Czemu iglaki żółkną?
Przyczyn żółknięcia, brązowienia i zamierania iglaków może być bardzo wiele. Może to być jedna przyczyna lub kilka na raz. Na przykład:
- Naturalny cykl życiowy roślin lub cechy odmiany.
- Niedostateczne nawożenie – niedobory pierwiastków.
- Przenawożenie – nadmierne zasolenie gleby.
- Niewłaściwe pH podłoża.
- Złe warunki – zbyt ciasno, za ciemno.
- Zbyt mało lub zbyt dużo wody.
- Uszkodzenia mrozowe.
- Uszkodzenia spowodowane przez szkodniki lub choroby.
● Polecamy: Ciesielska czy rozłupująca? Jaka siekiera do ogrodu? Zobacz nową generację siekier marki Fiskars
Naturalne żółknięcie, brązowienie i opadanie igieł
Zanim zaczniemy martwić się o nasze iglaki powinniśmy dowiedzieć się czy żółknięcie i opadanie ich igieł nie jest zjawiskiem naturalnym. Niektóre iglaki – np. modrzewie i metasekwoje, zrzucają wszystkie swoje igły na zimę. Nie musimy się o to martwić, gdyż na wiosnę wytworzą nowe, zielone igiełki.
Sosny regularnie, co kilka lat zrzucają część 2-3 letnich igieł – jest to całkowicie naturalne. Wiele innych iglaków zrzuca również igły na starych gałęziach wewnątrz korony. Dzieje się tak gdyż do tych igieł dociera zbyt mało słońca, więc rośliny naturalnie się ich pozbywają.
Ozdobne odmiany iglaków o zielonych igłach czasem przebarwiają się na brunatno, a te o zielononiebieskich igłach na kolor siny lub lekko fioletowawy – jest to naturalna zmiana koloru igieł pod wpływem niskiej temperatury.
Fot. Andy Mabbett/Wikimedia Commons |
Fot. Remigiusz Szczerbak/SXC |
Tuja odmiana 'Rheingold' ma złociste igły, które na zimę naturalnie zmieniają kolor na brunatno złoty (zdj. po lewej). Igły modrzewia co roku na jesieni przebarwiają się na żółto i opadają (tak jak liście drzew liściastych) (zdj. po prawej). Na wiosnę wyrosną nowe zielone igły. |
Żółknięcie i brązowienie iglaków | Błędy w uprawie powodują choroby
Niewłaściwa pielęgnacja – susza lub przelanie
Iglaki należy regularnie podlewać w okresach upalnego lata i suszy, zwłaszcza wtedy gdy rosną na glebach piaszczystych i bardzo przepuszczanych o niskiej zawartości próchnicy. Szczególnie młode rośliny, mające jeszcze słabo rozwinięty system korzeniowy mogą być wrażliwe na suszę.
Wiele roślin iglastych usycha na przedwiośniu – dzieje się to dlatego, że gdy zaczyna operować silne słońce, a ziemia jest jeszcze zamarznięta, rośliny nie mogą pobierać z niej wody. Wrażliwe iglaki warto na przedwiośniu cieniować (okrywając je biała agrowłókniną) gdy świeci mocne słońce.
Znacznie bardziej niebezpieczne od okresowego niedoboru wody dla iglaków jest przelanie. Gdy gleba jest przez długi czas bardzo mokra do korzeni nie dochodzi powietrze i w rezultacie gniją. Wtedy rośliny giną z braku wody! Bo zgniłe korzenie nie mogą jej transportować do tkanek.
Mróz i wiosenne przymrozki
Żółknięcie, brązowienie i zamieranie igieł rzadko kiedy spowodowane jest mrozem – większość najpopularniejszych iglaków jest odpornych na mróz. Przyczyna żółknięcia, brunatnienia i zamierania igieł zwykle leży gdzie indziej.
Gatunki i odmiany wrażliwe na mróz warto owijać białą agrowłókniną lub specjalnymi siatkami cieniującymi, które nie tyle ochronią je przed zimnem, co zapobiegną nadmiernemu nagrzewaniu się igieł od wczesnowiosennego słońca! Rośliny zimozielone nawet zimą transpirują wodę, która odparowuje z liści (igieł).
Igły iglaków bardziej wrażliwych na mróz (zwłaszcza cyprysik, świerk biały 'Conica', jałowiec wirginijski) mogą przemarzać w zimie i na przedwiośniu (cisy). Dzieje się to zwłaszcza, gdy rośliny są osłabione np. niewłaściwym nawożeniem. W bezpiecznym przezimowaniu iglaków pomagają nawozy jesienne, zawierające fosfor i potas - należy je stosować od sierpnia do początku października.
