Najlepsze materiały na budowę tarasu w ogrodzie

W projekcie budowlanym zwykle określona jest technologia budowy tarasu – co nie oznacza, że później nie można wprowadzać żadnych modyfikacji. Konstrukcję taką niekiedy dobudowuje się do istniejącego budynku – choć jest to droższe i trudniejsze rozwiązanie.

Taras w dobrym guście

Przy wyborze materiału na taras warto brać pod uwagę obecne trendy, ale przede wszystkim należy dopasować go do wyglądu domu i ogrodu. Do nowoczesnych budynków – z elementami ze stali i dużymi przeszkleniami – pasują prostokątne tarasy, pokryte płytami w odcieniach szarości, nawiązujących do barwy betonu i metalu.

Tarasy ziemne na ogół wykańczane są takimi samymi kostkami i płytami, co ogrodowe trakty. Kostki kamienne oraz betonowe płukane i obijane (z charakterystycznymi przetarciami) często przypominają starobruk i wprowadzają sielski klimat.

Zastosowanie płytek ceramicznych pozwala natomiast ujednolicić wygląd posadzki wewnątrz i na zewnątrz domu. Drewno doskonale wpisuje się zarówno w styl nowoczesny, jak i tradycyjny. Deski tarasowe i bruk klinkierowy można dopasować do drewna bądź klinkieru na elewacji.

Funkcjonalnie i przestronnie

To, czy taras stanie się naszym ulubionym miejscem wypoczynku, w dużej mierze zależy od jego wielkości, usytuowania względem stron świata oraz skomunikowania z wnętrzem domu. Skoro pełni funkcję salonu czy jadalni, pod względem wielkości powinien przypominać wnętrze.

Pamiętajmy, że na ustawienie kompletu mebli ogrodowych potrzeba przynajmniej 2,5 × 2,5 m. Dobrze jest też pomyśleć o miejscu na leżak i doniczki z roślinami.

Jeśli na tarasie będziemy przyjmować gości, warto zadbać o jego bliskie sąsiedztwo z kuchnią. Określenie najlepszego usytuowania względem stron świata nie jest takie proste – od południa będzie dokuczał nam upał, od północy nieustanny cień, zaś od zachodu silny wiatr.

Ekspozycja zachodnia oznacza także intensywne słońce po południu, a wschodnia – o poranku. Dobrym rozwiązaniem może być taras otwarty na więcej niż jedną stronę i wyposażony w markizę.

Materiały na taras: Co wybrać?

Kluczowy jest sposób wykończenia nawierzchni tarasu. Przede wszystkim powinna być ona równa – w przeciwnym razie trudno będzie stabilnie ustawić meble. Śliski materiał może stwarzać zagrożenie. Nietrwały zaś oznacza konieczność ciągłych napraw i konserwacji.

Kiedyś najpowszechniej wybierano terakotę i gres. Dziś bardzo popularne są deski oraz imitujące je panele kompozytowe. Coraz częściej tarasy buduje się z kostki brukowej i płyt. Trzeba jednak pamiętać, że nie każdy typ nawierzchni można zastosować na każdej konstrukcji nośnej.

Płytkami ceramicznymi wykańcza się tarasy oparte na płycie betonowej. Powoli odchodzą one jednak w zapomnienie. Ich wykonanie jest drogie i czasochłonne. Są też wrażliwe na działanie czynników atmosferycznych. Posadzka z kafelków łatwo może ulec uszkodzeniu – zwłaszcza gdy nie zostały właściwie ułożone – a wymiana poszczególnych z nich jest kłopotliwa.

Betonową płytę można też wykończyć deskami lub panelami kompozytowymi, jednak materiały te częściej stosuje się w przypadku konstrukcji opartej na podporach punktowych. Ma ona liczne zalety – jest tańsza od płyty, łatwiejsza w budowie i dobrze wentylowana.

Brukiem i różnego typu płytami nawierzchniowymi utwardza się natomiast tarasy ziemne – trwałe oraz łatwe i niedrogie w wykonaniu. Buduje się je podobnie jak ogrodowe ścieżki czy podjazdy – z kilku utwardzonych mechanicznie warstw kruszywa. Nie trudno je naprawić, rozebrać czy zmodyfikować.

Która nawierzchnia będzie najlepsza?

