Dziecko w ogrodzie | Ogród bezpieczny i przyjazny najmłodszym ogrodnikom

Dziecko w ogrodzie

Udowodniono, że człowiek, który ma bliski kontakt z naturą oraz zielenią, posiada lepsze samopoczucie oraz rzadziej choruje. To poważne argumenty przemawiające za tym, aby dziecko spędzało „na dworze” jak najwięcej czasu. Inną sprawą jest rola edukacyjna zielonego zakątka. Maluch w ogrodzie może poznawać rośliny i zwierzęta, ich rozwój oraz znaczenie. To efektywna nauka poprzez zabawę, bazująca na wykorzystywaniu wszystkich zmysłów i doświadczeniu.

Zaczęły się długie letnie wakacje, ale nie panikuj. Mamy w zanadrzu mnóstwo angażujących i prostych pomysłów, które można zrealizować w ogrodzie dowolnej wielkości po minimalnych kosztach. Gwarantuję, że wyciągną dzieci z domu, a nawet odciągną je od telewizora i monitora komputera. Są wśród nich i takie, które zajmą najmłodszych w nieuniknione deszczowe dni.

Dziecięcy plac zabaw

Prawidłowo wyposażony ogród posiada urządzenia i sprzęty dostosowane do potrzeb dziecka. Kluczowym elementem – centrum rozrywki – jest zazwyczaj plac zabaw. Odpowiedni dobór modułów i usytuowanie ma ogromne znaczenie dla późniejszego bezpieczeństwa. Gdzie więc zainstalować plac zabaw?

Lokalizacja placu zabaw na działce powinna być uwarunkowana kilkoma czynnikami – odległością od działki sąsiada, wiekiem dziecka i łatwością dostępu. Wiadomo, że im starsze dzieci, tym bardziej „wymagające” są ich zabawy. Plac należy usytuować więc tak, aby był łatwo widoczny z okna domu i jednocześnie (w miarę możliwości) znajdował się w dużej odległości od ogrodzenia.

Najlepiej wybierać miejsca częściowo osłonięte, w pobliżu których rosną drzewa. Wokół poszczególnych urządzeń powinno się pozostawić strefę bezpieczeństwa wolną od jakichkolwiek sprzętów, wystających krawędzi czy roślin. W przypadku większych konstrukcji (zestaw placu zabaw z zjeżdżalniami, huśtawka) strefa wynosi 1,5 m. Przy mniejszych urządzaniach (piaskownice, domki, karuzele) wystarczy pozostawienie 1m wolnej przestrzeni.

Konstrukcje i urządzenia do ogrodu dla dziecka

Domek ogrodowy – to „obowiązkowa” pozycja w ogrodzie, w którym bawią się małe dzieci. Domek ogrodowy posłuży dziecku nie tylko do zabawy, ale także do składowania zabawek. Rodzaj domku zależy od wieku dziecka. Tym najmłodszym (1-3 l) wystarczą małe, kolorowe konstrukcje z tworzywa sztucznego. Dla starszych dzieci odpowiednie będą bardziej rozbudowane, drewniane domki. Na rynku można nabyć zestawy domów z modułami: wieżyczkami, huśtawkami, zjeżdżalniami, piaskownicami, itp. Dobrym pomysłem jest także zbudowanie domku na drzewie.

Piaskownica – nie powinno jej również zabraknąć w ogrodzie. To jedna z ulubionych „zabawek” dziecka. Piaskownicę montuje się razem z innymi konstrukcjami. Nie powinna się znajdować się w miejscu nasłonecznionym, gdyż rozgrzany piasek spowodować poparzenia. Wśród różnorodnych modeli warto zwrócić uwagę na piaskownice zamknięte, chroniące piasek przez zabrudzeniem.

Huśtawka – powinna być wygodna, bezpieczna i stabilna. Huśtawki dla dzieci montuje się na specjalnych stelażach lub na konarze drzewa. Te posiadające liny są bezpieczniejsze od huśtawek zawieszonych na metalowych prętach czy łańcuchach. Należy unikać twardych siedzisk, np.: z metalu. Dużo odpowiedniejsze dla dziecka będą siedziska z drewna lub tworzywa sztucznego.

