Mszyce na warzywach. Jak wyglądają? Jakie warzywa atakują? Jak się ich pozbyć?

Jakie mszyce mogą atakować warzywa? 

Na ogrodowych roślinach występuje co najmniej kilkanaście różnych mszyc, które zazwyczaj żerują na kilku żywicielach. Podobnie jest w przypadku warzyw, które atakowane są przez co najmniej kilka różnych gatunków tych niewielkich pluskwiaków.

To się przyda

Agrocover Spray – mszyce, przędziorki, wciornastki – 750 ml Target

MULTI-INSEKT – zwalcza mszyce i inne owady – 750 ml | Substral Naturen

Deltam Natura spray – na mszyce i inne szkodniki – 1 l Protect Garden

Sanium AL – spray owadobójczy – 1 l | Protect Garden

Najczęściej w uprawach warzyw szkody wyrządzać mogą:

• mszyca brzoskwiniowo-ziemniaczana – przybiera różne barwy - zielonkawą, żółtą, a czasem różową; w pierwszym pokoleniu powstają bezskrzydłe samice, żerujące na morelach i brzoskwiniach; kolejne, uskrzydlone pokolenia, przenoszą się na innych żywicieli – głównie na ziemniaka i inne rośliny psiankowate, np. pomidory, paprykę, ale atakują też buraki;
  
  
• mszyca trzmielinowo-burakowa – zwykle zielono-brunatna lub czarna, może wytwarzać wiele pokoleń, żerujących na różnych roślinach/żywicielach (np. bób, burak, fasola, szpinak); ich jaja zimują zwykle na jaśminowcach, kalinach lub trzmielinach, skąd później przenoszą się między innymi na warzywa;
  
  
• mszyca kapuściana – pierwsze, bezskrzydłe pokolenia mają matowo-zieloną barwę z woskowym nalotem, a kolejne osobniki są zielone z czarną głową; żerują głównie na kapuście głowiastej i innych warzywach z rodziny kapustowatych;
  
  
• mszyca porzeczkowo-sałatowa – osiąga do 3mm długości i jest zielona; składa jaja, które zimują na pędach porzeczki lub agrestu, a w kwietniu wylęgają się z nich larwy, żerujące na najmłodszych liściach i pędach; dorosłe, uskrzydlone osobniki przenoszą się na wtórnego żywiciela, którym zwykle jest sałata lub cykoria;
  
  
• mszyca ziemniaczana smugowa – jedna z większych mszyc – ma smukłe ciało o długości do około 3-4mm i zwykle koloru zielonego, choć bywa też różowe lub czerwone; na grzebiecie form bezskrzydłych widoczny jest charakterystyczny, ciemniejszy pasek (smuga); żeruje na różnych gatunkach roślin ozdobnych (np. róża) i warzyw (np. papryka, bakłażan, sałata, pomidor, ziemniak);
  
  
• mszyca ogórkowa – osobniki bezskrzydłe są żółte oraz zielone, a pokolenia uskrzydlone mają barwę czarną; żerują na różnych krzewach ozdobnych, a następnie przenoszą się na ogórki, tworząc kolonie na najmłodszych liściach i pędach (mogą atakować też dopiero wschodzące ogórki);
  
  
• mszyca wierzbowo-marchwiowa – zwykle przybiera barwę czarno-zieloną, a do rozwoju potrzebuje wierzby, jako pierwotnego żywiciela, a następnie przenosi się na warzywa z rodziny selerowatych, czyli marchew, pietruszkę, koper, a także na kolendrę i lubczyk, powodując deformacje i zamieranie ich liści. 

Fot. boulham, happyculteur, Tomasz / Adobe Stock

Jakie szkody powodują mszyce na warzywach? 

Większość z tych szkodników wysysa soki z najmłodszych liści i pędów, co osłabia rośliny oraz powoduje ich żółknięcie, deformacje, a nawet zamieranie. Niektóre żerują jedynie na korzeniach warzyw (np. bawełnica topolowo-sałatowa). Ich intensywnemu namnażaniu i rozwojowi sprzyja szczególnie bezdeszczowa, słoneczna, ciepła pogoda.

Mszyce mogą przenosić wiele choroby wirusowe oraz grzybowe. Dodatkowo, mszyce pozostawiają na roślinach lepką wydzielinę, tzw. rosę miodową (spadź), która jest pożywką do rozwoju grzybów sadzakowych (czarny osad), co hamuje fotosyntezę i negatywnie wpływa na procesy wymiany gazowej (oddychania roślin). 

Naturalne metody i preparaty na mszyce

Aby unikać zagrożenia ze strony mszyc, ale też używania chemicznych środków ochrony roślin, warto pilnie obserwować warzywa i w przypadku pojawienia się pierwszych szkodników, zastosować preparaty domowej roboty.

Warto pamiętać, że warzywa czy zioła uprawiamy po to, by je spożywać lub dodawać do posiłków, więc unikanie środków chemicznych będzie bezpieczniejsze dla naszego zdrowia, ale też środowiska (np. dla pszczół).

Fot. Alla, happyculteur, Paul Maguire / Adobe Stock

Aby odstraszyć mszyce można w prosty sposób przyrządzić w domu lub ogrodzie opryski na bazie, np.:

• wodnego roztworu octu, płynu do naczyń, szarego mydła, mleka, sody oczyszczonej
• wyciągów z wrotyczu, mniszka lekarskiego, aksamitki
• wywaru z cebuli lub czosnku
• gnojówki z pokrzywy

Fot. Patryssia, Valerii Honcharuk / Adobe Stock

Środki specjalistyczne do walki z mszycami 

Przy większym nasileniu szkodników można sięgnąć też po specjalistyczne, ale nietoksyczne środki do zwalczania szkodników, oparte na naturalnych komponentach. Warte polecenia są nieszkodliwe, nie wymachujące okresu karencji preparaty, które pokrywają insekty powłoką (gęsta forma oleju lub wosku), powodującą ich unieruchomienie i zamieranie.

W taki sposób działają między innymi niechemiczne środki Siltac, Emulpar oraz inne o podobnym działaniu (np. oferowane w sprzedaży w formie gotowego sprayu), które zawsze należy stosować zgodnie z instrukcją producenta. 

Ważne! Jeśli mszyc na warzywach jest bardzo dużo i jednak decydujemy się na użycie preparatów chemicznych (np. Karate Zeon), pamiętajmy o bezpieczeństwie, czyli stosowaniu zalecanych dawek, okresu karencji i terminów oprysków, a informacje na ten temat zawarte są w etykiecie każdego środka.

Zdjęcie tytułowe: Tomasz, Кузнецова Евгения / Adobe Stock