Rodzaje tarasów przy domu: wady i zalety

Taras powinien nie tylko być ładny, przestronny i praktyczny, ale także dobrze harmonizować z otoczeniem, czyli zarówno domem, jak i ogrodem. Określając jego kształt i wielkość pamiętajmy o funkcjonalności.

Pamiętaj też, że lepiej jeśli taras jest nieco za duży, niż za mały. Nie zrób błędu tylko dlatego, że chcesz zaoszczędzić!

Taras przy domu: rodzaje materiałów

Wybierając materiał na jego wierzchnią warstwę należy zachować konsekwencję kolorystyczną. Najlepiej poruszać się maksymalnie w dwóch odcieniach barw, stosując łagodne przejścia między tonacjami.

Ładnie prezentują się nawierzchnie z akcentami z kamienia naturalnego, które uszlachetniają wygląd tańszych nawierzchni z kostki betonowej.

Do jasnej elewacji budynku dobrze pasują nawierzchnie ciemne i w odcieniach brązu, nawiązujące do naturalnych barw ziemi. Dobrze wyglądają na tarasie również jasne kostki brukowe lub kamienne płyty w różnych odcieniach żółci lub piaskowego beżu, które przyjemnie rozjaśniają otoczenie w pochmurne dni.

Nawet najszlachetniejsze nawierzchnie, czy to z kamienia czy z drewna nie powinny konkurować z otaczającą je roślinnością, lecz z nią harmonizować. Dlatego też nie warto układać w najbliższym otoczeniu ogrodu płaszczyzn zbyt wzorzystych czy zbyt barwnych, bo i tak nie będą one tak atrakcyjne, jak kwitnące krzewy, rabata kwiatowa, równo przycięty żywopłot czy dobrze utrzymany trawnik.

fot. JADAR

Niezależnie od wybranej technologii, taras musi być solidny. Jest przecież stale narażony na działanie niekorzystnych warunków atmosferycznych, takich jak deszcz, śnieg, bardzo niska i wysoka temperatura. Wpływ na jego żywotność mają nie tylko zastosowane materiały, ale także prawidłowe wykonanie.

Tarasy najczęściej lokalizuje się z tyłu lub z boku budynku. W ten sposób nie sąsiadują one bezpośrednio z ulicą, tylko z ogrodem. Jeśli mamy dużą działkę, możemy zastanowić się nad zbudowaniem kilku tarasów, także wśród zieleni, na przykład w miejscu wspólnych spotkań przy grillu.

Najwięcej słońca jest na tarasach położonych od południa. Aby można było swobodnie z nich korzystać, warto zamontować chroniącą przed nadmiarem światła markizę lub zadaszoną pergolę. Tarasy znajdujące się po północnej stronie domu świetnie sprawdzą się podczas upałów. Jeśli planujemy jadać na zewnątrz śniadania, warto usytuować taras od wschodu, a jeśli kolacje - od zachodu. Dobrym pomysłem jest wreszcie wykonanie jednego lub dwóch dużych tarasów narożnych, na których słońce będzie operowało przez większą część dnia.

Projektanci przestrzegają, aby taras ogrodowy nie był mniejszy niż 2,5 × 2,5 m. Ale tak naprawdę, im jest większy, tym lepiej, bo wtedy można bez problemu ustawić na nim duży stół z krzesłami, leżaki, grilla czy donice z kwiatami.

Wybierając rodzaj konstrukcji oraz materiały powinniśmy zadbać, aby taras współgrał z charakterem posesji, czyli zarówno ogrodem, jak i budynkiem mieszkalnym. Ważne są nasze preferencje, ale też aspekt praktyczny, estetyczny i oczywiście koszty, które w zależności od zastosowanego rozwiązania mogą bardzo się od siebie różnić.

fot. LIBET

Na narożnych tarasach słońce operuje przez większą część dnia. Dlatego powinniśmy pomyśleć o zadaszeniu w postaci parasola, markizy lub pergoli.

TARAS ZIEMNY UTWARDZANY

Taras na gruncie może mieć dowolny kształt, jest łatwy w utrzymaniu i daje chyba największe możliwości wykończenia. Świetnie komponuje się też z ogrodem, tworząc poniekąd jego naturalną część. Jego wierzchnią warstwę może stanowić kostka brukowa (betonowa lub kamienna), wielkoformatowe betonowe płyty, klinkier, płyty z naturalnego kamienia, drewniane bale. Możliwości jest naprawdę sporo, a każde z rozwiązań ma swoje wady i zalety. W tego typu tarasach można też łączyć ze sobą różne materiały.

