Granice działki bez wątpienia należą do najważniejszych elementów dobrego ogrodu. Płoty i mury mogą wyglądać pusto, nawet jeśli są częściowo porośnięte przez pnącza, natomiast żywopłot wygląda przyjaźniej i bardziej naturalnie również wówczas, kiedy nie ma już liści. Jest bardzo wiele roślin, które nadają się na żywopłot – wszystko zależy od tego, jaką funkcję ma on pełnić i jakie ma tworzyć wrażenie.
Jeśli chodzi o żywopłoty osłonowe, ogrodnicy bywają wymagający. Czytelnicy regularnie pytają nas:
„Jaka roślina szybko urośnie na wysokość 2 m i na tym poprzestanie?”.
Prosta odpowiedź brzmi: żadna.
Szybko rosnące rośliny żywopłotowe (buk, grab czy cis) wyrastają na wielkie drzewa, dlatego aby nie urosły za bardzo, muszą być przycinane. Jednak kiedy dobrze się już zakorzenią, przy regularnym strzyżeniu tempo ich wzrostu spada, co ułatwia zabiegi.
Dobry żywopłot formowany musi znosić mocne cięcie, czyli produkować nowe pędy zarówno z młodych, ulistnionych gałązek, jak i ze starych, zdrewniałych przyrostów – dzięki temu będzie dobrze wyglądał i długo żył.
I właśnie to jest słabą stroną cyprysowca Leylanda (Cuprocyparis leylandii), często wybieranego ze względu na tempo, w jakim tworzy żywopłot. To niezwykle energiczne drzewo iglaste może w ciągu roku przyrosnąć nawet o 120 cm, ale to oznacza, że aby utrzymało kształt, trzeba je przycinać nawet cztery razy w sezonie.
Nie potrafi też wypuszczać przyrostów ze zdrewniałych pędów, skutkiem czego po zbyt mocnym przycięciu pozostają puste miejsca [w Polsce może też przemarzać].
Wybierając rośliny na żywopłot, weźmy też pod uwagę, ile czasu będą zabierały zabiegi pielęgnacyjne oraz w jaki sposób zamierzamy przeprowadzać cięcie. Elektryczne nożyce tną szybko, ale nadają się w zasadzie jedynie do pielęgnacji krzewów iglastych i roślin o małych liściach.
Duże, skórzaste liście wawrzynu nie wyglądają najlepiej (i mogą brązowieć), jeśli rozetniemy je mechanicznym ostrzem lub nawet nożycami ręcznymi. Najlepiej jest ciąć te rośliny ręcznym sekatorem – a to zabiera czas.
Liściaste czy iglaste?
Warto też pomyśleć o intymności. Rośliny iglaste i zimozielone wydają się oczywistym wyborem, jeżeli chcemy być dobrze osłonięci przez cały rok, ale jeśli będziemy je prowadzić w formie wysokiego na 1,8 m żywopłotu, będą rzucać głęboki cień od października do marca, gdy słońce przesuwa się nisko nad horyzontem.
Może to być szczególnie problematyczne w niewielkich i wąskich ogrodach, natomiast żywopłot liściasty, gubiący liście na zimę, będzie przepuszczał na rabaty cenne rozproszone światło. Pamiętajmy też, że będzie on pokryty gęstymi liśćmi latem, kiedy w ogrodzie najczęściej przebywamy zarówno my, jak i nasi sąsiedzi.
I starannie przemyśl kolor żywopłotu. Jeżeli będzie z roślin o świeżych, jasnozielonych lub złocistych liściach, ogród będzie wydawał się lekki i pełen powietrza. Rośliny o ciemnozielonych lub purpurowych liściach nadają poważny i ponury wygląd niewielkim przestrzeniom, ale tworzą też dyskretne tło dla rabat na większych działkach.
