Łańcuch do pilarki – jak dobrać właściwy i na co zwrócić uwagę?

Z czego składa się łańcuch do pilarki?

Każdy łańcuch tnący do pilarki, czyli piły łańcuchowej inaczej też mechanicznej, składa się z trzech elementów: ogniw prowadzących, ogniw łączących oraz zębów tnących. Najważniejsze z punktu widzenia dopasowania do pilarki są ogniwa prowadzące. To one poruszają się w rowku prowadnicy, są napędzane przez bęben sprzęgła i stabilizują łańcuch podczas pracy. Równie istotne są zęby tnące – to one przecinają drewno i występują w różnych profilach, wpływających na agresywność i precyzję cięcia.

Fot. ed. kontur-vid / AdobeStock

Podstawowe parametry łańcucha – 4 rzeczy, które trzeba znać

Aby dobrze dobrać łańcuch do konkretnej pilarki i prawidłowo jej używać, należy zwrócić uwagę na cztery podstawowe parametry:

1. Podziałka łańcucha

Podziałka łańcucha to jedna z najważniejszych informacji, jaką trzeba znać, wybierając łańcuch do pilarki. Od niej zależy, czy łańcuch będzie pasować do Twojej pilarki i jak będzie się sprawdzał przy różnych pracach.

Jak to działa?

Podziałka to odległość między nitami (łączeniami) łańcucha – a konkretnie: między pierwszym a trzecim nitem, podzielona na pół. Brzmi technicznie? Już wyjaśniamy. Wyobraź sobie, że patrzysz na łańcuch i widzisz rząd metalowych nitek (zgrzewów). Mierzysz odstęp między pierwszym i trzecim z nich – a potem dzielisz wynik przez dwa. To właśnie podziałka.

W jakich jednostkach się ją podaje?

Zawsze w calach, np.: 1/4 cala, 0.325 cala, 3/8 cala, 0.404 cala, lub (najrzadziej) 3/4 cala.

Co to oznacza w praktyce?

• Mała podziałka (np. 1/4” lub 0.325”)
  To łańcuchy do dokładnych i lżejszych prac – np. w ogrodzie, przy cięciu gałęzi czy cienkiego drewna. Są bardziej precyzyjne i nie obciążają mocno silnika.
• Duża podziałka (np. 3/8” lub 0.404”)
  Takie łańcuchy są mocniejsze i agresywniejsze. Służą do cięcia grubszych kłód, twardego drewna, pracy w lesie lub na budowie. Wymagają pilarki o większej mocy.

Podziałka musi pasować do innych części pilarki – prowadnicy i bębna sprzęgła. Jeśli kupisz łańcuch o innej podziałce niż ma Twoje urządzenie, po prostu go nie zamontujesz albo coś się zepsuje zaraz w momencie włączenia urządzenia!

2. Grubość ogniw prowadzących

Ten parametr odpowiada za dopasowanie łańcucha do rowka prowadnicy. Wyobraź sobie, że prowadnica to tor kolejowy, a ogniwa prowadzące to koła pociągu. Jeśli koła są za cienkie – będą się chwiać. Jeśli za grube – nie wjadą na tory. Tak samo jest z łańcuchem.

Jakie są popularne grubości ogniw?

Podaje się je w milimetrach lub calach. Najczęściej spotykane to: 1,1 mm (0.043”), 1,3 mm (0.050”), 1,5 mm (0.058”) i 1,6 mm (0.063”).

Co się stanie, jeśli grubość nie będzie pasować?

• Za cienkie ogniwo: łańcuch będzie się "latał" w prowadnicy, co może powodować szarpanie, gorsze cięcie, a nawet niebezpieczne przeskakiwanie.
• Za grube ogniwo: może się zablokować w prowadnicy, a nawet uszkodzić maszynę – np. bęben sprzęgła lub prowadnicę.

3. Liczba ogniw prowadzących

Liczba ogniw prowadzących to nic innego jak długość łańcucha. Bez tej informacji nie da się kupić właściwego modelu – nawet jeśli zgadza się podziałka i grubość ogniwa.

Jak to działa?

Każdy łańcuch składa się z małych elementów (ogniw), które poruszają się w rowku prowadnicy. Im dłuższa prowadnica, tym więcej ogniw potrzeba, żeby łańcuch mógł się po niej swobodnie przesuwać.

Gdzie szukać tej informacji?

