Co nazywamy roślinami cebulowymi?
Z punktu widzenia botaniki rośliny cebulowe to takie, które wytwarzają przetrwalnikowy organ podziemny w postaci cebuli – jest to nic innego jak silnie zmodyfikowana łodyga i jej liście (tak zwana piętka i łuski cebuli). Częścią nadziemną jest pęd kwiatostanowy, który umożliwia roślinie fotosyntezę i rozmnażanie generatywne. Cebule można podzielić ze względu na budowę na: pojedyncze (tulipan), liczne (czosnek) lub o oddzielnych ząbkach (lilia).
Trzeba tutaj zaznaczyć, że w ogrodnictwie i kwiaciarstwie ze względów praktycznych do roślin cebulowych zalicza się też rośliny wytwarzające bulwy i bardzo zgrubiałe kłącza! (np. mieczyki, dalie).
Wiosenne i letnio-jesienne kwiaty cebulowe
Kwitnące rośliny cebulowe ogrodnicy dzielą na dwie grupy: na wiosenne kwiaty cebulowe oraz letnio-jesienne kwiaty cebulowe. Do obu z nich zaliczamy wiele pięknych gatunków, które zachwycają wielkością, kolorami lub/i kształtami.
Oczywiście i w tym podziale znajdziemy kilka wyjątków – na przykład w rodzinach lilii (Liliaceae) czy krokusów (Crocus) występują gatunki roślin kwitnących zarówno wiosną jak i gatunki letnie.
Top 10 cebulowych kwiatów wiosennych
- Tulipan (Tulipa)
- Krokus (Crocus)
- Hiacynt (Hiacinhus)
- Szafirek (Muscari)
- Narcyz (Narcissus)
- Irys czyli kosaciec (Iris)
- Czosnek (Allium)
- Rannik (Eranthis)
- Szachownica (Fritillaria)
- Przebiśnieg (Galanthus)
Top 10 cebulowych kwiatów letnich i jesiennych
- Dalia (Dahlia),
- Lilia (Lilium),
- Mieczyk (Gladiolus),
- Begonia bulwiasta (Begonia x tuberhybrida),
- Paciorecznik (Canna),
- Zimowit jesienny (Colchicum autumnale)
- Frezja (Fresia)
- Kanna czyli paciorecznik (Canna)
- Krokosmia (Crocosmia)
- Zimowit (Colchicum)
Wymagania roślin cebulowych
Stanowisko
Wymagania świetle roślin cebulowych są zwykle duże – aby pięknie i obficie kwitnąć potrzebuj dużo słońca. Gleba powinna być żyzna i próchnicza, ale też bardzo istotne, aby była przepuszczalna. Rośliny wytwarzające podziemne organy przetrwalnikowe nie tolerują gleb mokrych, są one bowiem podatne na gnicie i w nieodpowiednich – zbyt mokrych dla siebie warunkach szybko zaczynają chorować.
Nawożenie
Większość kwiatów cebulowych potrzebuje dużo składników odżywczych do wytwarzania swoich kolorowych kwiatów, dlatego by zachować piękny wygląd wymagają one nawożenia.
Nawożenie roślin cebulowych zaczyna się wiosną, przy temperaturze +10°C, gdy pędy są ładnie wykształcone. Najlepiej posłużyć się gotową, specjalną mieszanką, stosując ją co dwa tygodnie do końca czerwca lub nawożąc organiczne (np. poprzez ściółkowanie kompostem).
Sadzenie roślin cebulowych
Terminy sadzenia
Ogólna zasada mówi o tym, że rośliny cebulowe kwitnące latem (z reguły niezimujące w gruncie) sadzi się wiosną, natomiast kwitnące wiosną (zimujące w gruncie) od sierpnia do listopada.
Głębokość sadzenia
Znana powszechnie zasada, aby rośliny cebulowe sadzić na głębokość równą trzykrotnej wysokości cebuli bywa myląca i należy pamiętać, że są od niej odstępstwa – śród nich znajdziemy hiacynty wschodnie czy też lilie białe, które sadzi się płycej, a lilie królewskie (łac. Lilium regale) wymagają głębokości 30 cm, choć są znacznie niższe. Szczęśliwie głębokość sadzenia jest obecnie z reguły podawana na opakowaniach, można się także dowiedzieć od sprzedawcy.
Sadzenie krok po kroku
Cebule można sadzić na kilka sposobów. Gdy chcemy umieścić kilka sztuk roślin wśród istniejących już rabat bylinowych:
- Wykopujemy wąskie, docelowe dołki na poszczególne cebule czy też bulwy, zachowując ich odpowiednią głębokość, zależną od rośliny.
- Staramy się, aby ziemia wokół dołka była spulchniona.
