Mury, siatki, płoty: przęsła, furtki i wykończenie

Co na przęsła?

• Metal
  Opcję ekskluzywną stanowią bogato zdobione ogrodzenia, kute ręcznie ze stali w specjalistycznych zakładach kowalstwa artystycznego (często według indywidualnego projektu). Mniej kosztowne są ich imitacje w postaci żeliwnych odlewów. Jeszcze tańsze, z zarazem lżejsze i prostsze, będą przęsła z rur, prętów lub kształtowników stalowych. Naprawdę niskobudżetowym rozwiązaniem jest rozciągnięcie na słupkach metalowej siatki z rolki. Deski, bale, żerdzie Na wsiach, wokół gospodarstw agroturystycznych, popularne są płoty z bali lub surowych desek. Tam też najlepiej pasują. Elementy łączy się na wkręty lub gwoździe ocynkowane.
  
  
• Panele
  Droższe, ale stabilniejsze i bardziej estetyczne od siatki, są panele z cienkich zgrzewanych prętów metalowych, ocynkowanych i pomalowanych proszkowo (tzw. panele z siatki). Mocuje się je do słupków metalowych (dostępnych w zestawie) albo prefabrykowanych betonowych.
  
  Panele drewniane są zaś tańszą formą drewnianego płotu, ale pełnią raczej funkcję ozdobną. Występują w rozmaitych wzorach, jako pełne i ażurowe. Przytwierdza się je do drewnianych słupów, znajdujących się w komplecie.
  
  Przęsła z PVC przypominają drewniane, pokryte farbą kryjącą, są jednak znacznie lżejsze od nich.
  
  Stosunkowo popularne są też pełne lub ażurowe panele betonowe. Nie są co prawda dziełem sztuki, ale jeśli wybierzemy prosty wzór i obsadzimy je trwałymi pnączami, uzyskamy całkiem solidne ogrodzenie – i to w krótkim czasie. Przęsła wsuwa się w rowki w słupach (te ostatnie wchodzą w skład ogrodzenia), dzięki czemu płot łatwo zdemontować na czas budowy domu albo urządzania ogrodu.
  
  

Fot. Wiśniowski	Fot. RKonsport
Ogrodzenie metalowe to pojemny termin. Obejmuje zarówno przęsła stalowe o klasycznej formie, jak i prostej, nowoczesnej. Mogą to być też płoty z blachy alucynkowej.

Które ogrodzenia trzeba impregnować?

Wśród kamieni do murowania ogrodzeń, piaskowiec i wapień wymagają zabezpieczania, bo łatwo ulegają erozji, a w miejscach zacienionych porastają glonami. Ponadto cegły silikatowe należy impregnować środkiem hydrofobizującym.

Przęsła metalowe (kute, odlewane, spawane) są przez producentów zabezpieczane przed korozją (poprzez cynkowanie ogniowe, powlekane tworzywem, lakierowanie proszkowe).

Siatki z drutu z powłoką cynkową co pewien czas również należy malować, chyba że powleczone są dodatkowo warstwą tworzywa sztucznego.

Wyjątkowej dbałości wymaga drewno – żeby nie wymieniać ogrodzenia co kilka lat, musi być zabezpieczone przed wilgocią i grzybami. Panele drewniane sprzedawane są jako impregnowane. Deski i bale trzeba zabezpieczyć lub kupić materiał impregnowany (zwykle o zielonkawym kolorze). Płot warto dodatkowo pomalować farbą – kryjącą lub transparentną. Może być z dodatkiem wosku i oleju. Drewniane słupki nie mogą mieć bezpośredniego kontaktu z ziemią – mocuje się je w uchwytach ze stali nierdzewnej, kotwionych w ziemi lub cokole.

Panele z PVC, w przeciwieństwie do drewnianych, nie wymagają konserwacji – wykazują odporność na promieniowanie UV, wodę i mróz. Zabezpieczać nie trzeba też paneli (płyt) z barwionego betonu. Niebarwione, choć umożliwiają nadanie im dowolnego koloru, należy impregnować.

Jak wykończyć nieatrakcyjny mur?