Trampolina – zajmuje dużo miejsca i zwykle kupuje się go do większych ogrodów. Jej zadaniem jest nie tylko zapewnienie rozrywki, ale także poprawienie koordynacji ruchowej. Zaleca się wybierać trampoliny z siatką, chroniącą dzieci przed upadkiem poza wyznaczoną strefę.

Basen – zapewniają niezapomnianą rozrywkę w letnie, upalne dni. Rozmiar basenu ogrodowego można dopasować do wieku dziecka i wielkości ogrodu. Warto zwrócić uwagę na baseny ze stelażem, które są znacznie stabilniejsze od tych tradycyjnych. Do „zestawu” można dołączyć również wodoodporne zabawki. Ścianki wspinaczkowe – to konstrukcje, które dopiero zdobywają popularność. Często są to moduły z kamieni montowane przy placu zabaw. Jest to głównie rozrywka dla starszych dzieci (10+).

Rośliny w ogrodzie dla dziecka i na placu zabaw

Zieleń w ogrodzie może posłużyć dzieciom jako kryjówki, "bazy" i poletka eksperymentalne. W miejscach placu zabaw powinno się wybierać rośliny, które nie będą stanowiły zagrożenia. Lista takich gatunków jest szeroka – znajdziesz je w katalogu roślin. Na uwagę zasługują:

• dąb,
• lipa,
• modrzew,
• sosna wejmutka (ma bardzo miękkie igły),
• buk,
• forsycja,
• jaśminowiec,
• klony,
• porzeczki i wiele innych.
  
  

Rośliny, które mogą być niebezpieczne dla dziecka

Niemal w każdym ogrodzie można znaleźć rośliny, które w mniejszym lub większym stopniu będą zagrożeniem dla młodszego dziecka (3-10 l). Składają się na to rośliny trujące (szczególnie groźne są te o atrakcyjnych owocach), wytwarzające ciernie oraz wywołujące alergie. Panika nie jest dobrym doradcą. Należy ograniczyć jedynie najbardziej „ryzykowne” gatunki. Jakie?

Rośliny trujące

- kalina koralowa – jej owoce mogą stać się obiektem zainteresowania dzieci. Niestety spożyte na surowo powodują silne zatrucia i zawroty głowy.
- bieluń dziędzierzawa (i pokrewne gatunki) – popularne anielskie trąby wywołują halucynacje. Cała roślina jest trująca a szczególnie jej nasiona. Spożycie nasion w niewielkiej ilości może spowodować zaburzenie widzenia i mowy, niepokój a nawet śmierć;
- pokrzyk wilcza jagoda – roślina może być silną trucizną. Objawy są podobne jak w przypadku bielunia;
- lulek czarny – wszystkie części tej rośliny jednorocznej są trujące. Najczęściej zatrucia pojawiają się na wskutek żucia lub połykania nasion. Objawy są podobne jak przy zatruciu bieluniem i pokrzykiem. Jedyną różnicą jest nadmierna ruchliwość;

Rośliny o niebezpiecznych cierniach

- berberys, głóg ostrogowy, dzika róża, robinia, śliwa tarnina – można je uznać za niebezpieczne dla dzieci (w najmłodszych kategoriach wiekowych). Starsze pociechy raczej będą omijały krzewy i drzewa, które „kłują” i kaleczą skórę.

Rośliny uczulające

- leszczyna, olcha, topole, wierzba, brzoza – ich pyłki mogą powodować uczelnia. Zagrożenia nie da się wyeliminować – to powszechnie występujące w Polsce gatunki. Zaleca się je wyeliminować z ogrodu, jeśli dziecko wykazuje szczególne alergie na pyłki roślinne.

Czego jeszcze unikać i na co uważać w ogrodzie?

Oczko wodne – wszelkie, nieogrodzone i głębokie zbiorniki wodne mogą być niebezpieczne dla dzieci. Ryzyko jest jeszcze większe, jeśli w oczku wodnym pływają ryby. Utopienia czy niebezpieczne zachłyśnięcia wodą niestety zdarzają się. Rozwiązaniem jest wyjaśnienie zagrożenia, jakie niesie ze sobą ten element ogrodowy lub odczekanie kilka lat, aż dziecko podrośnie.