Ponadto iglaki narażone na silne wiatry znacznie częściej ulegają uszkodzeniom mrozowym niż te rosnące w miejscach osłoniętych od wiatru. Na zimne wiatry najbardziej narażone są rośliny rosnące od strony wschodniej i północnej. Iglaki bardzo wrażliwe na mróz to sośnice, sekwoje, cedry i mamutowce. Można je uprawiać tylko w najcieplejszych rejonach kraju, w miejscach osłoniętych przed wiatrem.
Zbyt gęsto posadzone rośliny i nadmierne zacienienie
Gdy iglaki rosną zbyt blisko siebie zacieniają się wzajemnie. Jest to bardzo dobrze widoczne w przypadku żywopłotów oraz drzew rosnących w dużym zagęszczeniu. W tym przypadku brązowienie igieł nie jest związane z chorobą czy brakiem jakiegoś pierwiastka, a brakiem słońca. Igły brunatnieją i zasychają gdyż dociera do nich zbyt mało promieni słonecznych.
Powodem żółknięcia, brunatnienia i zamierania iglaków jest najczęściej ich niewłaściwe nawożenie lub jego brak, złe pH podłoża lub podłoże ubogie w składniki pokarmowe. Jeśli zapewnimy naszym roślinom odpowiednią ziemię, regularne podlewanie i nawożenie – nie powinny sprawiać nam kłopoty i być porażane przez szkodniki i choroby, które atakują najczęściej osłabione rośliny. |
Niewłaściwe nawożenie, brak nawożenia lub przenawożenie
Większość iglaków (zwłaszcza dekoracyjne odmiany) posadzonych na glebie suchej i ubogiej w składniki pokarmowe będzie chorować. W wyniku niedobory wielu pierwiastków igły będą się przebarwiać, brązowieć, a nawet opadać (zwykle najpierw opadają igły ze starszych gałęzi i z wewnątrz korony).
Wszystkie iglaki, nawet te rosnące na żyznej ziemi wymagają regularnego nawożenia, które dostarcza im niezbędnych pierwiastków do wzrostu. Najlepiej wybierać specjalistyczne nawozy do iglaków, gdyż zawierają komplet mikro i makroelementów niezbędnych dla tej grupy roślin.
Od kwietnia do maja rośliny nawozimy nawozami o wyższej zawartości azotu (N) – pierwiastek ten odpowiedzialny jest za przyrost "zielonej masy". Od sierpnia do końca września iglaki nawozimy nawozami jesiennymi – nie zawierają one azotu, za to mają w swoim składzie dużo fosforu (P) i potasu (K). Dzięki tym makroelementom młode, tegoroczne pędy zdążą dobrze zdrewnieć przed nadchodzącą zimą i będą odporne na mróz.
Warto pamiętać, że rośliny mogą gorzej rosnąć i częściej chorować także w przypadku przenawożenia – dlatego też pamiętajmy aby nawozy stosować "z głową" i nie "na oko" – należy stosować się do zaleceń producenta podanych na opakowaniu.
Niewłaściwe pH gleby
Dla większości iglaków pH podłoża powinno być lekko kwaśne – pH 5,5-6,5. Niektóre gatunki wolą pH nieco bardziej zasadowe, ok. pH 7,0 – są to: modrzew europejski, jodła jednobarwna, jałowiec sabiński, kosodrzewina, sosna czarna oraz cis pospolity. Jeśli pH jest bardzo kwaśne wtedy utrudnione jest pobieranie niektórych pierwiastków – np. magnezu, którego niedobór objawia się poprzez żółknięcie igieł.
Niedobory magnezu (Mg) i żelaza (Fe)
Magnez i żelazo to pierwiastki niezbędne w procesie powstawania chlorofilu – zielonego barwnika w igłach. W przypadku niedoboru magnezu (Mg) igły początkowo przybierają kolor jasnozielony, z czasem żółkną, a na koniec brązowieją i opadają. Niedobór żelaza (Fe) objawia się bardzo podobnie jak niedobór magnezu, z jedną różnicą – w przypadku braku magnezu żółknięcie objawia się najpierw na najstarszych, dolnych gałązkach, a braki żelaza widoczne są przede wszystkim na najmłodszych, górnych pędach.
Aby uzupełnić niedobór magnezu w igłach rośliny warto opryskać specjalnym nawozem przeciwko brązowieniu igieł, który oprócz magnezu zawiera zestaw niezbędnych mikroelementów (m.in. bor, miedź, żelazo, mangan, molibden, cynk). Nawóz ten nie zawiera azotu więc można go bezpiecznie stosować także jesienią.
