Leszczyna drzewiasta (Corylus colurna) znana równie dobrze pod nazwą leszczyna turecka, to średniej wielkości drzewo zaliczane do rodziny brzozowatych (Betulaceae). W naturze można je spotkać w Azji i południowej Europie, ale bywa też uprawiane w innych rejonach świata.
Leszczyna turecka dorasta do ok. 20-25 m wys. i posiada szerokostożkowaty, regularny pokrój z wyraźnym, strzelistym, sięgającym do wierzchołka pniem, pokrytym brunatnoszarą, spękaną korą (drzewa bywają też wielopniowe). Pędy i gałęzie są wzniesione do góry i ułożone wokół pnia okółkowo. Liście są sezonowe, ogonkowe, duże, sercowate lub szerokojajowate, miękkie, nagie lub lekko omszone, ciemnozielone, ząbkowane na brzegach z zaznaczonym na blaszce unerwieniem. Na pędach układają się skrętolegle, a jesienią przebarwiają się na żółto.
Drzewo jest jednopienne, rozdzielnopłciowe i wiatropylne. Zakwita wczesną wiosną (III-IV), wydając kwiaty męskie w postaci żółtobrązowych, zwisających, długich, walcowatych kotków, zebranych po kilka w pęczki i żeńskie w formie małych, pękatych, niepozornych, siedzących, pojedynczych pączków z czerwonym wierzchołkiem (znamię).
Po zapyleniu kwiaty żeńskie przekształcają się w oryginalne owocostany, złożone z kilku okrytych twardą, brązową skorupką orzechów, z których każdy otoczony jest frędzelkowatą, owłosioną, nieco lepką, początkowo zieloną, później brązowiejącą okrywą (orzechy są jadalne i przypominają orzechy laskowe). Orzechy dojrzewają jesienią (IX-X).
Wymagania i uprawa
Leszczyna turecka pochodzi z cieplejszych rejonów świata, dlatego w uprawie oczekuje ciepłego i osłoniętego od wiatru stanowiska. Jest też światłolubna, dlatego wymaga słonecznej wystawy. Najlepiej rośnie i plonuje na glebach żyznych, przepuszczalnych, lekko wilgotnych o obojętnym lub zasadowym odczynie pH, ale poradzi sobie też na słabszych podłożach.
Jest dostatecznie mrozoodporna (do ok. -26/-28°C) i dobrze znosi suszę oraz zanieczyszczone powietrze.
Leszczynę turecką jako gatunek rozmnaża się przez wysiew nasion zaraz po zbiorze (kiełkują wiosną następnego roku). Odmiany rozmnaża się min. przez szczepienie.
Zastosowanie
Leszczyna turecka ze względu na swój ładny, choinkowy, gęsty pokrój, w ogrodzie najlepiej prezentuje się jako soliter, ale może być też sadzona w grupach z innymi drzewami i krzewami ozdobnymi. Nadaje się też do tworzenia szpalerów na większych przestrzeniach.
W naszym kraju drzewa zawiązują owoce, które jednak mają mniejsze rozmiary niż owoce pochodzące z drzew uprawianych w cieplejszych rejonach świata. Są natomiast uważane za smaczniejsze i pożywniejsze od orzechów laskowych.
Wybrane odmiany
- 'Te-Terra Red' – odmiana której młode liście są czerwono-bordowe, później zielone z bordowymi akcentami, okrywa owoców bardzo dekoracyjna, początkowo czerwona, później różowa (wys. ok. 8-10 m).
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: "Arboretum de Chèvreloup"/olive.titus/CC PDM 1.0, iVerde, WikimediaImages/Pixabay
Kwiaty cebulowe 
Jesienne kwiaty 
Ogród ozdobny 
Rośliny doniczkowe 
Owoce 
Warzywa 
Zioła 
Łąka kwietna 
Roślina tygodnia 