Trzeba tylko uważać, żeby nie przesadzić, bo zbytnie udziwnienie projektu może wywołać efekt pstrokacizny. Często firmy, w których kupujemy materiały na taras mają swoich architektów, gotowych udzielić nam darmowych porad lub przygotować projekt. Warto skorzystać z tej możliwości, ponieważ często proponują oni rozwiązania, które nie przyszłyby nam do głowy, mają większe doświadczenie i są w stanie lepiej dopasować kolory.

fot. JADAR

Wymurowany na tarasie kominek czy grill sprawią, że stanie się on miejscem spotkań w gronie rodziny czy znajomych.

Prace nad tarasem należy zacząć od określenia jego kształtu, wyboru materiału, a także sposobu jego ułożenia. Obrys tarasu można wykonać, wbijając na linii jego krawędzi kołki i mocując do nich cienki drut lub sznurek.

Następnie należy wybrać wierzchnią warstwę ziemi na głębokość około 30-40 cm. Powstały wykop najpierw wypełnia się 10-centymetrową warstwą piasku, który następnie poziomuje się, robiąc niewielki spadek od strony budynku i zagęszcza. Następnie można ułożyć geowłókninę, zapobiegającą mieszaniu się warstw nośnych, a na niej ułożyć warstwę odcinającą z grubego piasku (10-15 cm).

Teraz mamy dwie możliwości. Możemy ułożyć albo warstwę z kruszywa łamanego i kolejną z odsiewków kamiennych starannie je zagęszczając, albo 10-centymetrową warstwę zwykłego piasku zmieszanego na sucho glebogryzarką lub łopatą z cementem (w proporcji 9:1). Powierzchnię podkładu wyrównuje się i zagęszcza wibratorem płytowym. Na tak przygotowanej podbudowie możemy układać już warstwę wierzchnią.

Najczęściej tarasy ziemne brukuje się kostką betonową. Od góry może być ona gładka, piaskowana, szczotkowana lub śrutowana, co daje efekt starego bruku. Kostki betonowe mogą mieć bardzo różne kolory i kształty. Niewielkie elementy łatwo jest układać, wymieniać i demontować. Do wyłożenia tarasu wystarczy bruk o grubości 4 cm.

Na nawierzchnię tarasu na gruncie nadaje się również kostka kamienna (przeważnie stosuje się granitową), która zwykle ma kształt kwadratów lub prostokątów o minimalnych wymiarach 5 × 9 cm. Kostki granitowe najczęściej występują w różnych odcieniach szarości, beżu i żółci, są odporne na mróz, promienie UV, wysokie temperatury i kwasy, nie nasiąkają wodą i praktycznie się nie ścierają.

Kolejnym coraz popularniejszym i modniejszym materiałem są płyty betonowe, występujące w formatach od 30 × 30 cm do nawet 100 × 50 cm, które z powodzeniem mogą imitować bardziej szlachetne materiały, jak naturalny kamień czy drewniane bale. Płyty takie mają zwykle od 3,5 do nawet 8 cm grubości i często są utrapieniem wykonawców, bo aby tworzyły gładką powierzchnię, wymagają idealnego wypoziomowania i zagęszczenia podbudowy.

fot. KAMAL

Najpopularniejszym sposobem na wykonanie tarasu jest ułożenie kostki betonowej na gruncie.

Ich bardziej ekskluzywną odmianą są płyty z kamienia naturalnego: granitu, bazaltu, sjenitu, łupka. Są one odporne na mróz, ścieranie i nie wchłaniają wody. Mogą mieć różny kształt i fakturę, a ich grubość zwykle wynosi 2-4 cm. Na taras najlepiej wybierać elementy o porowatej powierzchni (płomieniowane, piaskowane, groszkowane), na których się nie poślizgniemy.

Kolejnym materiałem jest bruk klinkierowy. Jest on trwały, odporny na blaknięcie i ścieranie, antypoślizgowy. Aby się nie brudził, od razu po ułożeniu dobrze jest go zaimpregnować. Wszystkie te nawierzchnie układa się ściśle obok siebie, zostawiając jedynie wąskie fugi o szerokości 5-15 mm, które następnie należy zasypać piaskiem. Zamiast piasku, który z czasem się wypłukuje, można użyć także syntetycznej zaprawy z dodatkiem żywic, która jest przepuszczalna, mrozoodporna, ale nie trzeba jej uzupełniać i nie zarasta chwastami. Ostatnim krokiem jest zaimpregnowanie ułożonej powierzchni, co ochroni ją przed wodą i zabrudzeniami (np. tłuszczem z grilla).