Liczbę ogniw oznacza się skrótem DL (z ang. Drive Links), np.: 56DL, 64DL, 72DL itd.. Oznaczenie to można znaleźć: na opakowaniu łańcucha, na starym łańcuchu (czasem wybite na ogniwie), w instrukcji obsługi pilarki.

Jeśli nie ma nigdzie oznaczenia, wystarczy policzyć ręcznie każde ogniwo prowadzące w dotychczas używanym łańcuchu. To najpewniejszy sposób.

4. Kształt zębów tnących

Każdy ząb tnący na łańcuchu ma swój profil, czyli kształt. To właśnie on decyduje o szybkości cięcia, komforcie pracy i odporności na stępienie. Wybór profilu powinien zależeć od tego, co i jak często tniemy, oraz czy liczy się dla nas precyzja, czy szybkość.

Najczęściej spotykane profile zębów:

• Zęby pełne dłuto (nazywane też „pełne dłuto” albo „kanciaki”) – mają ostry, kanciasty kształt, są mocne i szybkie w cięciu – idealne do miękkiego drewna, ale też szybko się tępią i są trudniejsze do naostrzenia. Można je poznać po kącie prostym (90°) między górną a boczną powierzchnią zęba.
• Zęby pół dłuto (czyli zaokrąglone) – mają łagodniejszy, zaokrąglony kształt, są mniej podatne na stępienie i lepiej radzą sobie z zanieczyszczonym drewnem (np. piaskiem, korą, pyłem). To najczęściej fabrycznie montowane zęby w wielu pilarkach ogrodowych.
• Zęby o ściętym profilu – stosowane najczęściej w pilarkach do precyzyjnego cięcia, np. w stolarni. Dają bardzo czyste i kontrolowane cięcie, zmniejszają ryzyko wyrywania lub rozszczepiania drewna. Idealne do cięcia twardego, suchego materiału, gdzie liczy się dokładność.

Jak znaleźć właściwy łańcuch?

Aby znaleźć właściwy łańcuch do pilarki, najlepiej zacząć od sprawdzenia informacji podanych przez producenta w instrukcji obsługi – tam zwykle znajdują się wszystkie zalecane parametry. Cenne dane techniczne można także znaleźć bezpośrednio na prowadnicy, gdzie często są wygrawerowane oznaczenia dotyczące podziałki, grubości i długości łańcucha. Warto przyjrzeć się samemu łańcuchowi – na jego ogniwach prowadzących często wybite są symbole, takie jak liczba ogniw (np. „72DL”), grubość (np. „1.5mm”) czy podziałka (np. „0.325”).

Fot. Nomad_Soul / AdobeStock

Pomocne będą również informacje zamieszczone na opakowaniu – większość producentów podaje tam komplet parametrów oraz zalecany kąt ostrzenia zębów. Jeśli łańcuch nie ma żadnych oznaczeń, można posłużyć się suwmiarką lub specjalnym przymiarem do pomiaru łańcuchów.

Co jeszcze warto wiedzieć przed montażem?

Łańcuch wymaga odpowiedniego napięcia. Nie może być ani zbyt luźny, ani zbyt napięty. Prawidłowo napięty łańcuch:

• nie odstaje od prowadnicy,
• daje się lekko przesunąć ręką w rękawicy,
• nie powoduje nadmiernego oporu w napędzie.

Zbyt mocne napięcie prowadzi do szybszego zużycia bębna sprzęgła, gwiazdki napędowej i prowadnicy, a także zwiększa ryzyko awarii.

Wskazówka: zawsze sprawdzaj naprężenie po kilku pierwszych cięciach oraz co wypalenie zbiornika paliwa. Nowy łańcuch musi się ułożyć – wtedy też może się lekko wydłużyć.

Dla większości osób pół dłuto będzie najbardziej uniwersalnym wyborem, szczególnie przy codziennej pracy z drewnem opałowym. Profesjonaliści często sięgają po pełne dłuto, gdy zależy im na maksymalnej wydajności.

Wybór łańcucha to nie kwestia przypadku – to techniczna decyzja, która wpływa na bezpieczeństwo używania pilarki, wygodę i żywotność pilarki. Warto poświęcić chwilę, by dobrze dopasować parametry i cieszyć się sprawną oraz bezpieczną pracą.

Zdjęcie tytułowe: HENADZY / AdobeStock