadzonek na świeżym powietrzu nie powinna trwać dłużej niż 15 minut. Kolejne mogą być coraz dłuższe.