Storczyki Phalaenopsis, w Polsce znane po prostu jako falenopsisy lub ćmówki, to rodzaj roślin należący do storczykowatych (Orchidaceae). Są to azjatyckie kwiaty, które w naturalnym środowisku mają około 40 różnych gatunków występujących w lasach tropikalnych. Występują również na wyspach (taiwańska Wyspa Orchidei) oraz w północnej Australii.
Kwiaty falenopsisów zebrane w wiechy lub grona pojawiają się na szczytach wzniesionych pędów kwiatostanowych. Same pędy potrafią dorastać od 60 do nawet 150 cm, oraz mogą być zarówno pojedyncze jak i rozgałęzione (jest to związane z kolorem kwiatów). Kwiaty są złożone, różnią się kształtami i wielkością, ale mają kilka wspólnych i wyróżniających je cech budowy.
Barwny okwiat składa się z 6 działek ustawionych w dwóch okółkach. 3 działki zewnętrznego okółka, choć do złudzenia przypominają płatki kwiatu są tak naprawdę przekształconymi liśćmi. We wczesnej fazie rozwoju to właśnie one stanowią osłonę kwiatu, szczelnie go otulając. Jeden z płatków okółka wewnętrznego przekształcony jest w tak zwaną warżkę (labellum). System rozrodczy (m.in. charakterystyczny prętosłup) znajduje się w centrum kwiatu.
Falenopsisy występują najróżniejszych kolorach – kremowych, fioletowych i białych. Istnieją też odmiany o kwiatach wielokolorowych i nakrapianych. Jest ich tak dużo, że wiele z tych roślin (szczególnie wyselekcjonowanych hybryd) nie ma ustalonych nazw odmianowych. Kwitną wiosną i bardzo często ponownie jesienią. Utrzymują się na roślinie długo i nie tracą koloru, a po przekwitnięciu można je obcinać.
Liście storczyków są eliptyczne i wydłużone oraz potrafią być bardzo duże (do 65 cm). Z reguły zielone mogą mieć przebarwienia (na przykład od spodu z bordowe). Są całobrzegie i mają gładką blaszkę liściową. Corocznie wyrastają jeden lub dwa nowe liście, przy czym starsze usychają pozostawiając po sobie tzw. pochwę liściową.
Z kątów liści wyrastają łamliwe korzenie przybyszowe – wyrastają w różnych kierunkach i są pokryte specyficznym białym lub srebrzystym welamenem. Storczyki Phalaenopsis to epifity.
Uprawa i wymagania
Ćmówki potrzebują specyficznego podłoża, które najlepiej zrobić samemu mieszając korę, patyki, styropian, pociętą gąbkę oraz włóknisty torf. Podłoże musi mieć luźną strukturę, która umożliwi dostęp tlenu do korzeni. Aby domowe storczyki kwitły, muszą znajdować się w temperaturze około 21-23 stopni latem i 15 stopni zimą.
Tak jak u większości kwiatów z tej rodziny, stanowisko falenopsisa powinno być jasne, ale nie bezpośrednio narażone na działanie promieni słonecznych. Jeśli np. mamy okna wychodzące na południe, powinniśmy odsunąć od nich kwiaty na odległość ok. 1 m.
Falenopsisa podlewamy obficie, po czym czekamy aż podłoże całkowicie przeschnie (korzenie w doniczce robią się wtedy szare lub białe). Powinniśmy go nawozić i
Zastosowanie
Falenopsis przez wielu ludzi uznawany jest za najpiękniejszy rodzaj storczyka. Świetnie się sprawdza w wielu aranżacjach oraz jest niezastąpiony w nowoczesnych wnętrzach. Nadaje się na wystawy okienne i kompozycje z roślin zielonych. Jest również wykorzystywany do bukietów i wiązanek.
Polecane gatunki
Gatunkiem typowym dla rodzaju jest Phalaenopsis amabilis.
- Phalaenopsis schilleriana – wiele pędów kwiatowych; kwiaty duże, białe lub różowawe, często z różowymi plamkami
- Phalaenopsis corningiana – nieduże, bardzo kolorowe kwiaty w barwach żółtej, pomarańczowej, czerwonej i różowej
- Phalaenopsis stuartiana – rozgałęzione pędy kwiatowe, kwiaty białe, często bardzo gęsto plamkowane, o ciekawym kształcie listków okwiatu.
Ciekawostki
Nazwa Phalaenopsis pochodzi od greckich słów phalaina oznaczającego "ćma" oraz opsis, czyli "wygląd". Kwiaty tej rośliny mają bowiem bardzo charakterystyczny kształt przypominający wielkie, egzotyczne motyle. Większość dostępnych na rynku roślin to mieszańce (hybrydy) storczyków Phalaenopsis.
Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: Džoko Stach, RainerBerns, Jan Haerer, /Pixabay
Kwiaty cebulowe 
Jesienne kwiaty 
Ogród ozdobny 
Rośliny doniczkowe 
Owoce 
Warzywa 
Zioła 
Łąka kwietna 
Roślina tygodnia 