Ogrodzenia z cegieł zwykłych, pustaków lub betonu zbrojonego wymagają wykończenia, nie tylko ze względów wizualnych. Najpierw się je tynkuje (tynkiem cementowym lub cementowo-wapiennym), a następnie bądź to maluje (najtańsza opcja), bądź okłada płytkami:

• Farby
  Do malowania ogrodzeń polecane są elewacyjne, farby silikonowe – zwiększają odporność na zabrudzenia i przedłużają żywotność tynku, ograniczając wnikanie wody. Aby uzyskać ciekawy efekt, zamiast zacierać tynk na gładko, nadaje mu się fakturę.
  
  
• Okładziny
  Mogą być to płytki z piaskowca, wapienia, ewentualnie granitu, często o nieregularnym kształcie (przyklejane na specjalną zaprawę do kamienia), płytki klinkierowe i silikatowe o zróżnicowanej (jak w przypadku cegieł) fakturze i barwie (po ułożeniu przypominają cegły, tym bardziej, że na brzegach przykleja się elementy narożne) lub płytki betonowe, imitujące kamień lub cegłę.
  
  Uwaga! Okładzinę silikatową po ułożeniu należy zabezpieczyć preparatem do wyrobów wapienno-piaskowych, a płytki betonowe – środkiem hydrofobizującym.
  
  

Jak zaplanować bramę i furtkę?

W codziennej komunikacji to brama wjazdowa i furtka odgrywają najważniejszą rolę. Dlatego bardzo ważne jest, by nie były za wąskie – minimalna szerokość furtki to 0,9 m, a bramy 2,4 m (brama powinna być dostosowana również do samochodów dostawczych, aby do domu można było podjechać z meblami czy drewnem do kominka). Ponadto obie muszą otwierać się w stronę wnętrza posesji.

Niektórzy chcą mieć furtkę jak najbliżej wejścia do domu, inni umieszczają ją tak, by to dojście wydłużyć, prowadząc je wśród zieleni ogrodowej. Brama jednak powinna znajdować się na wysokości wjazdu do garażu. Na dużych posesjach montuje się niekiedy drugą bramę gospodarczą (na potrzeby dostaw do ogrodu lub parkingu dla gości). Podobnie traktuje się furtkę (przyda się dodatkowa do śmietnika lub po przeciwległej stronie posesji).

Tradycyjne bramy rozwierane najczęściej mają dwa skrzydła – tak jest bardziej poręcznie i nie trzeba stosować potężnych zawiasów (w przypadku jednego skrzydła pamiętajmy, że jego szerokość nie może przekraczać 3 m). Brama rozwierana musi się otwierać w głąb działki, a zapewnienie odpowiednio dużo miejsca na ruch skrzydeł bywa kłopotliwe.

Fot. Faac	Fot. L. Jampolska
Bramy wjazdowe z napędem: rozwierana (z lewej) oraz przesuwna samonośna z charakterystyczną przeciwwagą (z prawej).

Modele przesuwne są idealne, gdy na podjeździe nie ma zbyt wiele przestrzeni (trzeba tylko zadbać, by skrzydło mogło się swobodnie poruszać wzdłuż wewnętrznej strony ogrodzenia). Skrzydło samonośnych bram przesuwnych zawieszone jest na wysięgniku i posiada przeciwwagę, zwiększającą jego szerokość (dla zrównoważenia ciężaru). Wysięgnik umożliwia ruch skrzydła bez dotykania podłoża, co jest główną zaletą tego rodzaju bram (ewentualne zanieczyszczenia i śnieg nie utrudniają ich pracy). Skrzydło bramy szynowej porusza się natomiast na rolkach, znajdujących się w szynie zlicowanej z nawierzchnią.

Wielu właścicieli posesji decyduje się na wyposażenie bramy wjazdowej w automatykę, bo znacznie podnosi to komfort jej użytkowania. Na skrzydłach (rozwieranych lub przesuwnych) i na słupkach bocznych bramy instalowane są siłowniki, a na słupku lub podmurówce centrala (najlepiej zamknąć ją w specjalnej, trudnej do rozbicia i zdemontowania obudowie). Bardzo ważne jest dostosowanie mocy napędu do częstotliwości pracy oraz do ciężaru skrzydeł (urządzenie powinno mieć też odpowiednią rezerwę mocy). Raz do roku bramę z napędem poddaje się przeglądowi.

Tekst: Małgorzata Kolmus, Budujemy Dom