Jak wyglądają mrówki faraona?
Mrówki faraona (Monomorium pharaonis) to bardzo małe owady, które mają brązowo-rudy lub żółto-rudy kolor. Największe są oczywiście królowe, które mogą mieć do 4 mm długości, są ciemniejsze i jako młode osobniki posiadają skrzydełka. Robotnice mają 2,5 mm, a samce 2 mm oraz czułki i odnóża. Wszystkie osobniki mają 6 lub 8 przyoczek, a czułki składają się z 12 segmentów. Mrówki faraona są bardzo podobne do mrówek złodziejek, ale te drugie mają czułki złożone z 10 segmentów.
Skąd pochodzą mrówki faraona?
Nie wiadomo skąd dokładnie pochodzą mrówki faraona, a różne źródła podają różne miejsca ich pochodzenia. Jednak najprawdopodobniej mrówki faraona pierwotnie występowały w Afryce Zachodniej, Azji lub Indonezji. Jak większość insektów do innych krajów trafiły na pokładach statków, a że dobrze radzą sobie w różnych warunkach, to aktualnie mrówki występują niemal na całym świecie, a w samej Polsce spotkać można ponad 100 gatunków tych owadów. Jednak to właśnie mrówki faraona są najbardziej uciążliwe i najczęściej wchodzą do mieszkań i domów.
Jakie powodują szkody?
Mrówki faraona są bardzo małe, a mimo to potrafią narobić sporo szkód. Niszczą i zanieczyszczają jedzenie, pozostawiając na nim zarazki, bakterie i odchody. Przemieszczają się po blatach, podłogach i rurach kanalizacyjnych, więc mogą przenosić groźne dla człowieka patogeny, dlatego po zauważeniu mrówek w produktach należy je od razu wyrzucić, a miejsca po usunięciu gniazd zdezynfekować specjalnymi środkami lub wodą z octem. Dodatkowo wgryzają się w produkty i opakowania, robiąc w nich dziury. Potrafią wejść nawet do szczelnie zamkniętych pojemników, uszkadzając je i powodując kolejne straty.
Czy są groźne? Czy gryzą?
Mrówki faraona mogą ugryźć, ale jest to bardzo rzadkie i występuje tylko, gdy mrówka czuje się zagrożona. Ugryzienie może być bolesne i powodować swędzenie, ale tylko u osób uczulonych na ich jad. Dodatkowo może dojść do zakażenia ze względu na drobnoustroje, które przenoszą mrówki. W praktyce jednak zdarza się to niezwykle rzadko i nie jest zbyt dotkliwe, dlatego raczej nie ma powodów do paniki. Dużo dotkliwej gryzą mrówki czerwone, ale one występują głównie w lasach lub na łąkach.
Co jedzą mrówki faraona? Jak się rozmnażają?
Mrówki faraona żywią się przede wszystkim produktami bogatymi w białko i węglowodany, ale w czasach głodu są w stanie jeść praktycznie wszystko. Najłatwiejszy dostęp do żywności wszelkiego rodzaju zapewnia mrówkom człowiek, dlatego owady te najczęściej żyją w naszym bliskim sąsiedztwie, wchodząc do domów i mieszkań, a następnie zakładając gniazda w dogodnych lokalizacjach. Mrówki faraona bardzo szybko się rozmnażają, co utrudnia ich wytępienie – w ciągu kilku lat mogą opanować cały wieżowiec, zaczynając tylko od jednego gniazda.
