Dlaczego woda stoi na działce?
Zalegająca woda na działce to częsty problem na glebach nieprzepuszczalnych – przede wszystkim gliniastych, zbitych i źle napowietrzonych. Taka gleba chłonie wodę bardzo wolno, a podczas intensywnych opadów nie radzi sobie z jej odprowadzeniem. Jeśli teren jest dodatkowo położony w niecce, a poziom wód gruntowych jest wysoki, woda nie ma gdzie odpływać i zaczyna się kumulować.
Czasami przyczyną są też błędy w aranżacji przestrzeni: zbyt intensywnie ubita ziemia pod trawnikiem, zabetonowane alejki, zbyt mały spadek terenu lub brak odpowiedniego odwodnienia wokół domu. Nawet szczelne ogrodzenia mogą pogarszać sytuację, jeśli uniemożliwiają odpływ wody z działki na sąsiedni teren (albo odwrotnie – dopuszczają jej napływ).
Czy stojąca woda jest niebezpieczna?
Tak, i to na wielu poziomach. Przede wszystkim nadmiar wody niszczy systemy korzeniowe roślin – szczególnie tych ozdobnych i owocowych. Korzenie zaczynają gnić, a rośliny więdną mimo wilgotnego podłoża. Dodatkowo woda wypłukuje składniki odżywcze z gleby, co prowadzi do jej jałowienia. Stała wilgoć sprzyja też rozwojowi grzybów, glonów i chwastów.
Woda może również przesiąkać do fundamentów budynku, powodując wilgoć w piwnicy i ścianach. W skrajnych przypadkach prowadzi to do pękania elewacji, pleśni i poważnych kosztów remontowych. W ogrodach użytkowych, jak warzywnik czy sad, skutki są jeszcze bardziej dotkliwe – rośliny nie rosną, chorują lub zamierają.
Czy drenaż to najlepsze rozwiązanie?
Drenaż to rozwiązanie klasyczne, ale nie uniwersalne. Owszem, sprawdza się w sytuacjach, gdy cała działka wymaga odwodnienia, szczególnie przy bardzo zwięzłych glebach i braku naturalnego spadku. Jednak to kosztowne i inwazyjne rozwiązanie, które wymaga rozkopania ogrodu, ułożenia rur, zasypania żwirem i podłączenia do systemu odprowadzającego wodę.
Nie każdy może sobie na to pozwolić – zarówno z powodów finansowych, jak i praktycznych. Drenaż bywa również nieskuteczny, jeśli nie zostanie dobrze zaprojektowany, nie uwzględnia poziomu wód gruntowych lub zostanie wykonany z materiałów niskiej jakości.
Rodzaje drenażu – nie każdy działa tak samo
Na rynku istnieje wiele systemów drenażowych, jednak ich skuteczność zależy od skali problemu i warunków terenowych.
W przypadku niewielkich zastoin wodnych dobrze sprawdza się drenaż powierzchniowy – to prosta metoda polegająca na wykonaniu płytkich otworów wypełnionych żwirem i piaskiem lub rowków wzdłuż ścieżek o odpowiednim spadku. Odwodnienie liniowe, oparte na systemie korytek i rusztów, stosuje się najczęściej na podjazdach i chodnikach – woda trafia wtedy do kanalizacji lub studzienek.
Na działkach o nachyleniu skuteczne będzie także odwodnienie punktowe, gdzie studzienki zbierają wodę z wybranych miejsc i odprowadzają ją dalej. Bardziej wymagające warunki wymagają już drenażu podziemnego, czyli systemu rur umieszczonych w żwirowych wykopach. To one zbierają wodę zalegającą w gruncie i przekazują ją do rowów, kanalizacji lub zbiorników retencyjnych.
Gdy problem dotyczy wilgoci przy fundamentach, konieczne jest wykonanie drenażu opaskowego – czyli rur drenarskich ułożonych wokół budynku, zbierających zarówno wodę z powierzchni, jak i tę gruntową. W skrajnych sytuacjach – np. przy podnoszącym się poziomie wód gruntowych – stosuje się studnie chłonne, które działają jak zbiorniki bez dna: gromadzą wodę i powoli oddają ją do głębszych warstw podłoża.
Co działa lepiej niż drenaż? Sprawdzone metody na pozbycie się stojącej wody
Na szczęście istnieje wiele alternatywnych rozwiązań, które mogą być tańsze, łatwiejsze w realizacji i bardziej naturalne. Co możesz zrobić?
1. Podnieś poziom terenu
Jeśli działka leży w zagłębieniu lub ma niekorzystne spadki, warto przemyśleć jej wyrównanie lub częściowe podniesienie. Niewielka warstwa ziemi ogrodowej lub kompostu może poprawić odpływ wody i zapobiec jej stagnacji w zagłębieniach.
2. Posadź rośliny hydrofitowe
Niektóre rośliny, jak miskanty, tatarak, kosaciec żółty czy turzyce, świetnie radzą sobie z nadmiarem wilgoci. Sadząc je w problematycznych miejscach, nie tylko poprawiasz estetykę, ale również naturalnie "wysysasz" nadmiar wody. To tanie i ekologiczne rozwiązanie.
3. Zbuduj ogród deszczowy
To bardzo modne i ekologiczne podejście do zarządzania wodą opadową. Ogród deszczowy to zagłębienie wypełnione specjalnym podłożem i roślinami, które przechwytują i filtrują wodę deszczową z dachów, tarasów czy podjazdów. Woda nie tylko nie zalega, ale wraca do obiegu w przyrodzie.
4. Zadbaj o strukturę gleby
Regularne wzbogacanie gleby kompostem, próchnicą i piaskiem poprawia jej strukturę i przepuszczalność. Warto też unikać jej ubijania, szczególnie przy intensywnym koszeniu trawnika czy pracach budowlanych. Lepsza gleba = lepszy odpływ wody.
5. Stwórz system rowów chłonnych
Rowki lub zagłębienia wypełnione żwirem, piaskiem i przepuszczalną ziemią mogą działać jak naturalne odprowadzenie wody. Takie systemy sprawdzają się szczególnie przy krawędziach działki, wzdłuż ścieżek lub ogrodzenia.
Nie wszystko na raz – jak dobrać najlepszą metodę odwodnienia do ogrodu?
Każda działka jest inna, dlatego zanim wybierzesz sposób odwodnienia, warto przeanalizować, gdzie dokładnie zbiera się woda, jak długo się utrzymuje i jaką masz glebę. Nie zawsze trzeba wdrażać duże inwestycje – często wystarczy zmiana przyzwyczajeń ogrodniczych, przearanżowanie przestrzeni lub mądrze dobrane rośliny.
Zdjęcie tytułowe: Kokhan O / Adobe Stock
Żywopłot 
Kostka brukowa 
Kominek 
Ziemia / podłoża 
Deszczówka 
Porządki w ogrodzie 
Łąka kwietna 
Ogród Smart 
Podlewanie 