Taras na gruncie można wyłożyć także okorowanymi i zaimpregnowanymi dębowymi balami, najlepiej o średnicy około 15 cm i wysokości 25 cm (w sprzedaży jest także dębowa kostka, ale gdy zmoknie, robi się ona bardzo śliska, w związku z czym lepiej nadaje się pod dach). Tu jednak musimy zastosować nieco inną podbudowę, dając na spód 15 cm żwiru, a na to 10 cm piasku. Bale ustawia się jeden obok drugiego, aby ściśle do siebie przylegały, dobijając je gumowym młotkiem. Na koniec szczeliny między pniakami zamula się piaskiem z wodą.

TARAS BETONOWY

Często buduje się go przy nowych domach, łącząc je w ten sposób z ogrodem. Daje duże możliwości wykończenia, a dobrze wykonany nie wymaga specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych czy okresowej konserwacji. Taras betonowy może pełnić także funkcję tarasu tymczasowego do czasu, aż ułożymy na nim warstwę wierzchnią. Niemniej jednak, jeśli planujemy pokryć go w przyszłości gresem, kamieniem czy drewnem dobrze jest od razu wybrać rozwiązanie docelowe i dostosować do niego grubość wylewki, aby później nie było problemów ze spasowaniem warstwy wierzchniej.

Po określeniu kształtu tarasu (zwykle robi się go na planie kwadratu lub prostokąta) należy wybrać warstwę humusu na głębokość około 30-40 cm. Na dno układa się jedną lub dwie warstwy żwiru, który następnie się zagęszcza, robiąc na wierzchu podsypkę z piasku. Tak przygotowane podłoże nie wymaga hydroizolacji.

Na podbudowę możemy wylać 10-15-centymetrową warstwę betonu, zachowując spadek 1-2% od strony budynku. W beton można wtopić siatkę stalową, zaś co 3 m należy zrobić szczeliny dylatacyjne o szerokości 5 mm. Można też użyć gotowych profili dylatacyjnych. Tak przygotowana powierzchnia jest niezwykle trwała i może służyć nam latami. Wystarczy ją tylko zamiatać i co jakiś czas zmywać wodą, np. za pomocą myjki ciśnieniowej. Oczywiście trzeba pamiętać, że jest to tylko etap przejściowy i prędzej czy później należy ułożyć na tarasie warstwę wierzchnią.

Tarasy betonowe najczęściej pokrywa się mrozoodpornym gresem o chropowatej powierzchni (szkliwiona jest śliska), który nie ściera się i nie wchłania wody. Można także pokusić się o płytki z nieszkliwionego klinkieru, mocowane na legarach drewniane deski, a także płyty z kamienia naturalnego lub betonu, który często imituje szlachetniejsze materiały. Dziś dostępność materiałów jest naprawdę duża, podobnie zresztą jak ich zróżnicowanie cenowe.

Płytki powinny być układane tak, aby mrozoodporna, elastyczna zaprawa klejowa wypełniała całą znajdującą się pod nimi przestrzeń. Inaczej w puste miejsca, prędzej czy później, dostanie się woda. Zaprawę należy układać ciągłą warstwą, a płytki dobrze dociskać. W przypadku większych płyt zaleca się stosowanie specjalnych zapraw klejowych o rzadszej konsystencji, którymi smaruje się również podłoże. Spoinowanie dobrze jest rozpocząć po 2-3 dniach od ułożenia płytek. Płytki kamienne układa się na specjalnie przeznaczonej do nich zaprawie, używa się także specjalnych fug, które nie spowodują ich odbarwienia.

TARAS DREWNIANY

Taras z drewna znakomicie komponuje się z zielenią i elementami małej ogrodowej architektury, jest naturalny i elegancki. Świetnie wygląda jako łącznik domu z ogrodem, ale można zrobić go także w sąsiedztwie altany lub grilla. Drewno jest znakomitym izolatorem, co wpływa na jego walory użytkowe - nawet podczas największych upałów nie parzy stóp. Dużą zaletą takiego tarasu jest także to, że da się go szybko wykonać niemal na każdym podłożu. Jego podstawę może stanowić utwardzona konstrukcja ziemna (trzeba w niej zrobić odpowiedni drenaż), betonowa wylewka lub punktowy fundament, do którego mocuje się legary, a do nich z kolei przytwierdza deski lub panele. Tarasy drewniane mogą mieć kształt regularny lub nieregularny, wykonanie tych drugich jest o wiele bardziej pracochłonne.

fot. CERRAD

Taras drewniany wygląda bardzo elegancko, ale jest drogi w wykonaniu i wymaga regularnych zabiegów pielęgnacyjnych. Na szczęście można użyć materiałów, które wyglądają jak drewno, ale są znacznie tańsze, jak na przykład płytki ceramiczne.

