Rybik cukrowy, srebrzyk | Jak wygląda? Skąd się bierze? Jak go zwalczyć?
Owady i insekty pojawiają się w każdym domu, szukając schronienia lub pożywienia. Jednak ich obecność jest niepożądana, gdyż część z nich może być niebezpieczna dla zdrowia, a praktycznie wszystkie wywołują wstręt i obrzydzenie. Tak jest np. w przypadku rybika cukrowego, który z czasem pojawia się praktycznie w każdej łazience. Skąd się biorą rybiki cukrowe w domu? Czy rybiki cukrowe są niebezpieczne dla człowieka? Jak pozbyć się rybików cukrowych z domu?
Spis treści
Jak wygląda rybik cukrowy?
Rybiki cukrowe (Lepisma saccharina) to małe, ale niezwykle szybkie i zwinne owady bezskrzydłe zaliczane do sześciogonków. Nazywane są również srebrzykami z uwagi na ich połyskliwy wygląd. Obłe, podłużne ciało kształtem przypomina nieco rybę (stąd nazwa) i osiąga długość do 10 mm. Ciało pokryte jest białymi i brunatnymi łuskami, które nadają rybikowi metaliczną barwę. Spodnia część ciała jest odrobinę jaśniejsza, a na odwłoku znajdują się charakterystyczne dwa lub trzy wyrostki odwłokowe. Na głowie znajdują się proste, długie i kierowane do przodu czułki. Odnóża zakończone są w pazurki, ale rybiki potrafią się poruszać tylko po poziomych powierzchniach.
Czy rybik cukrowy jest pożyteczny, czy groźny dla człowieka?
Rybik cukrowy nie jest owadem pożytecznym, ale też nie jest groźny dla człowieka – nie gryzie i raczej nie roznosi chorób. Mimo to jego obecność nie jest przyjemna, a jego wygląd wywołuje obrzydzenie u większości osób. Mała liczba rybików cukrowych często pozostaje niezauważona, ale przy większej ilości insektów może dojść do znacznych zniszczeń w mieszkaniu – zarówno jeśli chodzi o wyposażenie, dekoracje, jak i przedmioty codziennego użytku. Dlatego zdecydowanie lepiej zwalczać rybiki, jak tylko zauważymy, że w mieszkaniu pojawia się ich większa ilość.
Gdzie się chowają rybiki cukrowe?
Rybiki cukrowe prowadzą nocny tryb życia, dlatego ciężko je zaobserwować w mieszkaniu, nawet jeśli się w nim znajdują. Zazwyczaj zauważyć je można tuż po zapaleniu światła w łazience w środku nocy – rybiki szybko uciekają do swoich kryjówek, a potrafią się zmieścić w nawet niewielkich otworach. Co więcej, żywią się najróżniejszymi materiałami, więc mogą się zagnieździć wśród ręczników, przy tapecie, czy w książkowych zbiorach. W dzień zazwyczaj przebywają w rurach i odpływach, gdzie mają dla siebie idealne warunki. Gniazdo można znaleźć również pod wykładziną, w szczelinach pomiędzy płytkami, a także w miejscu przechowywania mokrych szmatek lub mopa. Dlatego ich gniazdo jest bardzo trudno zlokalizować, chociaż można spróbować to zrobić, obserwując, dokąd uciekają rybiki.
Co je rybik cukrowy?
Rybik cukrowy może jeść praktycznie wszystko. Przede wszystkim może żywić się tym, co człowiek, a dodatkowo zjada papier, klej, tapety i naturalne tkaniny. Najbardziej oczywiście lubi cukier i wszystkie produkty, które zawierają go w dużej ilości. Rybiki cukrowe mają bardzo szerokie upodobania żywieniowe, a to oznacza, ze szkody mogą wyrządzić w mniej oczywistych miejscach, jak biblioteki, muzea, czy archiwa.
Jak się rozmnaża?
Rybiki cukrowe rozmnażają się przez jaja, a samica może złożyć nawet 100 jaj pojedynczo lub w grupach po kilka sztuk. Jaja składane są w szczelinach, zakamarkach lub bezpośrednio na pokarmie, na którym będą mogły żerować larwy. Do prawidłowego rozwoju jaj niezbędna jest znaczna wilgotność, inaczej młode okazy zaschną. Czas do osiągnięcia stadium larwalnego rybika zależny jest od temperatury powietrza – im ona wyższa, tym szybciej rozwija się jajo.
Larwy po wyjściu z jaja mają około 2 milimetry długości, nie mają wyrostków ani szczecin, które pojawiają się dopiero pod czwartym (pierwsza para) i ósmym linieniu. Po 10 linieniu rybik cukrowy osiąga dojrzałość i jest zdolny do rozmnażania się. Rozwój larwy jest dość długi i w zależności do warunków trwa od 3 do 4 miesięcy. Co ciekawe temperatura powietrza i wilgotność wpływają na długość życia rybików: przy 27 stopniach Celsjuszach żyją one zazwyczaj 3,5 roku, a przy 32 stopniach Celsjusza 1,5 roku, czyli znacznie dłużej niż większość owadów.
Co zrobić, żeby nie mieć rybików cukrowych w domu?
Podstawą tak, jak w przypadku innych insektów jest utrzymanie porządku w domu. Chowanie żywności i regularne sprzątanie ograniczają ryzyko pojawienia się jakichkolwiek owadów, dlatego warto dbać o swój dom. W przypadku rybików znaczenie ma również wilgotność, gdyż owady te lubią ciemne i wilgotne miejsca, a to oznacza, że nie zawędrują do domu, w którym jest sucho. Warto więc likwidować wszelkie przecieki, kontrolować wilgotność w pomieszczeniach (szczególnie w łazience i kuchni) i wprowadzać środki, które zapobiegną zawilgoceniu domu (np. osuszacz powietrza lub odpowiednie rośliny). Należy też zadbać o właściwą wentylację pomieszczeń oraz likwidację ewentualnej pleśni, która jest pożywieniem dla rybików.
Czym zwalczać rybiki cukrowe?
Całkowite pozbycie się rybików cukrowych jest bardzo trudne ze względu na ich długowieczność, wysoką odporność na głód i czynniki zewnętrzne oraz umiejętność chowania się w najmniejszych zakamarkach. Jednak przy dużej ilości insektów warto podjąć walkę, aby przynajmniej zmniejszyć ich ilość. Poza dbaniem o porządek i kontrolą wilgotności w pomieszczeniach można również wykorzystać gotowe preparaty owadobójcze – zarówno aerozole, jak i pułapki na insekty. Dobrze sprawdza się również cukier puder zmieszany z kwasem borowym w stosunku 1:2, Taką mieszaninę należy umieścić w miejscach bytowania rybików. Najlepiej preparat dać na kawałek papieru (celuloza zwabi rybiki), na który dodatkowo można wylać trochę miodu (cukier działa wabiąco), a rybiki przykleją się do pułapki.
Tekst: Redakcja ZielonyOgrodek.pl, G.T., zdjęcie tytułowe: Stanislav Duben / Adobe Stock