BRUK I PŁYTY
Wśród kostek brukowych największym powodzeniem cieszy się betonowa – dostępna w różnorodnych wzorach i cenach. Najlepiej kupić taką, która została zaimpregnowana na etapie produkcji – w przeciwnym razie będzie trzeba zrobić to samemu. Zabezpieczanie zmniejsza nasiąkliwość materiału – staje się odporny na mróz, nie powstają na nim plamy i wykwity, dłużej zachowuje intensywny kolor.

Najszlachetniej prezentuje się kostka kamienna – z granitu czy sjenitu. Każdy element ma niepowtarzalny charakter – inny odcień, fakturę. Impregnacja takiej nawierzchni nie jest potrzebna (wyjątkiem są płyty z piaskowca).

Bruk klinkierowy cechują intensywne kolory. Jest bardzo trwały – podobnie jak kamienny. Impregnacja nie jest konieczna, jednak warto ją przeprowadzić. Na tarasach pięknie wyglądają także płyty nawierzchniowe – kamienne (łamane lub cięte) oraz betonowe. Te ostatnie, tak jak kostka, mają różne kolory i wykończenie powierzchni – często imituje ona kamień albo pokryta jest warstwą kruszywa (wyroby antypoślizgowe).

DESKI I PANELE KOMPOZYTOWE
Naturalne materiały są modne i chętnie wybierane. Łatwo wtopić je w ogród i dopasować do elewacji. Najprościej kupić gotowy system tarasowy do szybkiego montażu – deski w komplecie z legarami i wszystkimi elementami mocującymi, które pozwalają na montaż bez widocznych wkrętów i gwoździ.

Ostatnio popularne są deski ryflowane, czyli z wzdłużnymi rowkami – nie są śliskie i mniej się wypaczają, ale w zagłębieniach gromadzi się piasek i kurz, które zatrzymują wilgoć.

Najtańszy taras zbudujemy z desek sosnowych. Trwalsze będzie drewno dębowe i modrzewiowe. Najlepiej gdy jest zabezpieczone ciśnieniowo. Dodatkową ochronę (i zabarwienie) zapewnia impregnat barwiący, nakładany powierzchniowo.

Pamiętajmy, że drewno raz na kilka lat należy odnawiać – dzięki temu staje się odporne na wilgoć, grzyby i owady. Impregnacji nie wymaga drewno egzotyczne, niewrażliwe na korozję biologiczną i ścieranie. Kosztuje jednak więcej niż krajowe. Poszczególne jego odmiany znacznie różnią się od siebie wyglądem.

Tradycyjne deski coraz częściej zastępuje się panelami kompozytowymi, które sprzedawane są jako systemy tarasowe. Z wyglądu najbardziej przypominają deski z drewna egzotycznego. Pozbawione są przy tym sęków i wad wyrobów naturalnych – cechuje je wysoka trwałość, nie ulegają zniekształceniu i odbarwieniu, nie wymagają konserwacji, zaś pielęgnacja nie stanowi problemu – wystarczy okresowe mycie myjką ciśnieniową.

OKŁADZINA Z PŁYTEK
Płytki stosowane na zewnątrz muszą być odporne na mróz, ścieranie i antypoślizgowe – do wyboru jest gres, klinkier oraz terakota. Najlepiej je wybrać przed przystąpieniem do prac, uwzględniając ich grubość podczas planowania warstw tarasu. Dzięki temu jego posadzka znajdzie się na tym samym poziomie, co wewnątrz budynku. Aby zminimalizować ryzyko powstawania uszkodzeń, należy zdecydować się na niezbyt duże płytki – do 30 x 30 cm – i wykonać szerokie spoiny – min. 0,5 cm. Zaletą kafelków jest to, że łatwo utrzymać je w czystości.

O czym pamiętać podczas montażu?

Niezależnie od wybranej technologii, taras na gruncie musi być fachowo wykonany. Bardzo istotne, by miał ok. 2% spadek (od ściany domu w kierunku ogrodu), zapewniający sprawny odpływ wody opadowej. Budowę rozpoczyna się od usunięcia żyznej ziemi w wyznaczonym miejscu. Górną, urodzajną warstwę gleby (humus) najlepiej wykorzystać w ogrodzie w obrębie nasadzeń. Zawiera ona zarodniki grzybów i związki organiczne niszczące beton. Po wyrównaniu dna wykopu można przystąpić do dalszych prac.