6 najlepszych roślin na żywopłoty graniczne
Buk zwyczajny Jako żywopłot zachowuje liście przez część zimy. W pierwszych latach przyrasta o ok. 60 cm rocznie. Łatwo go przycinać ręcznymi lub elektrycznymi nożycami do żywopłotu. Prosta zielona forma pasuje do większości ogrodów. |
Grab pospolity Krzew liściasty o liściach koloru zielonego jabłka, które robią się żółte, zanim opadną jesienią. Początkowo przyrasta nawet o 60 cm rocznie, ale kiedy dobrze się przyjmie, tempo wzrostu spada. Znosi strzyżenie zarówno nożycami ręcznymi, jak i elektrycznymi. |
Ostrokrzew kolczasty Lśniące zimozielone liście. Gatunek o zielonych liściach początkowo przyrasta rocznie nawet o 45 cm, jednak później tempo wzrostu spada. Formy mozaikowate, jak widoczna ‘Golden King’, rosną wolniej. Tnij sekatorem. |
Laurowiśnia iberyjska Zimozielony krzew o lśniących liściach [w Polsce wymaga osłony na zimę], mniej nieokiełznany i wolniej rosnący niż laurowiśnia wschodnia. Początkowo przyrasta rocznie do 45 cm. Można ciąć nożycami ręcznymi lub elektrycznymi. |
Żywotnik olbrzymi Zimozielona roślina iglasta, która może produkować nowe pędy ze zdrewniałych gałązek. Rocznie przyrasta nawet o 90 cm. Radzi sobie z mocnym cięciem. Podczas cięcia łuski w kolorze zielonego jabłka wydzielają zapach ananasa. |
Główne pędy młodych roślin dorastają do 60 cm rocznie. Ten krzew znosi mocne cięcie i odrasta ze starych gałęzi. Czerwone jagody zawierają nasiona, które są toksyczne dla ludzi. |
Jakie rośliny polecacie na żywopłot przyjazny faunie?
Stosując jednocześnie różne rodzime gatunki krzewów, tworzymy siedliska dla wielu stworzeń. Kalinę koralową, głóg, tarninę i dereń poleca się z uwagi na ich pełne nektaru i pyłku kwiaty oraz jadalne owoce, zaś leszczynę ze względu na zjadane przez ptaki i ssaki orzechy.
Mając na względzie kwiaty i owoce, do żywopłotu można też włączyć pnącą dziką różę, pnący wiciokrzew i bluszcz. U podstawy żywopłotu zasadź rośliny zielne i cebulowe kwitnące wiosną, np. pierwiosnki, przebiśniegi i bniec czerwony, które zapewnią przedstawicielom dzikiej fauny nektar, pyłek, nasiona oraz schronienie.
Czytelnicy radzą... jak ulepszyć żywopłot
Nie przycinaj cyprysowca Leylanda aż do brązowych gałęzi, bo nie odrośnie i zostaną puste miejsca, przez co trudno będzie sprawić, aby żywopłot był harmonijny. All Costa, e-mail |
Przytnij miękkie przyrosty na żywopłocie, zanim zrobią się twarde i trudno je będzie ciąć. Robię to trzy razy do roku – być może dużo, ale tak jest zdecydowanie łatwiej. Neil Collins, Bristol |
Zanim zaczniesz ciąć żywopłot wiosną i latem, zawsze dokładnie sprawdź, czy nie gniazdują w nim ptaki. Lorraine Thompson, Shropshire |
Aby poprawić stan starego żywopłotu, jesienią delikatnie popracuj wokół niego widłami i dobrze zasil glebę warstwą kompostu. C. Crocker, Loughborough |
Zasadź nowe rośliny na żywopłot pod kątem 45 stopni, dzięki czemu będą przyrastać od dołu, a nie tylko na samej górze. Elmear Taylor, Essex |
Raz w roku naostrz nożyce do cięcia żywopłotu, aby dobrze cięły, nie miażdżąc łodyg i liści. Peter Conolley, Dunbar |
Gardeners` World Polska Listopad-Grudzień 2016, zdjęcia Sarah Cuttle, GAP/Howard Rice, Jason Ingram, Fotolia: Emjay Smith, Nobody16