Dodatkowo glebę można zasilić siarczanem magnezu lub wieloskładnikowym specjalistycznym nawozem do iglaków, najlepiej długodziałającym na wiosnę i jesiennym we wrześniu.
Brązowe twory na tui (zdj. po lewej) to nie choroba – to szyszki rośliny! Jeśli nam przeszkadzają możemy je wyciąć ostrym sekatorem. Żerowanie larw ochojników na świerku (zdjęcie po prawej) może niektórym przywodzić na myśl szyszki. Są to wytworzone w tkance rośliny komory, w których żyją szkodniki. |
Choroby i szkodniki powodujące żółknięcie, brunatnienie i zamieranie iglaków
Żółknięcie i brązowienie igieł oraz późniejsze ich zamieranie, może być skutkiem żerowania szkodników lub rezultatem choroby. Aby dobrze zidentyfikować źródło objawów warto dobrze obejrzeć igły – czy nie ma na nich śladu żerowania szkodników lub różnego rodzaju przebarwień. Zamieranie igieł może być też skutkiem zgnilizny występującej w korzeniach lub pędach.
- Mszyce
Mszyca świerkowa wysysa soki z tkanek powodując żółknięcie i zasychanie igieł. Można ją zwalczyć preparatem Confidor lub Mospilan. - Przędziorki
Te drobne „pajączki” żerują najczęściej na świerku białym 'Conica'. W suche lata jest ich znacznie więcej. Wysysają soki powodując żółknięcie, brunatnienie, a w rezultacie zamieranie igieł. Szkodniki zwalczamy preparatem Magus, Mitac, Karate Zeon lub innym. - Ochojniki
Te małe szkodniki występują na modrzewiach, świerkach i jodłach. Na modrzewiach żerują osobniki pokryte białym puchem. Wysysają soki z igieł powodując ich żółknięcie i zasychanie. Na świerkach tworzą galasy – deformacje powodujące nienaturalne skręcanie się pędów, a w rezultacie ich zamieranie. Szkodniki zwalczamy preparatem Confidor, Mospilan lub innym.
- Fytoftoroza
Choroba atakuje wszystkie rośliny iglaste ale najczęściej cisy, jodły, sosny i cyprysiki, rzadziej żywotniki– tuje. Pierwszym objawem jest zgnilizna korzeni – jest jednak niewidoczna. Widocznym objawem uszkodzenia korzeni jest zahamowanie wzrostu i stopniowe zamieranie pędów (żółknięcie i brunatnienie igieł), z czasem cała roślina zamiera. Aby mieć pewność, że to fytoftoroza a nie inna choroba wystarczy lekko naciąć pęd – zdrowy w środku powinien być jasny, jeśli jest cynamonowy to roślina jest chora.
Zwalczanie fytoftorozy polega na opryskiwaniu i podlewaniu zakażonych roślin wodnymi roztworami preparatów Previvur Energy, Gwarant lub Proplant. Jeśli brązowienie igieł i zamieranie pędów będzie się nadal rozwijać należy wykopać i zniszczyć wszystkie porażone rośliny a glebę podlać preparatem. Fytoftoroza jest bardzo trudna do zwalczenia! Bardzo często walka z nią kończy się niepowodzeniem i wyrzuceniem wszystkich porażonych iglaków. - Osutka
Choroba ta najczęściej atakuje pędy sosny i jałowca. Na igłach widoczne są niewielkie, żółtawe plamy, z czasem plamki się rozrastają, a końcówki igieł zamierają i zasychają. Rośliny opryskujemy preparatem Antracol. - Zamieranie pędów drzew i krzewów iglastych
Choroba ta atakuje tuje, choiny,cyprysiki i jałowce. Rozwija się zwykle na roślinach uszkodzonych przez mróz i słabych. Pędy żółkną, a następnie więdną. Zamieranie pędów rozpoczyna się od wierzchołka rośliny, ku jej podstawie. Po zauważeniu pierwszych objawów chore pędy najlepiej wyciąć a rośliny opryskać jednym z preparatów: Topsin, Sportak Alpha lub innym. - Brunatnienie igieł świerka
Choroba występująca na wszystkich gatunkach świerków. Objawy początkowo widoczne są na najniższych pędach, ale szybko przenoszą się ku wierzchołkowi. Na igłach powstają żółte plamki, które szybko się powiększają i obejmują całą powierzchnię igieł, z czasem brązowieją i opadają. Po zauważeniu pierwszych objawów stosujemy jeden z preparatów: Topsin lub Dithane NeoTec.
Co na żółknięcie iglaków?
Tekst: Redakcja ZielonyOgrodek.pl, zdjęcia tytułowe: snegok1967 / Depositphotos oraz Aidan Grey / Flickr