Kowal bezskrzydły: czy jest szkodnikiem? Jak się go pozbyć?

Kowal bezskrzydły (Pyrrhocoris apterus) to pluskwiak z rodziny kowalowatych (Pyrrhocoridae). Jego najbardziej znana, potoczna nazwa – tramwajarz, prawdopodobnie wzięła się to od tego, że w czasie kopulacji owady te łączą się ze sobą odwłokami i potrafią tak wytrwać nawet przez kilkadziesiąt godzin! Wyglądają jak żywe, owadzie tramwaje przegubowe przy czym nie tracą na zwinności – pary złączonych owadów poruszają się bez najmniejszych problemów, przy czym dzieci czasem nawet upierają się, że "te podwójne są przecież szybsze!"

Owad doczekał się także jeszcze innej, mniej chlubnej nazwy – "cmentarnik". Na cmentarzach był i jest spotykany prawdopodobnie z uwagi na dostępność pokarmu. W miejscach spoczynku naszych bliskich często sadzi się lipy oraz mało wymagające robinie akacjowe, a soki roślinne tych drzew to jeden z głównych pokarmów kowali.

Czy "tramwajarz" powoduje szkody? Czy kowal jest szkodnikiem?

Owad ze względu na powszechne i masowe występowanie jest często tępiony tak jak organizmy szkodliwe. Zdarza się, że spotyka się go nie tylko w ogrodach, ale także elementach małej architektury, elewacji domów oraz w ich wnętrzu. Nie jest to jednak szkodnik zieleni czy martwego drewna. Po prostu obiera sobie takie miejsca na kryjówki lub wygrzewa się na słońcu (to ciepłolubny gatunek).

To się przyda

Pułapka na muszki owocówki – 15 ml | Target

Pułapka na mole kuchenne – 2 szt. | Target

4Insekt Bomb - Bomba Na Pluskwy 400 ml Target

Pułapka na rybiki (srebrzyki) – 2 sztuki | Target

Żywi się sokiem z wspomnianych wcześniej lip i robinii, nie czyniąc im szkody. Swoje kłujki (element aparatu gębowego owadów) wbija w nasiona, które spadły już na ziemię. Czasem spożywa także soki z opadniętych owoców oraz martwych owadów (nawet w obrębie gatunku!).

Naturalni wrogowie kowala

Kowal ma krzykliwe odstraszające czerwono-czarne zabarwienie (młode osobniki są pomarańczowe). Dla wielu drapieżników to wystarczy, aby pozostawić go w spokoju. W dodatku może produkować cuchnącą wydzielinę (produkt uboczny przy spożywaniu nasion). Z tego względu owad z reguły żyje i rozmnaża się nieniepokojony przez dziką faunę. Do "smakoszy" kowali bezskrzydłych można zaliczyć borsuki, chociaż i dla nich są raczej pokarmem alternatywnym – na tzw. "czarną godzinę". Okazuje się więc, że największym wrogiem tych zwierząt jest... człowiek. Kowal ze względu na swoją liczebność wielokrotnie uraża poczucie estetyki ludzi, a u niektórych budzi strach.

Fot. Jerzy Górecki/Pixabay

Lokalna społeczność z ograniczoną odpowiedzialnością?

Kowal żyje w dużych grupach, nie jest to jednak "społeczeństwo" tak rozwinięte jak u pszczół czy mrówek. Kowale chociaż żyją razem, to jednak osobno. W żadnym stopniu nie współpracują ze sobą (no może poza dezorientowaniem przeciwnika swoją ilością). Wręcz przeciwnie – zdarza się, że dochodzi wśród nich do aktów kanibalizmu. Przeżywa najsilniejszy – biada tym słabym i chorowitym!

Kowale łączą się w pary jedynie w czasie godów. Pomimo że do zapłodnienia dochodzi szybko, owady na długo pozostają złączone ze sobą: samica pełni rolę... lokomotywy i kierowniczego, a samiec posłusznie za nią wędruje. Tak długi akt prawdopodobnie podyktowany jest egoizmem samca (próbą przekazania genów). W ten sposób osobnik męski niweluje ryzyko zapłodnienia danej samicy przez rywala.

Tekst: źródło – Michał Mazik/egros.pl/ogrod-z-pasja, zdjęcie tytułowe: Ulrike Leone/Pixabay