Królowa w ciągu swojego życia składa tysiące jaja, z których wykluwają się kolejne pokolenia. Co ciekawe z niezapłodnionych jaj powstają samice, a z zapłodnionych samce. Osiągnięcie pełnej dojrzałości (od jaja do postaci dorosłej) trwa zazwyczaj 38 dni. To, co charakterystyczne dla mrówek faraona, to liczba królowych. W gnieździe może być ich bardzo dużo, a z czasem kolejne królowe wyruszają, aby znaleźć nowe miejsce, w którym zakładają kolejne gniazdo. Młode królowe można łatwo rozpoznać – są nieco większe i mają skrzydełka, które z czasem odpadają. Duża liczebność królowych oznacza, że wyłapywanie pojedynczych mrówek nic nie da, gdyż braki w liczebności robotnic zostają szybko zauważone, co powoduje, że królowe zaczynają składać więcej jaj.
Gdzie mrówki faraona mają gniazda? Gdzie żyją, gdzie się chowają?
Z uwagi na ich niewielki rozmiar mrówki faraona mogą przechodzić przez najmniejsze szczeliny i łatwo wędrować między mieszkaniami za pomocą ciągów wentylacyjnych i po rurach kanalizacyjnych. To w połączeniu z dużą liczebnością królowych sprawia, że mrówki faraona mogą założyć nawet kilkanaście gniazd w jednym domu i kilkaset w całym bloku, co utrudnia ich wytępienie.
Gniazda mrówek faraona zazwyczaj znajdują się w miejscach trudno dostępnych dla człowieka, ciemnych i zlokalizowanych w pobliżu źródła pożywienia. Mogą to być niewielkie wnęki, czy dziury, ale też miejsca, do których rzadko się zagląda np. dno szuflady, półka w bieliźniarce, czy szafka z książkami. Gniazda najłatwiej jest zlokalizować, obserwując ścieżki mrówek i dokładnie sprawdzając każdy zakamarek. Znalezioną kolonię warto od razu zniszczyć specjalnym środkiem lub dokładnie czyszcząc, a następnie dezynfekując to miejsce. Jednak główne gniazdo jest zazwyczaj w miejscu niedostępnym dla ludzi (np. przy rurach kanalizacyjnych), a królowa szybko wydaje na świat kolejne pokolenia.
Co na mrówki faraona? Jak skutecznie zwalczyć?
Walka z mrówkami faraona jest często długa i żmudna, ale aby była owocna, musi być konsekwentna. Najlepiej stosować kilka sposobów zwalczania mrówek, co zwiększy szansę na sukces. Do wyboru są metody:
• domowe – zapachy i substancje odstraszające np. ocet, mięta, lawenda, sól, pieprz i cynamon;
• mechaniczne – ręczne usuwanie gniazd i ścieżek np. za pomocą wody z octem;
• trutki na mrówki – mogą mieć formie spray’u, proszku, żelu lub pułapek. Ich rodzaj trzeba dobrze wybrać w zależności od potrzeb. Niektóre pułapki na mrówki są bezpieczne dla ludzi i zwierząt domowych, a inne mogą być szkodliwe, co jest problematyczne przy małych dzieciach;
• profesjonalne – dezynsekcja.
Jak wspomniano wcześniej najlepiej wykorzystać kilka metod jednocześnie. Ustawienie mięty, czy wykorzystanie lawendy będzie działało odstraszająco, trutki pomogą zlikwidować gniazda (zwłaszcza te środki na mrówki, które owady zanoszą do gniazda), a ręczne likwidowanie gniazd przyspieszy cały proces. Należy pamiętać, że w przypadku mieszkań bardzo ważne jest, aby walkę z mrówkami podjęli wszyscy mieszkańcy bloku. W przeciwnym razie problem będzie stale nawracał, gdyż królowe będą przedostawać się do kolejnych mieszkań, zakładając nowe gniazda. W skrajnych sytuacjach o pomoc można poprosić specjalistów, którzy przeprowadzą dezynsekcję.
Tekst: Redakcja ZielonyOgrodek.pl, G.T., zdjęcie tytułowe: pichit1422 / Adobe Stock
Pelargonie 
Prezenty 
Insekty domowe 
Rośliny doniczkowe 
Domowe nalewki 
Owoce 
Warzywa 
Zioła 
Kaktusy i sukulenty 