- Mieszamy na ich dnie nich żyzny torf kwiatowy, próchnicę lub kompost z ziemią pochodzącą z dołka.
- Naszą cebulę umieszczamy na jego dnie.
- Przysypujemy i niezbyt mocno uklepujemy dołek z cebulą.
- Podlewamy i ściółkujemy niezbyt grubą warstwą ściółki.
Gdy mamy zamiar stworzenia własnego łanu kwiatów cebulowych:
- Spulchniamy ziemię na głębokość równą co najmniej głębokości sadzenia.
- Podczas przekopywana warto wybrać wierzchnią warstwę ziemi na całym obszarze, który ma zostać obsadzony cebulkami i niższą warstwę, która znajdzie się pod cebulami, przerobić z żyzną próchnicą lub kompostem.
- Następnie, cebule rozłożyć w pożądanych odstępach.
- Całość przysypać ziemią i uklepać.
- Następnie podlewamy teren, żeby cebule zostały dobrze "otoczone" czy też oblepione ziemią.
- Miejsca z posadzonymi cebulami można przykryć gałązkami iglaków, które usuwa się dopiero po ustąpieniu silnych mrozów.
- Gdy uprawiamy w ogrodzie gęsty łan z kwiatów cebulowych, wymagają one nawożenia!
Wykopywanie roślin cebulowych
Teoria o konieczności corocznego wykopywania cebul jest tylko częściowo prawdziwa i odnosi się głównie do producentów cebul oraz kwiatów ciętych. W przydomowym ogródku można rośliny zostawić w ziemi, jednak wtedy należy liczyć się z tym, że z czasem kwiaty będą drobniejsze, a jeszcze później mogą całkiem zniknąć.
- Kwiaty letnie: po pierwszych jesiennych przymrozkach, póki ich nadziemnej części nie zetnie mróz. Do roślin, które w polskich warunkach musimy wykopywać należą: begonie, pacioreczniki, dalie, frezje, gladiole, krokosmie (montbrecje).
- Kwiaty wiosenne: należy wykopywać pod koniec lipca – kiedy liście są już zaschnięte. Wyjątkiem jest przebiśnieg, którego cebule należy wykopać już w czerwcu.
Rośliny cebulowe należy wykopywać delikatnie, by nie uszkodzić głównego organu podziemnego rośliny. W tym celu narzędzie do podważenia ziemi z cebulami wbijamy na odległość nawet do 15-20 cm (zależnie od rośliny).
Nie wykopujemy jasnych, białych, błyszczących cebul! Sprawdzajmy stan roślin wykopując jedną z nich – gdy zewnętrzne łuski są ciemne i wysuszone to znak, że można zacząć wykopywać resztę kwiatów.
Po wykopaniu cebule muszą obeschnąć (ok. 2-3 tygodnie). Po tym czyścimy je i przygotowujemy do przechowywania.
Zimowanie roślin cebulowych w gruncie i w pomieszczeniu
- Rośliny kwitnące wiosną oczywiście są odporne na chłody i nawet muszą przezimować w ziemi, natomiast rośliny kwitnące latem, mają bardzo płynną granicę mrozoodporności – większość dobrze znosi zimowanie w gruncie nawet bez okrywy, niektórym gatunkom mieczyków wystarczy lekkie okrycie, a innym razem – dalie, ścina pierwszy przymrozek (a wystawione na niego kłącza gniją).
- Niektóre gatunki roślin wiosennych są mniej odporne na duże mrozy, należy je wtedy okrywać ok. 5 cm warstwą ściółki. Do takich roślin należą: narcyzy, hiacynty i niektóre irysy.
- Trzeba też pamiętać, że wiosenny mróz może zaszkodzić wyrośniętym kwiatom – o dziwo, nawet śnieżyczka przebiśnieg, choć bywa że zakwita już w grudniu, bardzo cierpi od mrozów. Gdy więc zakwitnie, a mróz ma być solidny, dobrze jest przykryć kwiaty włókniną.
- Większość roślin cebulowych zimujących w pomieszczeniach, przykrywamy piaskiem, torfem lub trocinami. Należy jednak sprawdzać wymagania każdego gatunku, ponieważ np. mieczyki, lilie orientalne czy pacioreczniki niedobrze reagują przykrywane piaskiem.
- Różne gatunki potrzebują też nieco innych temperatur przechowywania, np.:
- ok. 6 °C – lilia, tygrysówka,
- 5-10 °C – begonia bulwiasta, dalia, eukomis, paciorecznik, mieczyk, krokosmia,
- 12-15 °C – śniedek, cantedeskia.
Tekst: na podstawie tekstu Ewy Ziegler, zdjęcie tytułowe: Visual Stories Micheile, Thomas Despeyroux/Unsplash, Plukje/Pixabay