Ogrodzenia – nawet ta konstrukcja może być niebezpieczna dla dziecka, jeśli została nieprzemyślnie zbudowana. Szczególnie problematyczne są ogrodzenia z metalowymi prętami lub dużymi przestrzeniami pomiędzy żerdziami. Ponadto ogrodzenie powinno być szczelne a wejścia zabezpieczone przed łatwym otwieraniem.

Instalacje elektryczne – najczęściej są związane z oświetleniem ogrodu. Należy co pewien czas sprawdzać stan izolacji. Uszkodzona instalacja może być niebezpieczna nie tylko dla dziecka.

Osy i szerszenie – ukąszenia tych owadów są nie tylko bolesne, ale mogą być groźne dla zdrowia dziecka. Warto regularnie dokonywać lustracji ogrodu – w poszukiwaniu gniazd os i szerszeni. Ponadto zaleca się szybko utylizować przejrzałe, opadające z drzew owoce.

Strefa gospodarcza – najlepiej odgrodzić ją od reszty działki. Należy chronić przed dzieckiem ostre sprzęty i toksyczne substancje, np.: środki ochrony roślin.

Jak wykorzystać rośliny do zabawy?

Drzewa – mogą być wykorzystywane uniwersalne. Do ich konarów można przymocować huśtawkę lub hamak. Starsze, okazałe drzewo może posłużyć także do budowy domku.

Krzewy – gatunki niekłujące nadają się na kryjówki. Są przydatne przy zabawie w chowanego. W zacienieniu można spróbować zbudować z dzieckiem szałas.

Kwiaty i owoce – słodkie truskawki, kwaskowe maliny czy borówki, pachnące kwiaty wabiące motyle - to doskonałe "rekwizyty" do nauki przez zabawę. W ogrodzie na każdym kroku coś kwitnie, czy owocuje. Pozwól dzieciom poznać te rośliny. Uważaj jednak na te trujące!

Wierzba – z jej giętkich pędów można stworzyć zielone konstrukcje – żywe pawilony i tunele. Rośliny szybko przyjmą się i rozrosną.

Bukszpan i rośliny zimozielone na żywopłoty – można użyć do stworzenia zawiłego labiryntu. W ten sposób często wykorzystywano je w ogrodach formalnych. Warunkiem jest posiadanie dużego ogrodu i czas (lub środki na zatrudnienie ogrodnika).

Żołędzie i kasztany – dawniej jedną z ulubionych zabaw jesiennych było tworzenie ludków. Łączenie za pomocą zapałek nasion dębu i kasztanowca zwiększa umiejętności manualne i twórcze dzieci, a co najważniejsze jest świetną zabawą dla małych i dużych (dorosłych też).

Jesienne liście i owoce – inną jesienną zabawą może być tworzenie z dziećmi obrazów. Kolorowe liście, drobne owoce i suche części roślin (klejone lub przytwierdzane) mogą przyczynić się do powstania arcydzieł. Takie obrazy z pewnością nie będą mniej atrakcyjne od tych namalowanych farbami.

Mały ogrodnik – nauka przez zabawę

Dzieci już od najmłodszych lat warto przyuczać do wykonywania drobnych prac w ogrodzie. Pomijając roboty niebezpieczne (np.: z użyciem ostrych narzędzi lub sprzętu) na działce można zajęcia, które umilą dziecku czas. Może to być noszenie gałęzi i trawy, siew warzyw, zbiór kwiatów do bukietu, wykładanie ściółki czy grabienie liści.

Ważne, aby prace często zmieniać, aby dziecko się nie znudziło. Warto aby wpleść element zabawy – można w tym celu wykorzystać kolorowe narzędzia ogrodnicze dla najmłodszych.

Tekst: Michał Mazik, zdjęcie tytułowe: MariaKont / Depositphotos oraz Alexas_Fotos / Pixabay, zdjęcia w tekście: Pixabay

A ty? Jakie masz doświadczenia? Daj znać w komentarzu!