Nawierzchnię mogą stanowić zarówno krajowe, jak i egzotyczne gatunki drewna, jak sosna karelska, modrzew syberyjski, teak, świerk czy dąb. Oczywiście to tylko niektóre z nich. Wszystkie natomiast powinny być odporne na niekorzystne działanie warunków atmosferycznych.

Drewniany taras najczęściej wykonuje się na punktowym fundamencie. Betonowe słupki powinny sięgać na głębokość około 80 cm. Można też użyć słupków fundamentowych i ścianek oporowych. Na betonowych podporach należy umieścić drewniane legary. Aby drewno nie stykało się bezpośrednio z betonem, powinno się wyizolować je warstwą papy, albo umocować w metalowych obejmach. Nie musimy tego robić jeśli zastosujemy legary z PVC. Im fundamentowych podpór jest więcej, tym legary mogą być węższe. Z kolei im mniejszy jest ich rozstaw, tym cieńsze można ułożyć na nich deski. Przykładowo, dla desek o grubości 22 mm legary powinny być zamontowane co 40-50 cm, ale przy deskach 45-milimetrowych wystarczy jeśli będą w odległości 80-100 cm.

Deski mocuje się do legarów wkrętami ze stali nierdzewnej lub mosiądzu. Można też wybrać system deck-dry, w którym wkręty znajdują się od spodu desek, dzięki czemu nie ma ryzyka, że wejdą nam w stopę. Poza tym w tym systemie na wierzchu desek nie ma dziur, w które mogłaby dostawać się woda.

Deski na taras nie powinny być szersze niż 15 cm, bo wówczas łatwiej się paczą. Przypilnujmy, aby wykonawca, przytwierdzając je do legarów zachował między nimi 10-15 mm odstępy. Raz, że drewno przez cały czas pracuje i ułożone zbyt ciasno mogłoby popękać, dwa - dzięki przerwom pod powierzchnią tarasu zachodzi cyrkulacja powietrza, eliminująca ryzyko zawilgocenia, a w dalszej kolejności gnicia desek.

Górna płaszczyzna deski może być gładka lub ryflowana. Gładką łatwiej utrzymać w czystości i zaolejować, a poza tym wolniej pojawiają się na niej pęknięcia. Ryflowana z kolei ma właściwości antypoślizgowe i lepiej odprowadza wodę.

fot. KOPP

Układając taras z drewna miedzy deskami należy zostawić niewielkie przerwy, ponieważ elementy cały czas pracują. Oprócz tego zapewnią one właściwą wentylację, zapobiegając zawilgoceniu desek.

Jedną z największych wad tarasów z drewna jest to, że trzeba je regularnie konserwować. Najważniejszym zabiegiem jest olejowanie, które powinniśmy wykonywać przynajmniej raz do roku, najlepiej wiosną. Można używać do tego olejów lnianych, które długo schną albo olejów wodorozcieńczalnych, zawierających wnikające w drewno woski, które chronią je przed wodą. Przed olejowaniem, które każdy jest w stanie wykonać samemu za pomocą szerokiego pędzla, taras należy starannie zamieść, zmyć mopem i dokręcić deski, jeśli oczywiście przez zimę się poluzowały. Nie wolno natomiast korzystać z myjki ciśnieniowej, która może wypłukiwać z drewna naturalne barwniki.

TARAS Z KOMPOZYTU

Udoskonalonym chemicznie drewnem są kompozyty (niestety są też sporo droższe), robione z mączki drzewnej i polimerów. Wyglądają i pachną jak drewno, ale są o wiele odporniejsze na niszczące działanie wody, słońca, mrozu, szkodników czy grzybów. Deski kompozytowe nie butwieją, nie odkształcają się, są przyjazne dla środowiska i nie wymagają zabiegów konserwujących. Można czyścić je środkami do drewna lub myjkami ciśnieniowymi.

fot. KOPP

Dzięki opatentowanemu systemowi deck-dry wkręty znajdują się pod powierzchnią tarasu, a deski nie przylegają bezpośrednio do legarów, co utrzymuje je dłużej w lepszym stanie.

Elementy kompozytowe montuje się do legarów z drewna, stali, PVC albo aluminium za pomocą niewidocznych klipsów albo krętów ze stali nierdzewnej. Odstępy pomiędzy legarami powinny wynosić 30-40 cm. Należy pamiętać także o pozostawieniu niewielkich szczelin dylatacyjnych między deskami.

Źródło: Magazyn Budujemy Dom 5/2017, zdjęcie tytułowe: LIBET