Uprawa litopsów | Żywe kamienie w doniczkach!

Co to żywe kamienie?
Jakimi roślinami są litopsy (łac. Lithops)?

Litopsy (łac. Lithops) to sukulenty i przedstawiciele rodziny przypołudnikowatych (Aizoaceae). Bardzo często nazywane są po prostu kamykami.

Żywe kamienie pochodzą z suchych obszarów Afryki Południowej. Żyjąc w tych skrajnie niekorzystnych warunkach przystosowały się, wykształcając umiejętność magazynowania znacznej ilości wody w niskich, grubych i napęczniałych liściach, wyrastających parami z krótkich podziemnych łodyg. Są one całkowicie zrośnięte i tylko u góry przebiega poprzeczna szczelina dzieląca je na dwie części. Taki wygląd pozwala tym roślinom przetrwać na piaszczystych i żwirowych pustyniach, a umiejętność magazynowania wody umożliwia przetrwanie długich okresów suszy.

Fot. Alina Kuptsova/Pixabay

Słowo lithos to po grecku "kamień" (λίθος), a nazwa Lithops oznacza po prostu "podobny do kamienia", co najlepiej opisuje wygląd tych niezwykle oryginalnych roślin.

Skąd pochodzą żywe kamienie?
Niezwykła historia odkrycia litopsów (łac. Lithops)

W 1811 r. na południu Afryki, William John Burchell – botanik i odkrywca tej małej rośliny, usiłował podnieść z ziemi kolorowy kamyk o bardzo interesującym kształcie. Dopiero wtedy zorientował się, że to była roślina. Historia odkrywcy potwierdza informacje, że żywe kamienie są również kamieniami szczęścia. Jak przyznał sam Burchell – od chwili odkrycia litopsów jego życie zmieniło się na lepsze.

Rodzaj Lithops jest bardzo liczny, a dzięki temu, że litopsy były i są mistrzami kamuflażu, przypuszcza się, że do tej pory nie poznano ich wszystkich. Jeden z "najświeższych", nowych gatunków – L. amicorum, został odkryty w 2006 roku!

Jak pielęgnować żywe litopsy?
Wymagania i uprawa żywych kamieni w doniczce

Uprawa lithopsów nie jest trudna pod warunkiem, że zapewnimy roślinom warunki zbliżone do tych, panujących w ich naturalnym siedlisku. Przedstawiamy podstawowe informacje o uprawie lithopsów w mieszkaniu. Warto się z nimi zapoznać, zanim wybierzecie się do sklepu.

Podłoże, nawożenie i przesadzanie

Lithopsom należy zapewnić przepuszczalne podłoże z dodatkiem żwiru i piasku. Można wykorzystać także specjalistyczne podłoże do kaktusów z 20% dodatkiem piasku. Powierzchnię ziemi w doniczce można obsypać małymi kamykami bądź żwirem - uzyskamy w ten sposób dodatkowy efekt dekoracyjny oraz dodatkową warstwę drenażu.

Lithopsy należy przesadzać co 3 lata wczesną wiosną, wykorzystując podłoże pozbawione nawozów – nawożenie lithopsów nie jest konieczne.

Idealna ziemia do kaktusów i sukulentów

Podłoże Substral Cactus to idealnie skomponowana mieszanka torfu wysokiego i niskiego, piasku kwarcowego i keramzytu stworzona specjalnie dla kaktusów i sukulentów.

Kup online

Stanowisko i temperatura

Litopsy najlepiej będą rosły na południowym lub zachodnim oknie – t.j. tam gdzie przez cały dzień będzie dochodziło do nich dużo słońca. Stanowisko powinno być przewiewne, jednak rośliny te bardzo nie lubią zimnych przeciągów.

Temperatura dla lithopsów w okresie letnim powinna w granicach 18-20ºC, a w okresie spoczynku w granicach 10-15ºC.

Podlewanie litopsów

Litopsy należy podlewać regularnie, pozwalając przeschnąć podłożu pomiędzy podlewaniami.

• W okresie wzrostu – od ok. połowy maja (gdy pojawi się pierwsza para młodych liści) do końca września litopsy należy podlewać raz na 2 tygodnie.
• Skąpe podlewanie zalecane jest w miesiącach od marca do maja oraz od października do listopada.
• W pozostałe miesiące litopsy wymagają okresu spoczynku i w tym czasie nie wolno ich podlewać!
  