TARAS ZIEMNY
Zastosowanie tzw. metody suchej eliminuje konieczność wylewania płyty betonowej. Pierwszą układaną warstwą jest geowłóknina, która ma zapobiec mieszaniu się gruntu z podbudową tarasu. Kolejną (nośną) – grube kruszywo (żwir, tłuczeń bądź grys), zagęszczone mechanicznie. Jego grubość po ubiciu powinna wynosić ok. 20 cm.

Później rozsypuje się kilkucentymetrową warstwę wyrównującą z piasku. Po jej zagęszczeniu, wyrównaniu i wyprofilowaniu, można układać elementy wykończeniowe – kostki albo płyty. Szczeliny między nimi wypełnia się drobnym piaskiem. Pamiętajmy, że bardzo istotne jest staranne zagęszczenie poszczególnych warstw podbudowy. W przeciwnym razie może dojść do nierównomiernego osiadania podłoża i zapadania się nawierzchni.

KONSTRUKCJA NA LEGARACH
Taras z desek najczęściej opiera się na betonowych bloczkach fundamentowych (w rozstawie co 1–1,5 m) i przymocowanych do nich legarach. Między bloczkami a legarami powinna znajdować się izolacja pozioma (z dwóch warstw folii fundamentowej bądź papy) – żeby drewno nie stykało się z betonem. Zamiast tego można przytwierdzić legary do bloczków za pomocą kotew stalowych w kształcie litery U.

Deski (czyli warstwę wykończeniową tarasu) mocuje się do legarów, używając wkrętów bądź gwoździ. Łatwiej montuje się gotowe systemy tarasowe z drewna lub tworzywa sztucznego – do legarów przytwierdza się klipsy montażowe, w które wpina się deski. Jeśli wyroby z kompozytu mają budowę komorową, na krawędziach nawierzchni trzeba zastosować listwy maskujące. Ułożenie desek zgodnie z kierunkiem spadku tarasu ułatwi odpływ wody deszczowej.

PŁYTA BETONOWA
Pierwszą warstwę konstrukcyjną, która ogranicza kapilarne podciąganie wilgoci gruntowej, stanowi piasek lub gruby żwir. Należy ją starannie ubić przy użyciu zagęszczarki, ponieważ najczęstszą przyczyną pękania płyty czy odspajania się płytek jest zbyt słabe zagęszczenie podbudowy. Następnie wylewa się płytę z betonu klasy co najmniej C12/15.

Zaleca się utworzyć na niej izolację wodochronną z tzw. mikrozaprawy, nazywanej szlamem izolacyjnym. Jest szczelna i zapewnia dobrą przyczepność dla kleju. Płytki mocuje się na elastyczną zaprawę tak, by w warstwie kleju nie pozostały puste przestrzenie, w których mogłaby zatrzymywać się woda.

Do fugowania należy użyć elastycznej zaprawy spoinującej. Aby zniwelować naprężenia konstrukcji, konieczne jest wykonanie dylatacji obwodowej (na styku ze ścianą) i w nawierzchni tarasu.

Jak osłonić taras?

Jeśli taras znajduje się od południa, niezbędne jest jego zadaszenie. W przypadku innej ekspozycji, daszek też jest wskazany – uniezależni wypoczynek na tarasie od kaprysów pogody. Warto osłonić przynajmniej tę jego część, na której stoją meble. Najlepiej prezentują się zadaszenia stałe, planowane zwykle już na etapie projektowania domu.

Taras można usytuować pod stropem budynku albo pod wyciągniętym okapem dachu. Jeśli zadaszenie będzie dobudowywane, trzeba zwrócić szczególną uwagę, by wpisywało się w bryłę domu. Aby nie zacieniało pomieszczeń, powinno być przezroczyste (np. z hartowanego szkła) bądź składane – w postaci markizy.

Ochronę przed słońcem, kurzem czy wzrokiem sąsiadów może zapewnić także trejaż lub pergola, obrośnięta pnączami bądź przykryta płótnem. Popularne są też parasole ogrodowe i tzw. zacieniacze (żagle przeciwsłoneczne) z nieprzemakalnej tkaniny. Na jej rogach znajdują się elementy mocujące (pierścienie), dzięki którym osłonę mocuje się do rozmaitych elementów, np. barierki czy ściany budynku.

Źródło: Magazyn Budujemy Dom 10/2016 tekst: Małgorzata Kolmus, zdjęcie tytułowe: Libet