Ambrozja bylicolistna (Ambrosia artemisiifolia) to wysoka roślina jednoroczna z rodziny astrowatych (Asteraceae). Jej ojczyzną jest Ameryka Północna, jednak roślina zadomowiła się w środowisku naturalnym także w innych rejonach świata, w tym także w Polsce.
Jak wygląda ambrozja bylicolistna?
Ambrozja bylicolistna może dorastać do ok. 100-150 cm wys, tworząc wzniesioną, sztywną, kosmato owłosioną, mocno rozgałęzioną w górnej części łodygę, pokrytą układającymi się naprzeciwlegle lub skrętolegle licznymi, dużymi, miękkimi, podwójnie lub potrójnie pierzastymi, ciemnozielonymi, krótko owłosionymi liśćmi, osadzonymi na krótkich, owłosionych ogonkach.
Ambrozja kwitnie przez większą część sezonu (VII-X), rozwijając rozdzielnopłciowe kwiaty rurkowe: męskie – żółte, dość duże, kuliste, zebrane po kilka w miseczkowatej, zielonej, owłosionej okrywie i tworzące na szczycie owłosionego pędu długie, wzniesione, kłosowe kwiatostany oraz żeńskie – małe, jednokwiatowe, osłonięte zieloną okrywą i wyrastające pojedynczo w węzłach liściowych na pędzie poniżej kwiatostanów męskich. Po zapyleniu kwiaty żeńskie przekształcają się w owoce (niełupki) otoczone drewniejącą, pokrytą kolcami i wyrostkami pokrywą, skrywającą drobne nasiona.
Owoce z nasionami ambrozji mogą rozprzestrzeniać się na znaczne odległości na różne sposoby np. za pomocą wiatru lub wody, przez ptaki, ale też dzięki gospodarczej działalności człowieka (np. z nasionami zbóż czy kukurydzy, zebranymi z zachwaszczonego ambrozją pola uprawnego z przeznaczeniem do dalszej uprawy).
Jakie są wymagania ambrozii? Jak ją uprawiać?
Ambrozja bylicolistna to roślina mało wymagająca i łatwo adaptująca się do różnych warunków siedliskowych (można ją spotkać na nieużytkach, w przydrożnych rowach, rumowiskach, terenach poprzemysłowych, a nawet na wysypiskach), dlatego mimo iż preferuje słoneczne, ciepłe stanowiska i suche, przepuszczalne, piaszczyste lub żwirowe podłoża, poradzi sobie także w półcieniu i na każdej typowej glebie ogrodowej. Nie lubi tylko stagnującej wody i gleb zalewowych.
Ambrozja może być porażana przez choroby grzybowe (np. mączniaka), a liście atakowane przez szkodniki (min. chrząszcze, gąsienice motyli), jednak uszkodzona roślina potrafi szybko się zregenerować.
Ciekawostki – pamiętaj o szkodliwości ambrozii bylicolistnej
Ambrozja bylicolistna to gatunek obcego pochodzenia, który w Polsce taktowany jest jako roślina inwazyjna i ekspansywna, zagrażająca środowisku naturalnemu. Także w uprawach uznawana jest za agresywny, niebezpieczny i trudny do zwalczenia chwast, stanowiący poważną konkurencję dla roślin uprawnych i powodujący duże straty plonu.
Za sukces rozwojowy tego gatunku, odpowiada min. bardzo sprawny system rozmnażania (wytwarzanie dużej ilości nasion), wysoka żywotność i łatwość kiełkowania nasion, zdolność adaptacji rośliny do różnych warunków środowiskowych, szybki wzrost, a także zdolności alleopatyczne (roślina wydziela do podłoża substancje utrudniające kiełkowanie i rozwój innych roślin).
Jednocześnie warto wiedzieć, że ambrozja należy do roślin leczniczych i jest wykorzystywana w ziołolecznictwie do walki z zakażeniami bakteryjnymi i grzybiczymi.
Zdjęcia: Gudellaphoto / AdobeStock