  

Fot. Amada44, Ahmiguel, Michael Wolf/Wikimedia Commons ↓

Okres zimowego spoczynku

Po opadnięciu kwiatów, lithopsom należy zapewnić okres spoczynku (zwykle od końca listopada aż do marca). W tym okresie nie wolno ich podlewać. Należy utrzymywać stałą temperaturę, na poziomie od 10 do 15°C. Jeśli nie jesteśmy w stanie zapewnić tak niskiej temperatury to rośliny można od czasu do czasu delikatnie spryskać wodą, ale nie podlewać.

Bardzo częstym zjawiskiem jest zasychanie liści lithopsów pod koniec okresu spoczynku (w marcu). Jest to normalne zjawisko. Pod starymi liśćmi tworzą się nowe, które niebawem przebiją się przez zasuszoną skórkę.

Szkodniki i choroby lithopsów

Prawidłowo pielęgnowane litopsy rzadko atakowane są przez choroby i szkodniki, jedynie choroby grzybowe litopsów pojawiają się częściej i są wynikiem nadmiernego podlewania. Powodują one gnicie oraz bardzo szybkie zamieranie roślin.

Choroby fizjologiczne litopsów mają swoje podłoże w niewłaściwej pielęgnacji – np. wybujały wzrost jest wynikiem zbyt intensywnego nawożenia azotem lub niedostatecznej ilości światła, pękanie powodowane jest przenawożeniem lub zbyt obfitym podlewaniem.

Szkodniki litopsów to zazwyczaj szkodniki typowe dla sukulentów – przędziorki, wełnowce, ziemiórki. Są one łatwe do zwalczania przy wykorzystaniu dostępnych na rynku preparatów owadobójczych.

Zobacz, jakie produkty ochrony roślin kupisz w naszym sklepie online

Rozmnażanie lithopsów

Podstawową metoda rozmnażania litopsów jest wysiew nasion. Mieszanki nasion różnych odmian można kupić w centrum ogrodniczym, supermarkecie lub sklepie internetowym.

1. Nasiona najlepiej wysiewać od marca do czerwca.
2. Dla ochrony przed wysychaniem nasiona należy przykryć cienką warstwą piasku.
3. Podłoże musi być stale lekko wilgotne, a pojemnik przykryty folią.
4. Nasiona kiełkują już po kilku dniach.
5. Młode siewki powinny pozostać w pojemniku możliwie jak najdłużej.
6. Do dobrego rozwoju potrzebują one dużo światła.
7. Po kilku miesiącach można je przepikować do docelowych doniczek.
8. Rośliny z nasion uzyskują zdolność kwitnienia po około trzech latach.
   
   

Fot. Jo Re/Pixabay

Młode, kiełkujące litopsy.

Jak i kiedy kwitną litopsy?
Kwiaty na kamieniach

Uroda litopsów nie tkwi wyłącznie w kształtach, przypominających żywe kamienie. Niezwykłej urody nabierają jesienią (IX-XI), gdy ich kuliste liście otwierają się, a ze szczelin pomiędzy nimi wyrastają błyszczące, jedwabiste kwiaty koloru białego lub żółtego, przypominające swym wyglądem stokrotki.

• U litopsów kwitnących na biało szczelina między liśćmi nie przecina całej powierzchni, natomiast u litopsów o żółtej barwie kwiatów szczelina przecina całą powierzchnię liść.
• Lithops karasmontana ma białe kwiaty i szaro-różowe rysunki na liściach. Inne litopsy kwitnące na biało to: kamyk piękny (L. bella), kamyk marmurkowy (L. marmorata), kamyk solniszowy (L. salicola).
• Lithops schwantesii var. kubisensis ma żółte kwiaty. Inne litopsy kwitnące na żółto to: kamyk barwny (L. aucampiae), kamyk fordoński (L. bromfieldii), kamyk orański (L. lesliei), kamyk Helmuta (L. Helmutti).
  
  

Film poradnikowy o uprawie litopsów

Tekst: Redakcja ZielonyOgrodek.pl, zdjęcia w tekście: Amada44 (CC BY-SA 3.0)/Wikimedia Commons, Ahmiguel (CC BY-SA 3.0)/Wikimedia Commons, Michael Wolf (CC BY-SA 3.0)/Wikimedia Commons, zdjęcie tytułowe: summertrain/Unsplash